موضع گیری اخیر وزارت کشور دولت مستقر مبنی بر عدم واجد شرایط بودن احزاب منحله در انتخابات پیش رو واکنش اعضای ارشد تشکل های اصلاح طلب را بر انگیخته است. احمد شیرزاد به اصولگرایان یادآور شده که اصلاح طلبان از “مریخ” نیامده اند و محسن شکوری راد نیز بر “موضوعیت” نداشتن انتخابات برای اصلاح طلبان تاکید کرده اند. این در حالی است که مدیر مسئول کیهان ناامیدی اصلاح طلبان از داخل کشور را دلیل عدم شرکت آن ها در انتخابات عنوان کرده است. همزمان با این موضع گیری ها شورای هماهنگی راه سبز امید با انتشار بیانیه ای از دانشجویان خواسته اند تا با تحلیل دقیق وضعیت جامعه ایران، راه امید را بگشایند.
“قانون‌شکنان و هنجارشکنان و آنها که واجد شرایط نیستند نباید ورود کنند.” این را صولت مرتضوی پیرامون انتخابات پارلمانی زمستان امسال می گوید. رئیس ستاد انتخابات دولت محمود احمدی نژاد در یک نشست خبری در اهواز عدم امکان حضور “اصلاح طلبان” در انتخابات را رد کرده و گفته است: “هیچکس نگفته اصلاح‌طلبان حق ورود به عرصه انتخابات مجلس نهم را ندارند و هیچ خط و نشانی هم برای آنها کشیده نشده.” با این حال وی فراموش نکرده است تا گوشزد کند مهمترین احزاب سیاسی نزدیک به جنبش مخالفان دولت – جنبش سبز – در این انتخابات حق معرفی کاندیدا ندارند. وی می گوید: “فقط احزاب منحل شده (مشارکت و مجاهدین انقلاب اسلامی) و وابستگان آنها نمی‌توانند شرکت کنند اما دیگر تشکل‌های سیاسی قانونی باید از ظرفیت‌های به حق قانونی خود استفاده کنند و خود را معرض انتخاب قرار دهند.”
دو حزب مشارکت و مجاهدین اصلی ترین احزاب اصلاح طلب در کشور شناخته می شوند، اعضای این دو حزب در انتخابات پارلمانی مجلس ششم در زمستان 78 اکثریت کرسی های مجلس را به خود اختصاص دادند اما در دو انتخابات مجلس هفتم و هشتم به صورت فله ای رد صلاحیت شدند. و پس از نزاع خیابانی خونین میان شهروندان و حاکمیت بر سر تقلب در انتخابات سال 88، به دلیل نزدیکی به آنچه هواداران آیت الله خامنه ای “جریان فتنه” می نامند، منحل اعلام شد.
این دو حزب سیاسی منتقد دولت که در انتخابات بحث برانگیز 22 خرداد از کاندیداتوری میرحسین موسوی حمایت کرده بودند، اواخر فروردین امسال پس از کش و قوس های فراوان با تابلو “فعالیت ممنوع” کمیسیون ماده 10 احزاب مواجه شدند.
جبهه مشارکت: راه دشوار سیاسی را ادامه می دهیم
دیروز همزمان با اظهارات مرتضوی، جبهه مشارکت در سیزدهمین سال تاسیس خود با انتشار بیانیه ای در انتقاد از رفتار حاکمیت با احزاب مخالف به یورش نیروهای امنیتی و نظامی به دفتر جبهه مشارکت در پی “کودتای انتخاباتی” خرداد سال 88 اشاره کرده و وقایع پس از آن را چنین بازگو می کند: “این دفتر پلمپ و ده نفر از اعضای شورای مرکزی، از جمله دبیرکل و معاونین، بازداشت و زندانی شدند و در دادگاههای فله ای و نمایشی با خواندن کیفرخواستی که توسط دادستان معزول تهران تهیه و خوانده شد بحث انحلال جبهه مطرح شد.”
جبهه مشارکت همچنین این امیدواری را مطرح کرده است که بتواند با مرور عملکرد سیزده سال اخیر بتواند با تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف، راه دشوار کارسیاسی در ایران را ادامه دهد و تجربه تازه ای از فعالیت حزبی و سیاسی را به نمایش گذارد.
اصلاح طلبان زمینی اند
در همین راستا مهدی شیرزاد یکی از اعضای ارشد این حزب، دیروز با انتشار یادداشتی در روزنامه صبح “آرمان” به پاسخ گویی به اظهارات اخیر صولت برآمد و مواضع وی را یک “بازی رنگ باخته” عنوان کرد. این نماینده سابق مجلس در مقاله خود با عنوان “اصلاح طلبان زمینی اند نه مریخی” می نویسد: “اگر راجع به یک جمله بخواهیم صحبت کنیم که آیا اصلاح طلبان در انتخابات شرکت می کنند یا نه، هم روی واژه اصلاح طلب با آنها اختلاف معنا داریم و هم درمورد شرکت و مشارکت در انتخابات.”
مهدی شیرزاد در ادامه به کنایه این نظریه را مطرح می کند که شاید اصلاح طلبان مد نظر صولت مرتضوی “موجودات مریخی” باشند. او سپس در توصیف وضعیت سیاسی کنونی اصلاح طلبان می نویسد: “واقعیت آن است که اصلاح طلبانی که روی زمین زندگی کرده و میکنند آنی نیستند که آنها تصور میکنند.سکوت فعلی اصلاح طلبان ناشی از شرایط موجود است وگرنه سکوت خاصی وجود ندارد و راجع به مسائل مختلف کم و بیش از طرق ممکن نظرشان را میدهند. در شرایطی که اصلا حطلبان امکان تشکل و تشکیل جلسات رسمی نداشته باشند، اظهارنظرها طبیعتا نمیتواند گروهی باشد.”
گفتنی است همین دو هفته پیش بود که “همایش اصلاح طلبان” در عید غدیر توسط مدیرکل سیاسی وزارت کشور لغو شد. دو روز پیش از آن علی محمد غریبانی، رئیس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات ضمن تایید خبر منتفی شدن برگزاری همایش هم اندیشی اصلاح طلبان در روز عید غدیر، در انتقاد از تبعیض آشکار بین اصلاح طلبان و سایر گروه‌های سیاسی گفته بود: “آدم نمی‌داند این درد را به کجا ببرد.” این در حالی است که “جبهه پایداری” که از مواضع احمدی نژاد منهای “جریان انحرافی” حمایت می کند و برای انتخابات مجلس نهم آماده می شود تاکنون چند بار همایش های سیاسی خود را برگزار کرده است.
علی پورموسوی، مدیر کل سیاسی وزارت کشور نیز در پاسخ گفته بود: “احزاب غیرقانونی و مجموعه‌هایی که احزاب غیرقانونی جزو آن هستند، نمی‌توانند مانند احزاب قانونی فعال کنند.”
حالا همزمان با چنین محدودیت هایی است که مهدی شیرزاد در آخرین سطور یادداشت دیروز خود آب پاکی را روی دست اصولگرایان می ریزد. “در چنین شرایطی طبیعی است که اظهارنظرها محدود میشود ولی در مورد مسئله شرکت درانتخابات تکرار حر فهای ز ده شده نیازی نیست. اصلا ح طلبان نظرشان را گفته اند و ماحصل همه این نظرات ایناست که در شرایط فعلی به نظرم حداقل شرایط لازم برای انتخابات رقابتی که با حضور اصلاح طلبانصورت گیرد، وجود ندارد.”
در دو سال گذشته رهبران سیاسی جنبش مخالفان و سیاستمداران جنبش سبز بارها اعلام کرده اند تا زمانی که شرایط امکان برگزاری یک انتخابات آزاد و بدون تقلب در کشور مهیا نشود آنها تمایلی به شرکت در انتخابات نخواهند داشت.نخستین بار میرحسین موسوی در بیانیه هفدهم، این شرط را در کنار آزادی زندانیان سیاسی و آزادی رسانه ها مطرح کرد. از پاییز گذشته تا امروز و به ویژه از زمان حصر وی و مهدی کروبی، این محمد خاتمی است که برآورده شدن این خواسته ها را پیش شرط حضور احراب و گروه های سیاسی حامی جنبش سبز در انتخابات اعلام کرده اند.
آخرین بار دو هفته پیش بود که رئیس دولت اصلاحات گفته بود: بزرگان و افراد موثر هم اگر بگویند شرکت کنند مردم شرکت نخواهند کرد.” چرا که به باور وی “نمی شود انتخابات به سبکی باشد که یک سلیقه می پسندد و همه محدود باشند و همه مجبور باشند شرکت کنند.”
انتخابات دیگر موضوع نیست
سه روز پیش محسن شکوری راد از عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت نیز در گفتگو با ایلنا تاکید کرد انتخابات برای اصلاح طلبان دیگر “موضوع” نیست. او خاطرنشان کرده است شرایطی که پس از انتخابات ریاست جمهوری گذشته رخ داد باعث شده تا “حتی انتخابات بخواهد برای ما موضوع باشد، باید شروط حداقلی که آقای سیدمحمد خاتمی گفتند تحقق پیدا کند، تا انتخابات برای ما به یک موضوع جدی و قابل بحث تبدیل شود و قطعا تا محقق شدن آن شروط فعالیتی برای انتخابات نخواهیم داشت.”
مدیرمسئول روزنامه راست گرای کیهان که دیروز در همایشی تحت عنوان “انسجام داخلی، اقتدار جهانی” سخنرانی می کرد، این عقیده را مطرح کرده است که اصلاح طلبان از داخل کشور “ناامید” شده اند گفته است “جبهه سبز و اصلاحات” بزرگترین سرمایه دولت اسرائیل در داخل کشور هستند،
شعار تقلب دروغ
اما تحلیل حسین شریعتمداری مدیر مسئول روزنامه کیهان چیز دیگری می گوید. نماینده آیت الله خامنه ای در موسسه کیهان که روز شنبه در قم سخنرانی می کرد دلیل عدم شرکت اصلاح طلبان در انتخابات را چنین توضیح می دهد: “اگر اصلاح طلبان در انتخابات شرکت کنند، اصلی‌ترین نقطه منفی برای آنها این است که معتقدند اگر اعلام کنند در انتخابات شرکت میکنند در واقع اعتراف کردند شعار تقلب دروغ در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ دروغ بوده است.”
تحلیل گران سیاسی می گویند تاکید جنبش سبز بر مطالبات سیاسی خود و برگزاری انتخابات آزاد از یک سو و عدم انعطاف و عقب نشینی حاکمیت در برابر خواسته شهروندان معترض جمهوری اسلامی را با بزرگترین بحران سیاسی در سه دهه اخیر مواجه کرده است.
دانشجویان راه امید را بگشایند
در همین ارتباط دیروز شورای هماهنگی سبز امید با انتشار بیانیه ای از جنبش دانشجویی خواست تا، با تحلیل دقیق وضعیت جامعه ایران و تدبیر برای رهایی از تبعات تحمیلی آن، راه امید بگشاید.
این بیانیه که در آستانه شانزدهم آذر – روز دانشجو – منتشر می شود از دانشجویان درخواست می کند به جای “ناه بردن به بی تفاوتی” در قبال آنچه بر سر ملت می آید، می توان جمع های کوچک دارای هدف و مسئولیت پدید آورد. اگر جو پلیسی حاکم بر دانشگاه ها امکان برگزاری جلسات گفت و گو یا تجمعات اعتراضی باقی نگذاشته، می توان راه های جایگزین برای تبادل آراء یا ابراز نارضایتی دسته جمعی یافت.”
شورای هماهنگی راه سبز امید بلافاصله پس از حصر میر حسین موسوی و مهدی کروبی اعلام موجودیت کرد و تاکنون با انتشار بیانیه ای هایی از شهروندان خواسته است تا تظاهرات مسالمت آمیز خیابانی را ادامه دهند.
گفتنی است دفتر تحکیم وحدت دو ناه پیش با انتشار بیانیه ای به مناسبت آغاز سال تحصیلی، جامعه دانشجویان امروز ایران را نسلی توصیف کرده بود که “عملگرایی” را جایگزین “آرمانگرایی” نسل های پیشین خود کرده است و به موازات رهایی سیاسی، در پی رهایی “اجتماعی” گام بر می دارد. این تشکل دانشجویی همچنین بر این نکته تاکید کرده بود که جامعه دانشجویی ایران در “تمامی عرصه های زندگی” به مقاومت در برابر پروژه های “سیطره جویانه” تمامیت خواهان دست زده است.
اتحادیه انجمن های اسلامی کشور که به عنوان اصلی ترین تشکل دانشجویان داخل کشور شناخته می شود، با یادآوری این مهم که تا پیش از به وجود آمدن جنبش سبز، بیشترین بار حرکت‌ها و طرح مطالبات دموکراسی‌خواهانه بر قامت “خمیده” اما “استوار” دانشگاه قرار داشته، تاکید کرده بود: “عرصه خیابان و دانشگاه پس از سال ها در اهداف و روش به اشتراکات دست یافتند که تفکیک آنان سخت و حتی نامطلوب می‌نمود.”
اشاره این نهاد دانشجویی به تغییر محل اصلی نزاع میان شهروندان و حاکمیت است. در حالی که از دوم خرداد به این سو تمامی اعتراضات عینی جامعه ایران معطوف به تظاهرات، تجمع ها و اعتصابات دانشجویان در دانشگاه ها بود، اما از زمان خیزش جنبش سبز در خرداد 88، “خیابان” به لوکشین اصلی نزاع میان جمهوری اسلامی و معترضان تبدیل شد؛ جایی که بسیاری از دانشجویان در قالب جنبش سبز به شهروندان معترض پیوستند و تظاهرات میلیونی در خیابان های پایتخت را رقم زدند.
