میکائیل زتانک
ایران در تأمین بودجه پروژه های نفتی خود دچار مشکل شده و همین نکته به خوبی توسعه برنامه های صلح آمیز هسته ای این کشور را توجیه می کند. این نتیجه گیری یک تحقیق انجام شده در امریکاست که به فروپاشی حکومت تهران به دلیل بحران انرژی اشاره می کند. راجر استرن، محقق در مؤسسه جان هاپکینز، دراین خصوص می گوید که تصویر ایران به عنوان یک تولید کننده بزرگ نفت با ذخایر عظیم نفتی، تصویری اشتباه است.
از ده ها سال پیش تاکنون، صادرات نفتی ایران رکود پیدا کرده، درحالی که تقاضای داخلی در این کشور رو به افزایش گذاشته است. براساس این تحقیق که روز دوشنبه در سطح عمومی اعلام شد، تولید نفت ایران در سال جاری پایین تر از نرخ تعیین شده توسط سازمان اپک است و این مسأله خود به تنهایی مشکلات بی شمار این کشور را نشان می دهد. راجر استرن می گوید: “از سال 1980 تاکنون، افزایش تقاضای انرژی در ایران به 6.4 درصد رسیده و این از نرخ تولید [5.6 درصد] این کشور بالاتر است.”
اهداف نظامی
تهران برای ازسرگیری تولیدات خود باید دهها میلیارد دلار برای افزایش توان پالایشگاهی و همچنین بهره برداری از ذخایر گازی خود سرمایه گذاری کند. در حالیکه امروز دولت ایران که قیمت بنزین و نفت را یارانه ای کرده، سود چندانی از درآمد صادرات نفتی خود به دست نمی آورد.
درعین حال براساس این گزارش، حکومت تهران با تردید و خویشتن داری های روزافزون سرمایه گذاران بزرگ خارجی روبروست. در این گزارش همچنین آمده است که ایران به واقع خواهد توانست ضعف موجود در تولیدات خود را به طور موقت با توسعه انرژی صلح آمیز هسته ای بهبود بخشد.
استرن همچنین می گوید که جوّ سرمایه گذاری خارجی در ایران از سال های 1998 تا 2004 بسیار افول کرده و دلایل سیاسی موجود در این مسأله، که گاهی بر ملاحظات اقتصادی ارجحیت پیدا می کنند، باعث دودلی سرمایه گذاران خارجی شده است. وی دراین رابطه می افزاید: “وابستگی حکومت تهران به درآمد صادرات [نفتی] نیاز این حکومت به انرژی هسته ای را توجیه می کند. در تحقیق ما آمده است که بخش نفتی ایران برای حفظ صادرات خود نمی تواند سرمایه گذاران خارجی را جذب نماید و مطمئناً حفظ چنین صادراتی مستلزم مشارکت سرمایه داران خواهد بود. حکومت ایران درحال حاضر در شرایطی بسیار آسیب پذیر قرار دارد.”
درعین حال می توان این گونه نتیجه گیری کرد که این تحقیق امریکایی بسیار محتاطانه انجام شده است. به موازات موارد ذکر شده، در این گزارش همچنین آمده که به هیچ وجه نمی توان نسبت به اتهامات ایالات متحده و دیگر کشورها علیه ایران تردید کرد. برنامه هسته ای این کشور همچنان با اهداف نظامی عجین شده است.
منبع: رادیو بین المللی فرانسه، 26 دسامبر 2006
مترجم: علی جواهرفروش