شرم آور است

شهرام رفیع زاده
شهرام رفیع زاده

تشدید حکم یعقوب یادعلی، داستان نویسی که دادگاه تجدید نظراستان کهگیلویه و بوئراحمد حکم زندان تعلیقی او را ‏به اتهام داستان نویسی به یک سال زندان تعزیری تبدیل کرد، با اعتراض نویسندگان و هنرمندان ایرانی مواجه شده ‏است.‏

همزمان یعقوب یادعلی در اولین اظهار نظر رسمی اعلام کرد: “گناه من عشق به ادبیات و داستان است”.‏

یعقوب یادعلی نویسنده رمان “آداب بی قراری”، و مجموعه داستان های “حالت ها در حیاط” و “احتمال پرسه و ‏شوخی” و برنده چندین جایزه ادبی روز گذشته با انتشار یادداشت کوتاهی در روزنامه کارگزاران به محاکمه و ‏تشدید حکم خود اعتراض کرد.‏

او گناه خود را “عشق به ادبیات و داستان” اعلام کره و نوشت: “نمی‌دانم مصائبی که در یک سال اخیر بر من ‏رفته است را با چه ملاک و‎ ‎معیاری باید بسنجم؟ بارها در این یک سال از خود پرسیده‌ام چه اتفاقی دارد می‌افتد؟‎ ‎من به چه سبب بارها و بارها بازجویی شدم، به زندان رفتم، از کارم اخراج شدم، تحت‎ ‎شدیدترین فشارها قرار ‏گرفتم و سراسر یک سال گذشته‌ام با بحران و در بحران گذشت و‎ ‎هنوز هم می‌گذرد”.‏

‏ ‏

یعقوب یادعلی در ادامه یاداشت خود با طرح این پرسش ها که “بهای کدام خلاف ناکرده را پرداخت می‌کنم؟ بالا ‏رفتن از دیوار‎ ‎مردم؟ دزدیدن مال غیر؟ کشیدن چک بی‌محل؟ یا…” تاکید کرده که: “من فقط یک داستان‌نویسم”.‏

او همچنین نوشته: “من کنجی‎ ‎نشسته‌ام و داستانم را می‌نویسم، با هزار اما و اگر و بالا و پایین و جان کندن‌های‎ ‎برای معاش. گناه من فقط عشق به ادبیات و داستان است، عشق به نوشتن؛ و زندگی با‏‎ ‎داستان و کتاب و قلم”.‏

این داستان نویس 37 ساله که به اتهام نشر اکاذیب از طریق داستان نویسی به یک سال زندان محکوم شده تاکید ‏کرده که: “گناه من عشق به اکاذیب داستانی است.اگر با عشق به اینگونه‎ ‎اکاذیب محکومم به زندان بروم، اگر ‏دوست داشتن دروغ داستان جرم است، حاضرم هزار بار‎ ‎و هزارباره مجرم باشم. آری، این‌گونه، من مجرمم”.‏

‎ ‎اعتراض محمود دولت آبادی‎ ‎

روزنامه های دیروز تهران واکنش برخی از نویسندگان و چهره های هنری به محاکمه این داستان نویس و تشدید ‏حکم او را منتشر کردند.‏

محمود دولت آبادی نویسنده سرشناس ایرانی یکی از معترضان به محاکمه یعقوب یادعلی است.دولت آبادی طی ‏یادداشتی در روزنامه اعتماد از “کشاندن داستان خیالی به زندگی عینی” انتقاد کرد و نوشت: “سالی می گذرد که ‏می شنویم نویسنده (آقای یعقوب یادعلی) موضوع پرونده یی شده است که به آثار او مربوط می شود؛ اکنون می ‏شنوم که ناگهان دادگاه تجدیدنظر - بدون حضور متهم پرونده و بدون حضور وکیل پرونده - حکم را تشدید کرده ‏است و از مدت حبس تعلیقی که حدود چهل روز آن را نویسنده متحمل شده، به یک سال حبس تعزیری افزون کرده ‏است. در حالی که در پرس وجوهای من دادگاه تجدیدنظر در فقدان متهم یا وکیل او می تواند حکم پیشین را تخفیف ‏دهد یا آن را - اصطلاحاً - ابرام کند و نه تشدید”.‏

نویسنده رمان کلیدر در ادامه باشاره به اینکه “انتظار می رفت در مدت زمان گذشته، موضوع این پرونده با ‏کدخدامنشی که ارائه دلایل وکیل مدافع این امکان را دراختیار می گذاشت و می گذارد، فیصله یابد” می نویسد: ‏‏”در آن وجه کدخدامنشانه ممکن می بود نماینده مدعی العموم با نماینده یی از اهل قلم و نماینده یی هم از وزارت ‏ارشاد اسلامی که به کتاب های مورد بحث مجوز چاپ و پخش (آن هم در تیراژ معدود) داده است با یکدیگر ‏بنشینند و مشکلی نه چندان دشوار را حل کنند. اما متاسفانه سنت های نیکوی جامعه ما چنان لگدمال بهانه های ‏سنتی نما شده است که گویی این مردم هیچ پیشینه یی در امور و اداره امور زندگی شان نداشته اند، باری… اکنون ‏که ماجرایی ساخته و قطعی شده و مصنوع بودن آن از بر ساختن یک شاکی خصوصی که بعد از تنظیم شکوائیه ‏وارد پرونده شده است و حکمی که بی حضور وکیل مدافع و بی حضور فرد موضوع شکایت تشدید شده و قطعیت ‏می یابد، راه حلی باقی نمی ماند جز اینکه از مقام اول قضایی کشور و نماینده ایشان در محل درخواست شود که ‏حکم را بازنگری و لغو کنند”.‏

وی ضمن تاکید بر درخواست لغو حکم صادر شده برای یعقوب یادعلی به مقام های قضایی یادآوری می کند که با ‏لغو حکم صادره می توانند “یک موضوع بسیار کوچک از یک کتاب داستانی خیالی را به میدان عینیت نکشانند و ‏آن را به یک دمل تبدیل نکنند”.‏

محمود دولت آبادی با تاکید بردر خواستش که لغو حکم یعقوب یادعلی است، می نویسد: “این درخواست من است ‏از مقامات محترم قضایی، یعنی خواهش از جانب نویسنده یی که همه عمر خود را سر در کار تشخص بخشیدن به ‏همه اقوام ایرانی در آثارش داشته و همواره آزادی در حمایت قانون را خواستار بوده است و اگر این خط نوشته ‏می شود اعتراض به خلاف عهد قانون است که در مورد آقای یعقوب یادعلی - متاسفانه- در دادگاه تجدیدنظر ‏اعمال شده و نیز خواسته کسی است که تاکید دارد موضوعی ساده و حل شدنی به یک دمل تبدیل نشود”.‏

‎ ‎نا امنی برای نویسندگان‎ ‎

کیومرث پور احمد فیلمساز برجسته ایرانی هم که پیشتر اعلام کرده حاضر است فیلمی از رمان آداب بی قراری ‏یعقوب یادعلی بسازد، طی یادداشتی در روزنامه کارگزاران دیروز اعلام کرد که: “به نظر من نفس این اتهام و ‏محاکمه و محکومیت وجهه قانونی ندارد و‏‎ ‎خیلی بی‌اساس به نظر می‌رسد”. به گفته پور احمد “کتابی در چارچوب ‏موازین وزارت ارشاد به بازار آمده و‎ ‎نویسنده او را بازداشت کرده‌اند. داستان عجیبی است. اتهاماتی که به او زده ‏شد، به‎ ‎نظر من واهی است”.‏

پور احمد در ادامه نفس محاکمه یک داستان نویس به دلیل نوشتن داستان را “توهم” نامیده و نوشته: “حاصل آن هم ‏چیزی جز ایجاد جو‎ ‎ناامنی برای نویسندگان نیست”. به گفته وی “حکمی که برای یعقوب یادعلی داده‌اند فقط باعث‎ ‎خودسانسوری بیشتر نویسندگان و هنرمندان می‌شود. حکمی که برای یعقوب یادعلی داده‌اند‎ ‎باعث سردرگمی ‏نویسندگان و تشدید و رواج بیشتر دورویی می‌شود”. پور احمد در ادامه تاکید کرده که: “جفای بزرگی به اهل قلم‏‎ ‎است این حکم. و آخرش هم چیزی جز مظلومیت بیشتر اهل قلم نیست”.‏

پور احمد با اشاره به اینکه “من خودم از اول در‎ ‎جریان پرونده او بوده‌ام. نمی‌دانم دوباره چه شده که برای او یک ‏سال حبس صادر‎ ‎کرده‌اند” تاکید کرده که: “این حکم به هیچ وجه برای او عادلانه نیست. این حکم لطمه‌های زیادی ‏به اهل‎ ‎فرهنگ می‌زند”.‏

وی سپس به آثار زیانبار چنین احکامی برای قوه قضائیه اشاره کرده و نوشته: “موافقان نظام قضائی را مخالف ‏می‌کند و مخالفان آن را دشمن می‌کند. اتهامی که به یعقوب یادعلی زده شده بر اساس یک توهم شخصی است و هیچ ‏مبنای‎ ‎خردمندانه‌ای ندارد”.‏

‎ ‎حکم شرم آور‎ ‎

مدیا کاشیگر و امیر حسن چهلتن دو نویسنده دیگرهم که هر کدام صاحب چندین عنوان رمان و داستان هستند، ‏دیروز در گفتگوهایی با روزنامه اعتماد ملی نسبت به محاکمه و صدور حکم زندان برای یعقوب یادعلی اعتراض ‏کردند.‏

مدیا کاشیگر نویسنده و مترجم به این روزنامه گفته که از صدور چنین حکمی تعجب کرده و یادآور شده: “دادگاه ‏تجدیدنظر تا آنجایی که از آن مطلع است، می‌تواند در حکم تخفیف‎ ‎بدهد و به نظرش این نوع تشدید یک حکم ‏بی‌سابقه است”. کاشیگر هم چنین گفته: “ما نمی‌توانیم‎ ‎به یک داستان که براساس خیال نوشته می‌شود و کاملا‌ ‏غیرواقعی است و با استناد به‎ ‎رفتار قهرمان‌های یک اثر تخیلی نویسنده یا آدمی را محکوم کنیم که کاملا‌ عجیب و‏‎ ‎غریب است. اگر به این سبک و سیاق بخواهیم جلو برویم، چون فلا‌ن قهرمان فلا‌ن‎ ‎نویسنده دچار خطایی شده است، ‏باید نویسنده‌اش به زندان برود. مثلا‌ قهرمان چاقوکشی‏‎ ‎می‌کند سپس نویسنده مرجع این کار است و باید محاکمه ‏شود”.‏

او با اشاره به اینکه پرونده‌های خاص نیاز به نظر کارشناسی دارد اما در این مورد‎ ‎هرگز با نظر کارشناسی ادبی ‏روبه‌رو نشده است، افزوده: “اگر در این رمان نفرت، کینه و موارد‎ ‎منفی دیگر ترویج می‌شد، حکم قابل قبول بود، ‏در صورتی که قهرمان آداب بی‌قراری از‎ ‎چنین وضعیتی برخوردار نیست”.‏

روزنامه اعتماد ملی هم چنین از قول امیر حسین چهلتن یکی دیگر از داستان نویسان سرشناس کشور تنها یک ‏جمله در خصوص صدور محاکمه و صدور حکم زندان برای یعقوب یادعلی به اتهام داستان نویسی نوشته: “بسیار ‏شرم‌آور است”.‏