تشدید حکم یعقوب یادعلی، داستان نویسی که دادگاه تجدید نظراستان کهگیلویه و بوئراحمد حکم زندان تعلیقی او را به اتهام داستان نویسی به یک سال زندان تعزیری تبدیل کرد، با اعتراض نویسندگان و هنرمندان ایرانی مواجه شده است.
همزمان یعقوب یادعلی در اولین اظهار نظر رسمی اعلام کرد: “گناه من عشق به ادبیات و داستان است”.
یعقوب یادعلی نویسنده رمان “آداب بی قراری”، و مجموعه داستان های “حالت ها در حیاط” و “احتمال پرسه و شوخی” و برنده چندین جایزه ادبی روز گذشته با انتشار یادداشت کوتاهی در روزنامه کارگزاران به محاکمه و تشدید حکم خود اعتراض کرد.
او گناه خود را “عشق به ادبیات و داستان” اعلام کره و نوشت: “نمی‌دانم مصائبی که در یک سال اخیر بر من رفته است را با چه ملاک و معیاری باید بسنجم؟ بارها در این یک سال از خود پرسیده‌ام چه اتفاقی دارد می‌افتد؟ من به چه سبب بارها و بارها بازجویی شدم، به زندان رفتم، از کارم اخراج شدم، تحت شدیدترین فشارها قرار گرفتم و سراسر یک سال گذشته‌ام با بحران و در بحران گذشت و هنوز هم می‌گذرد”.
یعقوب یادعلی در ادامه یاداشت خود با طرح این پرسش ها که “بهای کدام خلاف ناکرده را پرداخت می‌کنم؟ بالا رفتن از دیوار مردم؟ دزدیدن مال غیر؟ کشیدن چک بی‌محل؟ یا…” تاکید کرده که: “من فقط یک داستان‌نویسم”.
او همچنین نوشته: “من کنجی نشسته‌ام و داستانم را می‌نویسم، با هزار اما و اگر و بالا و پایین و جان کندن‌های برای معاش. گناه من فقط عشق به ادبیات و داستان است، عشق به نوشتن؛ و زندگی با داستان و کتاب و قلم”.
این داستان نویس 37 ساله که به اتهام نشر اکاذیب از طریق داستان نویسی به یک سال زندان محکوم شده تاکید کرده که: “گناه من عشق به اکاذیب داستانی است.اگر با عشق به اینگونه اکاذیب محکومم به زندان بروم، اگر دوست داشتن دروغ داستان جرم است، حاضرم هزار بار و هزارباره مجرم باشم. آری، اینگونه، من مجرمم”.
اعتراض محمود دولت آبادی
روزنامه های دیروز تهران واکنش برخی از نویسندگان و چهره های هنری به محاکمه این داستان نویس و تشدید حکم او را منتشر کردند.
محمود دولت آبادی نویسنده سرشناس ایرانی یکی از معترضان به محاکمه یعقوب یادعلی است.دولت آبادی طی یادداشتی در روزنامه اعتماد از “کشاندن داستان خیالی به زندگی عینی” انتقاد کرد و نوشت: “سالی می گذرد که می شنویم نویسنده (آقای یعقوب یادعلی) موضوع پرونده یی شده است که به آثار او مربوط می شود؛ اکنون می شنوم که ناگهان دادگاه تجدیدنظر - بدون حضور متهم پرونده و بدون حضور وکیل پرونده - حکم را تشدید کرده است و از مدت حبس تعلیقی که حدود چهل روز آن را نویسنده متحمل شده، به یک سال حبس تعزیری افزون کرده است. در حالی که در پرس وجوهای من دادگاه تجدیدنظر در فقدان متهم یا وکیل او می تواند حکم پیشین را تخفیف دهد یا آن را - اصطلاحاً - ابرام کند و نه تشدید”.
نویسنده رمان کلیدر در ادامه باشاره به اینکه “انتظار می رفت در مدت زمان گذشته، موضوع این پرونده با کدخدامنشی که ارائه دلایل وکیل مدافع این امکان را دراختیار می گذاشت و می گذارد، فیصله یابد” می نویسد: ”در آن وجه کدخدامنشانه ممکن می بود نماینده مدعی العموم با نماینده یی از اهل قلم و نماینده یی هم از وزارت ارشاد اسلامی که به کتاب های مورد بحث مجوز چاپ و پخش (آن هم در تیراژ معدود) داده است با یکدیگر بنشینند و مشکلی نه چندان دشوار را حل کنند. اما متاسفانه سنت های نیکوی جامعه ما چنان لگدمال بهانه های سنتی نما شده است که گویی این مردم هیچ پیشینه یی در امور و اداره امور زندگی شان نداشته اند، باری… اکنون که ماجرایی ساخته و قطعی شده و مصنوع بودن آن از بر ساختن یک شاکی خصوصی که بعد از تنظیم شکوائیه وارد پرونده شده است و حکمی که بی حضور وکیل مدافع و بی حضور فرد موضوع شکایت تشدید شده و قطعیت می یابد، راه حلی باقی نمی ماند جز اینکه از مقام اول قضایی کشور و نماینده ایشان در محل درخواست شود که حکم را بازنگری و لغو کنند”.
وی ضمن تاکید بر درخواست لغو حکم صادر شده برای یعقوب یادعلی به مقام های قضایی یادآوری می کند که با لغو حکم صادره می توانند “یک موضوع بسیار کوچک از یک کتاب داستانی خیالی را به میدان عینیت نکشانند و آن را به یک دمل تبدیل نکنند”.
محمود دولت آبادی با تاکید بردر خواستش که لغو حکم یعقوب یادعلی است، می نویسد: “این درخواست من است از مقامات محترم قضایی، یعنی خواهش از جانب نویسنده یی که همه عمر خود را سر در کار تشخص بخشیدن به همه اقوام ایرانی در آثارش داشته و همواره آزادی در حمایت قانون را خواستار بوده است و اگر این خط نوشته می شود اعتراض به خلاف عهد قانون است که در مورد آقای یعقوب یادعلی - متاسفانه- در دادگاه تجدیدنظر اعمال شده و نیز خواسته کسی است که تاکید دارد موضوعی ساده و حل شدنی به یک دمل تبدیل نشود”.
نا امنی برای نویسندگان
کیومرث پور احمد فیلمساز برجسته ایرانی هم که پیشتر اعلام کرده حاضر است فیلمی از رمان آداب بی قراری یعقوب یادعلی بسازد، طی یادداشتی در روزنامه کارگزاران دیروز اعلام کرد که: “به نظر من نفس این اتهام و محاکمه و محکومیت وجهه قانونی ندارد و خیلی بی‌اساس به نظر می‌رسد”. به گفته پور احمد “کتابی در چارچوب موازین وزارت ارشاد به بازار آمده و نویسنده او را بازداشت کرده‌اند. داستان عجیبی است. اتهاماتی که به او زده شد، به نظر من واهی است”.
پور احمد در ادامه نفس محاکمه یک داستان نویس به دلیل نوشتن داستان را “توهم” نامیده و نوشته: “حاصل آن هم چیزی جز ایجاد جو ناامنی برای نویسندگان نیست”. به گفته وی “حکمی که برای یعقوب یادعلی داده‌اند فقط باعث خودسانسوری بیشتر نویسندگان و هنرمندان می‌شود. حکمی که برای یعقوب یادعلی داده‌اند باعث سردرگمی نویسندگان و تشدید و رواج بیشتر دورویی می‌شود”. پور احمد در ادامه تاکید کرده که: “جفای بزرگی به اهل قلم است این حکم. و آخرش هم چیزی جز مظلومیت بیشتر اهل قلم نیست”.
پور احمد با اشاره به اینکه “من خودم از اول در جریان پرونده او بوده‌ام. نمی‌دانم دوباره چه شده که برای او یک سال حبس صادر کرده‌اند” تاکید کرده که: “این حکم به هیچ وجه برای او عادلانه نیست. این حکم لطمه‌های زیادی به اهل فرهنگ می‌زند”.
وی سپس به آثار زیانبار چنین احکامی برای قوه قضائیه اشاره کرده و نوشته: “موافقان نظام قضائی را مخالف می‌کند و مخالفان آن را دشمن می‌کند. اتهامی که به یعقوب یادعلی زده شده بر اساس یک توهم شخصی است و هیچ مبنای خردمندانه‌ای ندارد”.
حکم شرم آور
مدیا کاشیگر و امیر حسن چهلتن دو نویسنده دیگرهم که هر کدام صاحب چندین عنوان رمان و داستان هستند، دیروز در گفتگوهایی با روزنامه اعتماد ملی نسبت به محاکمه و صدور حکم زندان برای یعقوب یادعلی اعتراض کردند.
مدیا کاشیگر نویسنده و مترجم به این روزنامه گفته که از صدور چنین حکمی تعجب کرده و یادآور شده: “دادگاه تجدیدنظر تا آنجایی که از آن مطلع است، می‌تواند در حکم تخفیف بدهد و به نظرش این نوع تشدید یک حکم بی‌سابقه است”. کاشیگر هم چنین گفته: “ما نمی‌توانیم به یک داستان که براساس خیال نوشته می‌شود و کاملا غیرواقعی است و با استناد به رفتار قهرمان‌های یک اثر تخیلی نویسنده یا آدمی را محکوم کنیم که کاملا عجیب و غریب است. اگر به این سبک و سیاق بخواهیم جلو برویم، چون فلا‌ن قهرمان فلا‌ن نویسنده دچار خطایی شده است، باید نویسنده‌اش به زندان برود. مثلا قهرمان چاقوکشی می‌کند سپس نویسنده مرجع این کار است و باید محاکمه شود”.
او با اشاره به اینکه پرونده‌های خاص نیاز به نظر کارشناسی دارد اما در این مورد هرگز با نظر کارشناسی ادبی روبه‌رو نشده است، افزوده: “اگر در این رمان نفرت، کینه و موارد منفی دیگر ترویج می‌شد، حکم قابل قبول بود، در صورتی که قهرمان آداب بی‌قراری از چنین وضعیتی برخوردار نیست”.
روزنامه اعتماد ملی هم چنین از قول امیر حسین چهلتن یکی دیگر از داستان نویسان سرشناس کشور تنها یک جمله در خصوص صدور محاکمه و صدور حکم زندان برای یعقوب یادعلی به اتهام داستان نویسی نوشته: “بسیار شرم‌آور است”.