محمود سرابی
در سومین جلسه کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، برداشت 250 میلیون دلاری از حساب ذخیره ارزی جهت هزینه در صنعت ماهواره به تصویب رسید.
این خبر را دیروز هادی حق شناس مخبر کمیسیون برنامه و بودجه اعلام کرد. این در حالی است که شنبه گذشته خبرگزاری فارس در خبری به نقل از عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اعلام کرده بود طرح 250 میلیون دلاری ساخت ماهواره به مجلس ارایه شده است. بر اساس این خبر، مرتضی تمدن، عضو کمیسیون برنامه و بودجه با تاکید بر لزوم داشتن فناوری پرتاب ماهواره در کشور گفت: “نمایندگان به زودی طرحی را مبنی بر برداشت 250 میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برای این منظور به جریان خواهند انداخت”.
وی در ادامه تاکید کرده بود: “با توجه به تعدد شبکه های رادیو تلویزیونی و همچنین حساسیت فعالیت های مخابراتی، داشتن ماهواره اختصاصی برای کشور امری بسیار ضروری است”.
این در حالی است که طرح ساخت ماهواره که در سال 1374 آغاز شده و در سال 86 پایان یافته بود با اعلام بی نیازی دولت نهم، به فروش گذاشته شد.
بر این اساس دولت طرح ماهواره مصباح را، که کارشناسان از آن به عنوان یک پروژه بزرگ ارتباطی یاد می کنند که در دوران شکوفائی روابط ایران و اروپا ساخته شد به حراج گذاشته است.
این معامله از طریق یک شرکت واسطه ایتالیائی انجام شده بود.در آن زمان نیز اخباری مبنی بر اینکه دولت احمدی نژاد مایل نیست پروژه های دولت گذشته را در طرح های تبلیغاتی خود قرار دهد، مطرح شد. و اینک در حالی که طرح ماهواره مصباح در ابتدای امسال تکمیل شده و آماده پرتاب بود، دولت طرح خود را عملی می کند. آن هم در حالیکه بر اساس شنیده ها “خبر خوش فضایی” که قرار بود احمدی نژاد در بهمن ماه گذشته به اطلاع برساند در واقع خبر زمان دقیق پرتاب ماهواره مصباح بود. تا جایی که در همان زمان تقویم پرتاب های فضایی سازمان ناسا، موشک حامل مصباح 1 را شهاب 4 و محل پرتاب را ایران معرفی کرده بود.
ماهواره مصباح در مجموع 40 میلیون دلار برای ایران هزینه داشت. این ماهواره 75 کیلو وزن دارد و اندازه اش 50 در 50 در 70 سانتیمتر مکعب و دارای عمر مفید 3 تا 5 سال است.
با پرتاب مصباح، ایران به جمع کشورهای دارای تکنولوژی و دانش فنی علوم فضایی و یکی از 15 کشور دارای ماهواره اختصاصی می پیوست.همچنین ایجاد زیرساخت تکنولوژی ماهواره های کوچک و تربیت 58 نیروی انسانی متخصص از دیگر ثمرات این پروژه ملی بود.
ماهواره 75 کیلوگرمی مصباح که در انگلیسی به Lantern ترجمه شده است قرار بود پس از حمل به پایگاهی در شمال مسکو به فضا پرتاب و در فاصله 560 مایلی زمین مستقر شود.
این ماهواره قرار بود برای پیش‌بینی وضعیت آب و هوا، کنترل شبکه‌های انرژی - نفت، گاز و برق - و همچنین مدیریت بحران و حوادث طبیعی و همچنین برخی سرویس‌های مخابراتی به کار رود.
پیش از این و از همان زمان شروع به کار پروژه مصباح، پروژه ماهواره 130میلیون دلاری زهره نیز آغاز شدکه قرار بود در مدار 34 درجه قرار بگیرد که یکی از سه نقطه مداری است که سال‌ها است در اجاره ایران بوده و هزینه گزافی برای حفظ آن پرداخت شده است.
پروژه دیگر ایران، مصباح دو است که دومین ماهواره کوچک ایرانی (SMMS) خواهد بود که از ماهواره مصباح بزرگتر و چند ماموریتی است. این ماهواره با همکاری چین، تایلند و ایران طراحی و ساخته می‌شود طراحی مدل آزمایشگاهی این ماهوار آماده و سهم مشارکت ایران در سرمایه‌گذاری این پروژه، پانزده درصد و سهم تایلند پنچ درصد است.اکنون تمام این پروژه ها در ابهام قراردارند. چرا که به نظر می رسد دولت نهم هیچ تمایلی برای ادامه و یا استفاده از آنچه که در دولت های قبلی انجام شده، ندارد.