جواد ملک‌زاده
رئیس مجلس خبرگان دیروز ضمن یک سخنرانی به شدت از عملکرد اقتصادی دولت انتقاد و با متهم کردن مسئولان به “گداپروری و به‌کارگیری اقتصاد صدقه‌ای”، مدیریت فعلی کشور را “بدترین نوع مدیریت” ارزیابی کرد.
اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت و رقیب احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری که بارها از تریبون‌های عمومی علیه دولت وی به اعلام موضع پرداخته است، دیروز با بیان سخنان کم‌سابقه‌ای علیه دولت نهم، از وضعیت اقتصادی کشور به شدت انتقاد کرد و از مسئولان دولتی خواست که مسئولیت تبعات عملکرد خود را بپذیرند.
وی با بیان اینکه “وقتی نفت به 140 دلار رسید، هیچ اتفاقی در کشور نیفتاد و حال که به رقم پایین رسیده است، باید تبعات آن را بپذیرند”، ضمن انتقاداز بی‌برنامگی دولت و انحراف از سند چشم‌انداز بیست ساله، سیاست‌های ستیزه‌جویانه در عرصه بین‌المللی دولت را نیز به باد انتقاد گرفت.
رفسنجانی هفته پیش فاش کرده بود که رهبر جمهوری اسلامی پس از روی کار آمدن دولت احمدی نژاد، مسئولیت نظارت بر نحوه اجرا و میزان پایبندی دولت به سند چشم‌انداز را که به مجمع تشخیص واگذار شده بود، از این مجمع بازپس گرفته است. هاشمی تصریح کرده بود که خامنه‌ای گفته است: “باتوجه به اینکه دولت جدید است و شعارهایی داده و در جریان بحث‌های چشم‌انداز نبوده، فعلا نظارت را جدی نگیرید.“سخنانی که بلافاصله تکذیب شد.
با این حال وی دیروز در همایش “سمپوزیوم بین‌المللی ایران 1404” حاضر شد و به عنوان مهم‌ترین سخنران این همایش، انتقادات تندی علیه وضعیت فعلی اقتصاد کشور و عملکرد دولت کنونی بر زبان آورد.
این سخنان درست یک روز پس از آن بیان شد که الهام سخنگوی دولت احمدی‌نژاد به یکی از ادعاهای قبلی هاشمی علیه دولت نهم پاسخ داده بود. هاشمی، و به دنبال او بسیاری از مطبوعات و کارشناسان، دولت احمدی‌نژاد را به دست‌اندازی بیش از حد به حساب ذخیره ارزی متهم کرده بودند؛ اما دیروز سخنگوی دولت در این باره گفت: ”اینها حرف‌های سیاسی است که بدون سند ارائه می‌شود؛ هر کسی در هر مقامی که باشد باید با دلیل و مدرک صحبت کند…“
اما دیروز هاشمی بر لزوم پایبندی دولت‌ها به سند چشم‌انداز بیست ساله تاکید کرد و در ارزیابی وضعیت فعلی گفت: “درجا زدن و شعار دادن آینده را تامین نمیکند و باید با کار کارشناسی و استفاده بهینه از منابع و نیروهای انسانی، به فکر پیشرفت و توسعه کشور بود.“
وی همچنین بر لزوم تقویت روحیه وطن‌پرستی، کاهش وابستگی بودجه به نفت، اهمیت دادن به مدیران متخصص، تعامل سازنده با دیگر کشورها، توجه بیشتر به جایگاه اجتماعی و مدیریت زنان، حفظ محیط زیست و استفاده از ابزارهای اطلاع‌رسانی تاکید کرد و به طور تلویحی در همه این زمینه‌ها وضعیت کنونی را نامطلوب ارزیابی کرد.
رفسنجانی همچنین با انتقاد دوباره از شیوع “گداپروری و اقتصاد صدقه‌ای در کشور”، خاطرنشان کرد: “عدالت اجتماعی با شعارهای پرزرق و برق به دست نمیآید. عدالت تقسیم فقر در جامعه نیست بلکه عدالت توزیع مناسب امکانات بین اقشار مختلف است.“
مروری بر اظهارات هاشمی در دو هفته اخیر نشان می‌دهد که مهم‌ترین مواضع مورد تاکید وی در این سخنرانی‌ها، لزوم تقویت دموکراسی در جامعه، بی‌سرانجام بودن دیکتاتوری، دفاع از آزادی بیان، دفاع از تداوم حضور روحانیت در صحنه و نیز در یک مورد حمایت از دانشگاه آزاد بوده است؛ این در حالی است که با نزدیک شدن به ایام انتخابات ریاست‌جمهوری، تحرکات سیاسی هاشمی نیز به شکل مشهودی افزایش یافته است.
این تحرکات انتخاباتی که هفته پیش با برگزاری جلسه مشترکی با فعالان حزب کارگزاران در خصوص انتخابات وارد مرحله جدیدی شد، باعث شد که عسگراولادی دبیر جبهه پیروان امام و رهبری، که تابلوی اصلی جناح راست سنتی در انتخابات آینده است، به طور علنی از “طرفداران هاشمی” انتقاد کند.
این در حالی بود که همزمان، مصباحی مقدم از جامعه روحانیت مبارز نیز از دعوت این تشکل روحانی جناح محافظه‌کار از هاشمی برای شرکت در شورای حکمیت اصولگرایان خبر می‌داد.
به گفته ناظران سیاسی به این ترتیب موضع هاشمی نیز به چالش دیگری در برابر اجماع اصولگرایان تبدیل شده است؛ چرا که محافظه‌کاران از سویی نگران تبعات انتخاباتی گسترش انتقادات هاشمی از احمدی‌نژاد هستند و از سوی دیگر نگران‌اند که در صورت اجماع آنها بر سر نامزدی احمدی نژاد، هاشمی به اصلاح‌طلبان نزدیک شود.