مایکل آبرامویتز
بوش در سفر پنج روزه خود به خاورمیانه و در دیدار با رهبران اسرائیل، سعودی، اردن، مصر وسرزمین های فلسطینی سعی کرد حمایت آنها را ازاستراتژی منزوی ساختن ایران جلب کند، ولی دیدار های وی به نحو دلخواه برگزار نشد و مشکل متحد نگاه داشتن هم پیمانان آمریکا همچنان فراروی دستگاه دیپلماسیوی باقی ماند.
قرار بود بوش با فواد سینیوره- نخست وزیر لبنان- در روز یکشنبه دیدار کند. اما سینیوره به دلیل بحران سیاسی کشورش که موقعیت برتر جنبش شیعه حزب الله - متحد ایران- را نشان داد، از حضور در این دیدار عذر خواست.
به نظر می رسد درحالیکه حماس تحت حمایت ایران کنترل غزه را در دست گرفته و شبه نظامیان مورد حمایت ایران مشکلات فراوانی را پیش پای آمریکا در عراق قرار داده اند، ایران و نمایندگانش در موضع برتری قرار گرفته باشند. ایالات متحده و هم پیمانانش هم از این نگرانند که دولت بوش برنامه موثری برای کنار آمدن با این وضعیت در اختیار ندارد. یک دیپلمات عرب می گویدحرکت ایران مانند یک «طغیان» مهارگسیخته است.
الون لیل، دیپلمات سابق اسرائیلی، می گوید: «همه بر روی بمب هسته ای ایران متمرکز شده اند، که وجود خارجی ندارد. اما ایرانی ها در همین زمان، در حال تسخیر روح مردم هستند. آنها در حال پیروزی در لبنان هستند و از طریق حماس در آستانه پیروزی در فلسطین نیز هستند.»
استفن جی هدلی، مشاور امنیت ملی آمریکا، روز یکشنبه در حین سفر به همراه جورج بوش و در گفتگو با خبرنگاران از بدست آمدن برخی «پیروزی های تاکتیکی» توسط ایران در لبنان خبر داد. هفته پیش حزب الله با شکست دادن نظامیان متحد دولت، روشن کرد که قوی ترین نیرو در آن کشور است. هدلی در عین حال اعلام کرد این حرکت می تواند به دلیل ضربه زدن به اعتماد مردم لبنان به یک «شکست استراتژیک» برای حزب الله تبدیل شود، زیراحزب الله نظامیان خود را برای جنگ با نیروهای هم پیمان دولت استفاده کرده است.
هدلی گفت «این وضعیت برای نیروهای طرفدار دموکراسی و آزادی لبنان و کسانی که در منطقه از آزادی حمایت می کنند به منزله یک فرصت است تا حزب الله را مورد سئوال قرار دهند.» او ادامه داد: «باید ببینیم. این ماجرا در حال پیشرفت است».
بوش در سخنان روز یکشنبه در همایش اقتصاد دنیا به انتقاد از هر دو کشور ایران و سوریه به عنوان حامیان حزب الله پرداخت. به اعتقاد او ایران کشوری است که برای بدست آوردن بمب هسته ای تلاش می کند.
بوش گفت: «به نفع هر ملت صلح طلب در منطقه است که جلوی این کشورها را در پشتیبانی از تروریسم بگیرند. و این به نفع هر کشور صلح طلب در منطقه است که با جاه طلبی های ایران در زمینه تسلیحات هسته ای به مخالفت برخیزد. دادن اجازه بدست آوردن مرگبارترین سلاح دنیا به سردسته حامیان تروریسم در دنیا، خیانت نابخشودنی به نسل های آینده خواهد بود».
او این دو کشور را به عنوان «موانع موجود بر سر راه» اصلاحات مثبت در خاورمیانه توصیف نمود.
بوش سفر خاورمیانه ای خود را با جمع کردن رهبران منطقه در مجمع اقتصاد جهانی به پایان رساند. او برای اولین بار با نخست وزیر جدید پاکستان- یوسف رضا گیلانی- دیدار کرد. وی اوضاع مناطق اشغالی را با نخست وزیر محدوده خودگردان- سلام فیاض- مورد بحث قرار داد و با تعدادی از مقامات عراقی نیز به گفتگو پرداخت.
در همین حال، خیلی از کشورهای منطقه با نزدیک شدن به پایان دوره زمامداری دولت بوش، به سفت و سخت کردن مواضع شان رو آورده اند. یک تحلیلگر سعودی روندی عکس العمل مقامات این کشوررا به تقاضای بوش برای افزایش تولید نفت و کمک به پایین آوردن بهای آن نمونه ای از این رفتارارزیابی کرده است.
عادل التعیفی، تحلیلگر سیاسی و سردبیر روزنامه ای در ریاض می گوید: «آنها بوش را چندان لایق جایزه نمی دانند. او چند ماه دیگر به پایان راه می رسد و این دیگر سودی برایش ندارد».
احتمالاً شرایط مشابهی، بسیاری دیگر از کشورهای منطقه را برای همگام شدن با تلاش های آمریکا در منزوی ساختن ایران دچار تردید خواهد کرد. بوش عامل تصویب سه قطعنامه سازمان ملل علیه ایران بوده است و به اعتقاد مقامات، در اعمال فشار علیه آن کشور،با اعمال تحریم های یکجانبه آمریکا حتی موفق تر بوده است.
ضمناً مقامات آمریکایی گفتند موفقیت دولت عراق در پس زدن شبه نظامیان تحت حمایت ایران در نزدیکی شهر بصره آن ها را امیدوار کرده است.
کاندولیزا رایس، وزیر خارجه ایالات متحده، گفت: «ایرانی ها نشان دادند در جنوب عراق و در حمایت از گروه های ویژه شهر بصره که سرانجام توسط نیروهای امنیتی عراق سرکوب شدند، آسیب پذیر هستند. این گروه ها توسط ایران آموزش دیده و تسلیح شده بودند اما در جنوب عراق شکست خوردند».
ایران هیچ نشانه ای از قصد تعلیق غنی سازی اورانیوم نشان نداده است. این در حالی است که بوش و هم پیمانانش این اقدام را شرط مذاکرات صریح قلمداد کرده اند. مطمئناً این خواست ایرانی ها نیست زیرا این کشور ممکن است شانس گفتگوهای بدون پیش شرط با رییس جمهور بعدی ایالات متحده را داشته باشد.
هدلی گفت بوش هفته پیش در گفتگو با همتایان خود در منطقه، نظرات متعددی را درباره نحوه رویارویی با ایران به بحث گذاشته است اما از ابراز جزییات بیشتر خودداری کرد. او گفت: «باید بگویم این یک مساله درازمدت و مشکل خواهد بود چرا که ایران ظرف سال های اخیر بسیارفعال تر شده است. باید این را درک کرد».
منبع: نیویورک تایمز- 19 مه