محمدرضا عارف، بعد از دیدار نوروزی‌اش در بنیاد امید ایرانیان با خبرنگاران گفتگو کرد و به انتخابات امسال در ایران نیز پرداخت. او در پاسخ به این سوال که آیا “مصادیق برای کاندیداتوری در انتخابات مجلس سال ۹۴ مشخص شده”، گفت: “در خصوص راهبرد‌ها برای انتخابات مجلس صحبت‌های خوبی صورت گرفته و در سال ۹۴ باید به تدریج وارد تعیین مصادیق شویم ولی این مساله هنوز به جمع‌بندی روشنی نرسیده٬ هر چند که معیار‌ها و شاخص‌ها به طور کلی مشخص شده است.”
عارف با تاکید بر اینکه عملا کلید انتخابات زده شده است، اضافه کرد: “ورود قانونی بر اساس بخشنامه‌های وزارت کشور است. ولی در محافل خصوصی صحبت‌های خوبی داشته‌ایم، هر چند که در مورد هیچ گزینه خاصی به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌ایم و هر حوزه خود باید تصمیم‌گیر نهایی باشد.”
محمد رضا عارف دیروز هم در سخنانی دیگر با تاکید بر اینکه “حتما در انتخابات مجلس حضور فعال خواهیم داشت” درباره مشخص شدن سر لیست برای انتخابات مجلس نیز گفت: “من فعلا مسئله سرلیست و انتهای لیست را یک بحث انحرافی می‌دانم چراکه مهم حضور قوی در انتخابات است.”
انتخابات مجلس شورا و مجلس خبرگان رهبری در هفتم اسفند ماه امسال برگزار خواهد شد و گرچه هنوز بیش از یازده ماه به این ماجرا باقی مانده، اما فضای سیاسی کشور تحت تاثیر آن قرار گرفته است.
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی از همان پیام نوروزی خود تاکید بر انتخابات سال را آغاز کرد. او در پیام خود گفته بود: “سال جدید، سال انتخابات است، باید فضای بهتری را برای فعالیت احزاب به وجود آوریم، آستانه تحمل را بالاتر ببریم، سربلندی این ملت را به رخ بدخواهان بکشیم. به همه نشان دهیم که افکار مختلف را ما تحمل می‌کنیم. دست به دست هم دهیم، مجلسی را بسازیم که شایسته ملت بزرگ ایران است و مجلس خبرگانی را به وجود آوریم که ثبات بیشتر برای کشور و آرامش بیشتر برای افکار عمومی جامعه ما به وجود آورد و این کار با همکاری یکدیگر امکان‌پذیر است.”
بعد از اعلام تفاهم هسته‌ای در لوزان نیز حسن روحانی باردیگر با مردم سخن گفت و اینبار به انتخابات اشاره کرده : “امروز پیام من به ملت ایران پیام تشکر و درخواست است برای همدلی بیشتر، رونق اقتصادی، روابط نزدیک‌تر اجتماعی و همدلی در رقابت‌های سالم سیاسی؛ چراکه امسال سال انتخابات خواهد بود.”
او به انتخاب خودش به عنوان رئیس‌جمهور هم اشاره کرده و گفته: “امروز ملت ما به دنیا نشان داده که علی‌رغم فشارها در انتخابات ۹۲ حضور و ایستادگی خود را نشان دادند و پس از انتخابات نیز در همه عرصه‌ها با حضور منسجم خود کاری کردند که از مسیرهای دشوار عبور کنیم.”
روحانی پس از آن و در دیدار نوروزی با وزرا، معاونان و مدیران دستگاه‌های اجرایی بازهم به مساله انتخابات پرداخت و گفت: “امیدوارم که با همدلی و فراهم آوردن زمینه حضور همه کسانی که نظام جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی را قبول دارند، این انتخابات را به افتخاری دیگر برای ایران اسلامی تبدیل کنیم.”
تاکید چند باره رئیس جمهوری اسلامی بر انتخابات آینده، نشانه اهمیت این انتخابات برای دولت و مسیر آینده آن است. حامیان دولت امیدوارند در انتخابات آینده با تغییرات اساسی در مجلس بتوانند برنامه‌های مورد نظر خود را آسان‌تر دنبال کنند.
احمد خرم، وزیر راه دولت سیدمحمد خاتمی، طی گفتگویی تاکید کرده که “اصلاح طلبان باید میوه لوزان را، برای فتح بهارستان بچینند.” او گفته: “دولت یازدهم حزب و جناح قدرتمندی ندارد زاییده اصلاح‌طلبان است. بنابراین بایدشرایط فعالیت‌اش فراهم شود این دولت جز تکیه به اصلاح‌طلبان راهی ندارد چون گفتمان هر دو یکی است. اصلاح‌طلبان هم چاره‌ای ندارند جز اینکه از دولت نزدیک به خود حمایت کنند. از دستاورد‌ها و فرصت‌های دولت بهره گرفته؛ و صندلی‌های مجلس را فتح کنند.”
محمد حسین فرهنگی، عضو هیات رئیسه مجلس و نماینده راستگرای تبریز نیز به خبرگزاری ایسنا گفت: “جریان اصلاح طلب برای حضور در انتخابات مجلس دهم در سطح و وضعیت خوبی هم برای شرکت در انتخابات و هم رقابت با جریان اصولگراست، این جریان، جریان سیاسی شناخته شده‌ای با پایگاه اجتماعی مناسبی است پس طبیعتا برای حضور در انتخابات شرایط لازم را داراست.”
با اینهمه به نظر می‌رسد همچنان مهمترین مانع در برابر حامیان دولت و اصلاح طلبان، شورای نگهبان خواهد بود.
آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان، طی پیامی بی‌سابقه که به مناسبت عید نوروز صادر کرده بود، درباره انتخابات امسال نوشته بود: “در اواخر سال ۹۴ دو انتخابات مهم مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی را داریم که انشاءالله با همت همه مسئولین و مردم عزیز ضمن برگزاری انتخاباتی پر شور و قانونمند و توأم با انتخاب افراد اصلح، برگ زرین دیگری در کارنامه نظام پر افتخار جمهوری اسلامی ثبت گردد.”
پیام احمد جنتی که در سال‌های گذشته سابقه نداشت، در واقع پاسخی کنایی به امیدهای حامیان دولت برای انتخابات آینده تلقی شد.
نجات‌الله ابراهیمیان، سخنگوی شورای نگهبان طی گفتگویی با روزنامه ایران که دیروز منتشر شد، درباره صلاحیت نامزدهای انتخاباتی رسما اعلام کرد که “مجموعه مدون نشانه‌هایی وجود ندارد که فرد برای احراز صلاحیتش به شورای نگهبان ارائه کند” و بنابراین این مساله کاملا به سلیقه شورای نگهبان مربوط است.
او گفت: “در بررسی صلاحیت‌ها با شروطی مواجه هستیم که باید احراز شود. این شروط می‌تواند جزئی‌تر تشریح شده و عینی‌تر شود. این موارد در آیین‌نامه داخلی و قوانین ما به صورت تفصیلی نیامده است. یکی از مسائلی که ما را با افرادی با هویت سیاسی مجهول روبه‌رو می‌کند، فعال نبودن احزاب است. در دنیا احزاب برای انتخابات داوطلب معرفی می‌کنند اما در کشور ما این گونه نیست. هر فرد می‌تواند نامزد شود و شورای نگهبان باید صلاحیت فرد را گاهی با سوابق کاملاً نامشخص احراز کند. اما مجموعه مدون نشانه‌هایی وجود ندارد که فرد برای احراز صلاحیتش به شورای نگهبان ارائه کند.”
سخنگوی شورای نگهبان تغییر نظر مکرر شورای نگهبان در موارد مشخص را نیز چنین توضیح داد: “برخی از تصمیم‌ها تا اندازه زیادی به افراد و اکثریتی برمی‌گردد که در آن دوران در شورای نگهبان حضور دارند. لذا با تغییر افراد، برداشت‌ها تغییر می‌کند. گاهی مصوبه مجلس در شورای نگهبان رد می‌شود و مدتی بعد، با تغییر افراد همان مصوبه تأیید می‌شود؛ چرا که رویه گذشته، ایجاد الزام نمی‌کند.”!
او همچنین گفت: “الان در رویه‌های داخلی شورای نگهبان اموری است که برای من مبهم است. چون سابقه حضور در دوره‌های قبل را ندارم. این که بندهای مختلف شرایط احراز صلاحیت جداگانه بررسی می‌شود یا در مجموع موضوع رأی‌گیری باشد به این منتج می‌شود که صلاحیت فردی احراز یا رد شود. به اعتقاد بنده، جهت رد صلاحیت باید مورد توافق اکثر اعضا باشد اما شاید رویه جاری این نباشد.”
