برزو درآگاهی – مگان کی استک
سرانجام بعد از یک سال تاخیر، روسیه اعلام کرد اولین محموله سوخت هسته ای را برای یک راکتور در جنوب ایران ارسال کرده است. ایالات متحده حداکثر تلاش خود را برای به تعویق انداختن این عملیات کرده بود تا با اعمال فشار به ایران، مانع از پیگیری برنامه غنی سازی تهران شود.
غلامرضا آقازاده، رئیس سازمان انرژی هسته ای ایران، به تلویزیون دولتی این کشورگفت تحویل این محموله راه را برای شروع به کار نیروگاه هسته ای یک میلیارد دلاری ساخت روسیه در شهر بندری بوشهر تا یکسال آینده باز خواهد کرد.
او تصمیم روسیه را به عنوان گواهی ای بر متقاعد شدن کشورهای دیگر از صلح آمیز بودن نیت ایران در پیگیری برنامه های انرژی هسته ای، تفسیر کرد.
ایالات متحده و شرکایش سوء ظن دارند که ایران بدنبال تولید سوخت اتمی لازم برای ساخت تسلیحات هسته ای است. شورای امنیت سازمان ملل نیز تا کنون دو بار این کشور را به دلیل برنامه غنی سازی با تحریم هایی روبرو کرده است. در همین حال، یک گزارش جدید امنیتی ایالات متحده، دو هفته پیش اعلام کرد برنامه تسلیحات هسته ای ایران در سال 2003 متوقف شده است.
معذالک، جرج بوش می گوید ایران به خاطر پیگیری برنامه غنی سازی، همچنان یک تهدید محسوب می شود. غنی سازی در مقیاس کوچک برای تولید جریان برق استفاده می شود اما انجام آن در مقیاس های بالا می تواند برای تولید بمب به کار رود. دولت بوش با اعمال فشار بر روسیه خواستار توقف همکاری های بیشتر روسیه در پروژه بوشهر شده بود. او امیدوار بود به این وسیله پیام نگرانی بین المللی از تلاش های ایران در غنی سازی را به گوش آنها برساند.
مقامات ایالات متحده روز دوشنبه اعلام کردند، تصمیم روسیه نشان داد که ایران دیگر نیازی به پیگیری برنامه های خود ندارد.
بوش نیز با حضور در یک گردهمایی در شمال ویرجینیا گفت “اگر روسیه مایل به انجام این کار است، که من از آن حمایت می کنم، پس ایرانی ها دیگر لازم ندارند غنی سازی را ادامه دهند. اگر ایرانی ها قبول دارند که اورانیوم را برای اهداف غیر نظامی می خواهند، پس لزومی ندارد بدانند غنی سازی چگونه انجام می شود.”
کاندولیزا رایس هم پس از دیداری با نیکلاس سارکوزی، رییس جمهور فرانسه، در پاریس گفت ایران باید به تامین سوخت از سوی یک کشور دیگر تکیه کند تا برنامه خود را پیگیری کند.
آقازاده به تلویزیون دولتی ایران گفت که این کشور غنی سازی را در شهر مرکزی نطنز ادامه خواهد داد تا سوخت لازم برای یک راکتور دیگر را تولید نماید. طرح ساخت این راکتور در دارخوین، منطقه ای در جنوب غربی ایران - در نزدیکی مرز عراق، آماده اجراست. ایران می گوید به خاطر اینکه ذخایر نفتی به پایان می رسد، به تکنولوژی هسته ای برای تولید جریان برق نیاز دارد.
ایالات متحده و اسراییل مشکوکند به اینکه غنی سازی اورانیوم در تاسیسات نطنز، وجود یک راکتور آب سنگین در اراک و سایر تاسیسات هسته ای ایران سرانجام در خدمت تولید مواد لازم برای تسلیحات هسته ای به کار روند. بازهای واشنگتن هم می گویند ایران ممکن است با اقدام نظامی ایالات متحده روبرو شود.
هیچ کس فکر نمی کند در کارخانه بوشهر یک بمب هسته ای مخفی در حال ساخت است. اما بعضی دانشمندان می گویند سوخت مصرف شده در یک راکتور آب سبک می تواند شکافت هسته ای لازم برای تولید یک بمب را فراهم آورد.
وزارت خارجه روسیه اصرار دارد که روسیه اجازه انحراف در ماهیت سوخت را نمی دهد. این وزارت خانه روز دوشنبه گفت: “تمام سوختی که منتقل خواهد شد، در طول زمان حضور در خاک ایران، تحت نظارت مستقیم آژانس بین المللی انرژی هسته ای باقی خواهد ماند.“
سرگئی کاراگانف، رییس شورای سیاست خارجی و دفاعی در مسکو گفت: “کل سوخت فرآوری شده توسط ما باید ذره به ذره به روسیه بازگردانده شود.”
سخنگوی شرکت اتمستروی اکسپورت هم گفت انتقال 80 تن سوخت اورانیوم به بوشهر دو ماه طول خواهد کشید.
روسیه همیشه مدعی بود تاخیر در ارسال سوخت به نیروگاه بوشهر به دلیل اختلافات مالی با طرف های ایرانی است. اما بسیاری تحلیلگران می گویند روسیه نگران مسیر برنامه هسته ای ایران بوده که قادر است برای اروپای شرقی تهدیدی به مراتب بیشترازآمریکای شمالی ایجاد نماید.
مقامات ایالات متحده هم می گویند مایل نیستند ایران قابلیت پیشرفته ای را در این زمینه بدست آورد. آنها به خاطر مخفی نگاه داشتن 18 ساله برنامه هسته ای، نسبت به دولت ایران بی اعتماد هستند. این برنامه توسط یکی از گروههای در تبعید ایران در اوایل همین دهه برملا شد.
ایالات متحده به همراه فرانسه و بریتانیا فشار مستمری را برای تصویب دور سوم تحریم ها وارد می آوردند تا اینکه گزارش امنیتی جدید ایالات متحده از توقف برنامه تسلیحات هسته ای ایران خبر داد.
کاراگانف می گوید: “از نظر ما با توجه به اطلاعات قدیمی که در اختیار داریم آنها برنامه نظامی ندارند. ابتن امر توسط گزارش امنیتی ایآلات متحده تایید شده است. خدا را شکر. چون این پایانی است بر زمزمه های آماده شدن آمریکا برای یک حمله سنگین موشکی.”
از سوی دیگر، چین یک قرارداد 2 میلیارد دلاری انرژی را با تهران امضاء کرد. خبرگزاری اینترفاکس هم گزارش داد روسیه قرار است تا ده سال آینده برای نوسازی ناوگان هوایی ایرباس و بویینگ فرسوده ایران، تعداد 130 توپولف به این کشور بفروشد.
وزارت صنایع و انرژی روسیه هم در بیانیه روز دوشنبه خود اعلام کرد قرار است کمپانی بین المللی روسیه کار عملیاتی خود را در یکی از میادین نفتی ایران از سر گیرد. این پروژه به خاطر تحریم های ایالات متحده متوقف مانده بود.
اینترفاکس گزارش داد شرکت شیمیایی و معدنی یوروکم روسیه هم روز دوشنبه گفتگوهایی را با شرکت ملی پتروشیمی ایران در مسکو برای تاسیس یک کارخانه در این کشور برگزار کرد.
از سوی دیگر قرار است یک نماینده عالیرتبه نظامی روسیه روز چهارشنبه از ایران دیدار کند.
احمدی نژاد گفت: “ مساله هسته ای بعد از مدتی تنش به نقطه اوج حساسیت رسید اما حالا به دور از منازعه و باثبات است.” او روز دوشنبه برای انجام مناسک حج ایران را به مقصد عربستان ترک کرد. احمدی نژاد اولین رییس جمهور ایرانی است که از سوی آن کشور برای مراسم حج دعوت رسمی می شود.
او گفت: “من فکر می کنم گزارش امنیتی برای آمریکا یک نقطه بازگشت بود. این نقطه بازگشت نتیجه منازعات داخلی درون دولت ایالات متحده است … که الان من نمی خواهم بیشتر وارد جزییات آن شوم … و نتیجه ایستادگی مردم ایران بود.“
لس آنجلس تایمز – 18 دسامبر