ایران و عربستان مرزهای طولانی با عراق، که مرکز مبارزات علیه شبه‌نظامیان دولت اسلامی است دارند. با این‌که داعش برای هر دو کشور تهدید بزرگی محسوب می‌شود، اما در حال حاضر فقط عربستان به عنوان بخشی از ائتلاف به رهبری آمریکا علیه داعش پذیرفته شده است.
در حالیکه آمریکا تلاش می‌کند حمایت بین‌المللی برای کپمین دیپلماتیک و نظامی علیه داعش در عراق و سوریه را جلب کند، مسئله شراکت ایران برای دولت اوباما تبدیل به یک معضل شده است.
جان کری وزیر امور خارجه آمریکا می‌گوید، ایران نباید در کنفرانس دوشنبه پاریس، درباره تهدید شبه‌نظامیان داعش، حضور داشته باشد، با این حال دعوت برعهده فرانسه است.
کری روز جمعه گفت: “با توجه به مسائل مختلف… با توجه به درگیری آن‌ها در سوریه و جاهای دیگر، این کار مناسب نیست.” او به حمایت ایران از رژیم بشار اسد اشاره داشت که آمریکا و برخی از کشورهای عربی خواستار سرنگونی حکومت او هستند.
اما آمریکا به دلیل ساده‌تری تلاش دارد ایران را از این گروه حذف کند: اگر ایران قدرتمند شیعه حضور داشته باشد، عربستان قدرتمند سنی کنار می‌کشد؛ همینطور کشورهای دیگر سنی که می‌توانند حمایت منطقه‌ای فراهم آورند.
همچنین دعوت از ایران برای شرکت در تلاش‌های نظامی و دیپلماتیکی که اوباما هفته گذشته آغاز کرده، می‌تواند موجب تحریک منتقدان تلاش‌های اوباما، برای توافق هسته‌ای با ایران، در کنگره شود.
راست‌گرایان جمهوری‌خواه و دموکرات‌های طرفدار اسرائیل دولت اوباما را متهم به نرمش در مذاکرات با ایران کرده‌اند.
بدون شک ایران در حوادث پیش روی عراق و سوریه یک بازیگر کلیدی خواهد بود. دولت اسلامی جنگ شورشیان در سوریه و فرقه‌گرایی در عراق را تحت شعاع قرار داده و ایران خود را هم‌جبهه با آمریکا و کشورهای عرب سنی می‌بیند.
ایران چه بخشی از ائتلاف رسمی باشد یا نباشد، این موضوع بسیاری را در آمریکا و ایران ناآرام می‌کند. این همکاری می‌تواند دو کشور را پس از حوادث انقلاب ایران دوباره به هم نزدیک کند. ایران و آمریکا هر دو داعش را یک تهدید جدی می‌شمارند، اما روشن نیست ایران می‌تواند با حمله هوایی آمریکا در سوریه کنار بیاید یا خیر.
روز پنجشنبه وزارت خارجه ایران گفت، ائتلاف بین‌المللی علیه دولت اسلامی با ابهامات زیادی همراه است. روز جمعه حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران گفته است، این‌که فرض شود تروریسم را می‌شود با حمله هوایی از بین برد خام‌اندیشانه است. وی گفت: “مبارزه با تروریسم به برنامه‌ریزی سازمانی، همکاری دوجانبه و چندجانبه و از بین بردن فقر اقتصادی و فرهنگی نیاز دارد.”
ایران می‌تواند برای انجام حملات هوایی در سوریه که به نفع اسد باشد به عنوان رابط عمل کند. واشنگتن اصرار دارد برای انجام عملیات در جهت منافع آمریکا از اسد اجازه نخواهد گرفت. با این حال، هفته گذشته دولت اسد برای همکاری علیه داعش اعلام آمادگی کرد.
هواپیماهای آمریکا از ماه اوت با دعوت دولت عراق، بیش از ۱۵۰ حمله هوایی علیه داعش در این کشور انجام داده است.
دیپلمات‌های ایران و آمریکا قرار است هفته آینده در حاشیه مجمع بین‌المللی سازمان ملل در مورد مسائل هسته‌ای با هم دیدار کنند.
تاکنون حدود ده کشور عربی از جمله مصر در ائتلاف علیه داعش شرکت کرده‌اند. تمام این کشورها دولت اسلامی را یک تهدید جدی علیه خود می‌بینند و بیشتر آن‌ها از ایران دوری می‌کنند.
یک مقام ارشد آمریکا که با کری در سفر خاورمیانه همراه بود، به خبرنگاران گفته است، نفوذ ایران در عراق و سوریه برای کشورهای سنی نگران‌کننده است. وی گفت: “ما از فعالیت‌های ایران در عراق آگاهی داریم اما بگذارید بگویم که با آن‌ها هیچ ارتباطی نداریم.”
جان کری روز شنبه در قاهره گفت: “تقریبا تمام کشورها توانایی ایفای نقش در مبارزه علیه داعش و پیوستن به ائتلاف را دارند. ما متعهد به همکاری با تمام کشورهای جهان هستیم.”
منبع: واشنگتن پست - 13 سپتامبر 2014
