“پیچت، کلون چوم و خودم” عنوان نمایشی است از کارگردانی فرانسوی به نام ژوروم بل که درآخرین روز جشنواره بیست وپنجم در سالن اصلی تالار مولوی به صحنه رفت. هنرروز به پای حرفهای این کارگردان فرانسوی نشسته است. .
حرف های کارگردان فرانسوی
معیارها روشن نیست
طی سالهایی که درتئاتر بوده اید بیشتر در چه زمینه هایی فعالیت داشته اید وخودتان کدام بخش را می پسندید؟
من فعالیت در تئاتر را از دوره دانشجویی وبا بازیگری آغاز ودرهمین دوران نیز نمایشنامه “ونوس” را برای بار اول کارگردانی کردم. همین تجربه نیز باعث شد که از این به بعد تمایل بیشتری به کارگردانی داشته باشم. سالها بعد به طور جسته وگریخته دردو حوزه کارگردانی و بازیگری فعالیت داشتم. دردوره حرفه ای هم بیشتر کارهایم درزمینه کارگردانی بوده است. باالطبع فرصت زیادی برای بازیگری نداشتم ورفته رفته تمرکزم را برروی کارگردانی گذاشتم. فعالیتهای من طی سالهای بعددرحوزه های دیگر نیز ادامه پیدا کرد. چند نمایش صحنه ای وچند فیلمنامه نوشتم وآن را کارگردانی کردم. درزمینه نقد هم تجربیاتی داشته ام. اما همچنان خودرا نویسنده ومنتقد هم نمی دانم. بیشتر به عنوان کارگردان از کارهایم راضی هستم.
تدریس در دردانشگاه را نیز همزمان با سایر فعالیتهای تئاتر ی اتان انجام می دهید؟
تدریس حرفه ی رسمی من نیست. ولی همزمان با حوزه های دیگر درفرانسه به کار تدریس نیز مشغول هستم. به همه زمینه های تئاتر علاقمندم، اما اینکه به صورت حرفه ای درکدام حوزه فعالیت داشتم به سوابق کارگردانی ام برمی گردد.
فضای حرفه ای کار تئاتراز منظر شما چگونه است؟ به نظر شماوبا توجه به حضورتان در فجر فضای تئاتر ما با چه مشکلات وکاستیهایی مواجه است؟
پاسخ به این سوال تا اندازه ای دشوار است. مدت زیادی نیست که به تهران رسیده ایم وبا توجه به اینکه اجرایمان درروزهای پایانی فستیوال برگزار شد، نتوانستیم نمایشهای ایرانی خاصی راببینیم. فقط در حد دو یا سه کاررا دیدیم. دشواریهایی مثل کمبود سالن ها، ضعفهای مدیریت فرهنگی، بودجه کم، برنامه ریزیهای بسیار متغیر وناهماهنگیهای فضای فرهنگی، ارتباط نامناسب با مخاطبان تئاتر ونبود صمیمیت لازم میان بخشهای مختلف تئاتر مسائلی است که نمونه هایشرا برخی به چشم دیده ام وبعضی هم شنیده ام. یکی از مشکلات دراینجا این است که معیارهای دقیق وروشن محتوایی وتکنیکی آن طور که باید وجود ندارد. این مشکلات به ضعفهای خودتئاتر مربوط نمی شوند، اما ضعفهای اساسی برای تئاتر به وجود می آوردند. کسی که کار می کند با همه مسائل درگیر است، اما اینها مواردی هستند که از دشواریهای طبیعی وذاتی خودتئاتر به شمار نمی آیند.
نظرتان درمورد جشنواره چیست؟
به نظر من جشنواره به صورت مقطعی می تواند درحل مشکلات موثر باشد وبه انگیزه حل مشکلات و آسیبها برگزار شود. اما آنچه مشخص است اینکه، برنامه واهداف جشنواره ها مبتنی برحل این مشکلات نیست. درحقیقت جشنواره تبدیل به ساختاری شده که درآن یک تعداد کار نمایشی درمحدوده زمان مشخصی درکنار هم قرار می گیرند. یا رقابت می کنند ویا اینکه بدون رقابت درمعرض تماشا قرار می گیرد. شاید یکی از مهمترین آسیبهایی را که می توان متوجه خوداین جشنواره باشد حضور شتابزده تماشاگردرمحدوده برگزاری آنهاست. بنابراین فکرنمی کنم که سر فصل برنامه جشنواره ها مبتنی برحل این مشکلات باشد وطبیعی است که وقتی چنین هدفی وجودنداشته باشد نمی توان تصود دستیابی به آن را داشت. البته این مسائل مخصوص جشنواره یا جشناره های شما درایران نیست و تبدیل شده است به یک قاعده کلی دردنیا.
پس باید تغییراتی را درآن وسیاستهایش به وجودآورد. چگونه؟
چنین تغییراتی از قرار مسلم به حوزه فرهنگ وتئاتر مربوط می شود. با تغییرات مالی وشیوه مدیریتی وحتی اصلاحات وسیع زیربنایی فرهنگی می توان تعامل بین تئاتر وتماشاگررا به وجود آورد وافزایش داد. تئاتر باید بتواند تماشاگرخاص وعام را جذب کند.
تماشاگران ما عموما افراد خاص جامعه هستند. نظرتان دراین مورد وتماشاگران کشورتان چیست؟
درحال حاضر ما تماشاگر خاصمان بیشتر است. یعنی تماشاگران تئاترمان بیشتر ازقشر تحصیلکره، خودهنرمندان ودانشجویان تئاتر هستندکه خاص شدن مخاطبان تئاتر را نتیجه می دهند. باید تلاش کرد وناامید نشد. وقتی که می توان تئاتری راتولید ویک زندگی را به نمایش گذاشت، مسلما می توان تماشاگرآن را هم به سالنها کشانید.
توضیح کوتاهی هم در باره نمایشتان برایمان می دهید؟
بله. نمایش ماجرای دو دوست هستند که برسر مسائل مختلف برروی دو صندلی نشسته و گپ می زنند. شکل اجرایی ساکن وبسیار ساده ای دارد که باورتان نمی شود.
چه مدتی تمرین شده است؟
2ماه.
فکر می کنید تماشاگران با کارتان ارتباط برقرار می کنند؟
امیدوارم. نمایش از حرکتی بهره نمی برد اما زبان انتخابی ما انگلیسی است که پل ارتباطی امان قوی تر ساخته شود.