بسیاری از ایرانیان هیچ خصومتی با آمریکا ندارند

نویسنده

‏ مایکل اسلکمن

وقتی شاه بر ایران حکومت می کرد، ایرانیان غرب زده از تماشای فیلم های هالیوود در آمفی تئاتر کوچک واقع در ‏مرکز شهر لذت می بردند. امروز این مکان به یک مرکز فرهنگی اسلامی تبدیل شده و مکان ملاقات اصولگرایان ‏است. ‏

بنابراین چندان تعجبی ندارد در مغازه ای که همه چیز آن با یک موضوع مذهبی اجین شده است، بهترین اقلام فروشی، ‏فیلم های کودکان آمریکایی باشند. امین قربانی فروشنده مغازه می گوید: “بله ما کلی از این چیزها می فروشیم. وقتی ‏پای مشاجره ایران و آمریکا به میان می آید، این موضوع بین دولت هاست. اما وقتی موضوع مردم به میان می آید، ‏هیچ مشکلی بین مردم نمی بینم.“‏

به طور کلی، ایرانیان نه فقط محصولات آمریکایی، که در میان آنها خیلی مشهور است، بلکه خود آمریکایی ها را ‏دوست دارند. اگرچه این موضوع خیلی تازه نیست، اما ایرانیان به شخصه خواهان ازسرگیری روابط دو کشور هستند. ‏بنظر می رسد این احساس در حال حاضر بیشتر خود را نمایان ساخته و نه تنها در خیابان های تهران بلکه در کلام ‏سیاستمداران نیز تجلی یافته است. گروگانگیر سابق سفارت آمریکا در تهران، شهردار تهران و حتی خود آیت الله خامنه ‏ای نیز اعلام کرده اند که از سرگیری روابط با آمریکا روزی قابل بحث است. ‏

بنظر می رسد این تغییر لحن در کنار انتقاد اخیر خامنه ای از دولت احمدی نژاد به مردم ایران اجازه داده است از ‏وضعیت خود ابراز نارضایتی کنند و اشتیاق خود را نسبت به عادی سازی روابط با آمریکا نشان دهند. به گفته ‏تحلیلگران سیاسی و اجتماعی، مردم ایران لزوما ً هیچگونه ارتباطی میان خود و ایده های افراط گرایانه رهبران خود ‏نمی بینند و می دانند که مردم آمریکا نیز نقشی در تصمیم گیری سران خود ندارند. ‏

معصومه ابتکار عضو شورای شهر تهران می گوید: “تصور می کنم مشکلی که ما با آمریکایی ها داریم این است که ‏آمریکایی ها ایران را بعنوان یک کشور شرور و یک تهدید قلمداد می کنند. این نگرش باید تغییر کند. من معتقدم اگر ‏آنها بفهمند ما واقعا ً چه کسی هستیم، مبنای آشتی بر اساس احترام و مساوات خواهد بود.” ‏

ابوالفضل امامی صاحب یک مغازه بستنی فروشی در میدان محسنی می گوید: “من یکی از کسانی بودم که شعار مرگ ‏بر آمریکا می دادم. این شعاری است که در طول انقلاب بوجود آمد. مردم حالا دیگر منظوری از این شعار ندارند. من ‏کالاهای آمریکایی را ترجیح می دهم و مردم آمریکا را دوست دارم. فقط از دولت آمریکا خوشم نمی آید.” این موضوع ‏نشان می دهد که تا چه اندازه بسیاری از ایرانیان از دولت تندروی احمدی نژاد احساس دوری می کنند.‏

مراد ثقفی نویسنده و تحلیلگر می گوید: “ما از دولت خودمان خوشمان نمی آید. بنابراین عدم محبوبیت دولت ما، یک ‏نگرانی بزرگ برای آن بشمار می رود.” اما این موضوع به این معنی نیست که قرار است تهران و واشنگتن به زودی ‏اختلافات خود را حل کنند. فقط اختلافات بر سر مسائل سیاسی مانند برنامه هسته ای ایران نیست که این امر ‏‏(ازسرگیری روابط) را غیرممکن می کند. موانع دشوارتر دیگری نیز مانند هویت و ایدئولوژی بر سر راه آشتی ایران ‏و آمریکا قرار دارند. ‏

هویت انقلابی و ایدئولوژی ضدآمریکایی همواره از یکدیگر تفکیک ناپذیرند. نگرانی ها بر این اساس است که کمرنگ ‏شدن ایدئولوژی ضدآمریکایی، هویت انقلابی ایران را تضعیف کند و به تبع آن نظام دینی ایران تضعیف شود. به این ‏خاطر است که دیپلمات های غربی مستقر در تهران معتقدند که بهترین اقدامی که واشنگتن می تواند برای متعادل تر ‏کردن رفتار رژیم ایران انجام دهد، کنار گذاشتن سخت گیری است. با وجود فشارهای کمتر، برای سران ایران ‏دشوارتر خواهد بود از نفوذ غربی ها جلوگیری کنند. یک دیپلمات می گوید: “پا را از روی گاز بردارید.“‏

مانع دیگر بر سر راه ازسرگیری روابط ایران و آمریکا، اختلافات عمیق میان ایرانیان است. این اختلافات پس از ‏انقلاب ظاهر گشتند؛ گروههایی که با یکدیگر برای سرنگونی شاه متحد شدند، نتوانستند دربارۀ نحوۀ اداره کشور با ‏یکدیگر به توافق برسند. اسلام گرایان پیروز شدند و تا به امروز آنهایی را که خواهان رویکرد میانه روتر بودند، به ‏حاشیه رانده اند. یک تحلیلگر سیاسی مستقر در تهران می گوید:“حتی سران حاکم بر کشور نیز به این شناخت رسیده اند ‏که ما می توانیم از برقراری روابط با آمریکا نتایج خوبی کسب کنیم. اما ما می دانیم که اول باید در داخل کشور آشتی ‏برقرار شود.” ‏

منبع: اینترنشنال هرالد تریبیون، 11 فوریه، 2008‏