شیرین کریمی
اظهارات اخیر محمد علی جعفری فرمانده ی سپاه پاسداران مبنی بر اینکه “انقلاب اسلامی از داخل تهدید می‌شود و خارجی‌ها با اتکا به عوامل از داخل، از این راه وارد می‌شوند” بار دیگر توجهات را به سوی این رکن مهم قدرت جمهوری اسلامی و تغییر و تحولات روی داده در آن طی یکسال گذشته جلب کرد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، فرمانده ی سپاه گفته است: “از سال 1378 تا 1380 خارجی‌ها برخی از شورشهای داخلی را هدایت می‌کردند و به این مساله هم امید بسیاری بسته بودند.” سردار جعفری افزوده: “بدون تردید در آینده نیز این مشکلات وجود خواهد داشت.“
این البته اولین باری نیست که فرمانده ی جدید سپاه پاسداران از “خطر تهدیدات داخلی” و “وظیفه ی سپاه در مقابله با این تهدیدات” سخن می گوید.از دهم شهریور ماه سال گذشته که محمد علی جعفری(معروف به عزیز)[شوهر خواهر محمد باقر ذوالقدر] با حکم رهبر جمهوری اسلامی جانشین سید یحیی رحیم صفوی در فرماندهی سپاه شد، این نیرو تغییر و تحولات بسیاری را پشت سر گذاشته است. جعفری که پیش از این امضای نامه ی تهدید آمیز فرماندهان سپاه به رییس جمهور سابق ایران محمد خاتمی را در کارنامه داشت با طرحهای جدیدی که مهم ترین آنها تغییر ساختار سپاه و تبدیل کامل بسیج به زیر مجموعه ی سپاه بود در راس ستاد فرماندهی این نیروی نظامی قرار گرفت.
اینگونه بود که سردار جعفری برای تئوریزه کردن این تغییرات در اظهاراتی بی سابقه که هفتم مهرماه سال گذشته ایراد شد ماموریت اصلی این ارگان نظامی جمهوری اسلامی ایران را «مقابله با تهدیدهای داخلی» عنوان کرد. وی در همان روز با اعلام این موضوع که” با موافقت رهبر جمهوری اسلامی، مسئولیت فرماندهی بسیج به سپاه واگذار شده است”، افزود که سپاه باید بتواند در برابر تهدیدهایی، که او آنها را ”تهدیدات سیاسی، اجتماعی و امنیتی از سوی دشمنان” نامید، به موقع وارد عمل شود.
هفتم مهر ماه سال 86 آخرین باری نبود که سردار جعفری از تهدیدات داخلی و آمادگی سپاه برای مقابله با آنها سخن گفت. وی چند روز پس از مانور نظامی اخیر سپاه که ظاهرا برای مقابله با تهدیدات خارجی انجام گرفته بود اعلام کرد : “هرگونه تهدیدات امنیتی، سیاسی و فرهنگی را در نطفه خفه می‌کنیم.“
مجموعه این سخنان برخی تحلیلگران داخلی را به این نتیجه رسانده که تغییرات ساختاری سپاه و تحویل فرماندهی بسیج به این نهاد نظامی بیش از پیش به این نیرو “آرایشی حزبی و سرکوبگرانه” داده است. پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 84 این محمد رضا خاتمی، دبیرکل وقت جبهه ی مشارکت بود که در توصیف دلایل پیروزی محمود احمدی نژاد از “دخالتهای حزب پادگانی” در انتخابات سخن گفت و بعد از آن این واژه که اولین بار به وسیله ی سعید حجاریان به کار رفته بود وارد ادبیات سیاسی کشور شد. به این ترتیب تغییرات سپاه “حزب پادگانی” را برای پشتیبانی از “دولت پادگانی” آماده تر کرد. بر این اساس کارشناسان می گویند سپاه اکنون گام به گام در مسیر انجام ماموریت جدید خود در مقابله با تهدیدات داخلی پیش می رود.
آمادگی برای مقابله با شورشهای شهری
اوایل آبانماه سال گذشته نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران در سپاه پاسداران، در مصاحبه ای از پیوستن گردان های ضد شورش عاشورا و الزهرا به نیروی زمینی سپاه خبر داد. علی سعیدی به روزنامه کیهان گفت: ”تدبیر فرمانده کل قوا در این مقطع برقراری و ارتباط تنگ تر بین نیروی زمینی و نیروی مقاومت [بسیج] است و این دو لازم و ملزوم یکدیگرند و می توانند به رسالت های متنوع سپاه جامه عمل بپوشانند.“
گردان های عاشورا و الزهرا که از مهم ترین بخش های نیروی مقاومت بسیج به شمار می رفتند، وظیفه دارند با هر گونه شورش شهری و ناآرامی در ایران مقابله کنند. این دو گردان که از ادغام ۲۵۰۰ گردان به وجود آمده اند طی ماههای اخیر مانورها و رزمایش های زیادی برگزار کرده اند.
به گفته ی مجید میر احمدی، جانشین سابق فرمانده ی بسیج “اکثر گردان های عاشورا و الزهرا به سلاح مناسب و جدید مجهز شده اند و مانور این گردان ها نیز به صورت واقعی برگزار می شود و در جریان آن تاکتیک های مختلف تمرین می شود.“
آن هم در حالی که سرهنگ پاسدار حسن رجبی، یکی دیگر از فرماندهان بسیج هم کمی پیش از سردار میراحمدی به خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا، گفته بود: “این رزمایش ها در قالب مقابله با ناآرامی ها، دفاع از کوی و برزن، امداد و نجات، کمین و ضد کمین برگزار می شود.“
افزایش بودجه ی 200 درصدی
با این تمهیدات بود که در پایان اردیبهشت ماه سال جاری خبر آغاز گشتهای امنیتی بسیج رسما ً اعلام شد. معاون عملیات نیروی بسیج از آغاز فعالیت گشت های این نیرو در نواحی شهری ایران از سوم خردادماه خبر داد.
سرتیپ پاسدار احمد ذوالقدر[ با محمد باقر ذوالقدر متفاوت است] به خبرگزاری ها گفت: “این گشت ها، پنج نفره بوده و به صورت پیاده در هزار نقطه از محلات شهری کشور فعالیت خواهند کرد و هدف آنان کمک به برقراری امنیت پایدار در محلات، برخورد با اراذل و اوباش و سارقان، ممانعت از آسیب رساندن به اماکن عمومی، دولتی و خصوصی ، و برخورد با جرائم مشهود است.“
کمتر از دو ماه پس از اعلام خبر آغاز گشتهای “امنیتی” بسیج هم هفته نامه ی صبح صادق، ارگان داخلی سپاه پاسداران از افزایش قابل توجه بودجه ی بسیج خبر داد. حسن طائب، فرمانده ی بسیج افزایش رقم بودجه این نیرو را 200 درصد اعلام کرد. اگر چه میزان کل بودجه ی بسیج هیچگاه مشخص نبوده است ولی چنین افزایش بودجه ای در تمامی این سالها بی سابقه محسوب می شود. حسن طائب، فرمانده بسیج، می گوید:” با توجه به اینکه محور قرار گرفتن پایگاه های بسیج جزء سیاست های جدید فرمانده کل سپاه است، بنابر این بیشتر بودجه سال جاری به پایگاه های مقاومت اختصاص یافته است.“
چنین است که برخی تحلیلگران با نگرانی این پرسش را مطرح می کنند که “کدام ضرورتی چنین افزایش بودجه ای را توجیه می کند و این بودجه ی اضافی در آخرین سال ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد قرار است صرف چه اموری بشود؟”
آماده ی سرکوب؟
در حالیکه تنها یکسال از تغییرات در کادر فرماندهی سپاه می گذرد، دگرگونی های صورت گرفته در این نیرو چنان گسترده بوده که خود فرماندهان سپاه “ساختاری” بودن آن را تایید کرده اند.
نوع آرایش جدید سپاه و تغییرات صورت گرفته به عقیده ی کارشناسان مبین عزم این نیروی نظامی برای دخالت در امور سیاسی است. این دسته از کارشناسان بر این عقیده اند که “سپاه می خواهد از جمهوری اسلامی در برابر شورش های احتمالی به هر قیمتی دفاع کند.” اخبار تایید نشده ای هم حاکی از آن است که مراکز پژوهشی سپاه احتمال یک شورش سراسری در صورت حمله ی خارجی را به عنوان یک تهدید علیه نظام جدی گرفته اند.
به هر حال وقتی این تغییرات را در کنار اقداماتی نظیر تصویب یک فوریت طرحی که بر اساس آن وبلاگ نویسی در کنار “اشاعه ی فساد، فحشا و الحاد” قرار می گیرد، برخی تحلیلگران به این نتیجه می رسند که”جمهوری اسلامی کمر بند را محکم بسته است.”