برزو درگاهی
علیرغم استقبال گرم خانواده سلطنتی سعودی از بوش و همراهانش در هفته جاری، سیاست خشونت آمیز بوش علیه ایران با انتقاد سخت مهمترین روزنامه انگلیسی زبان عربستان روبرو شد. این روزنامه طرحی از اردک لنگی را نشان داد که یک شمشیر تزیین شده به همراه دارد.
سرمقاله بدون امضای روزنامه عرب نیوز روز چنین است “ایران هر تهدیدی هم که باشد، چه حالا و چه در آینده، باید با گفتمان و به روش صلح آمیز با او برخورد کرد.“
این روزنامه نوشت: “ در رویارویی بوش با ایران، اثری از هویج مشوق ها یا مصالحه به چشم نمی خورد، فقط یک چماق بزرگ آمریکایی وجود دارد. این یک دیپلماسی در پی صلح نیست. این دیوانگی به دنبال جنگ است.“
تحلیلگران می گویند هرچند ممکن است بوش باعث توقف معاملات تجاری یک بانک در خلیج فارس با تهران شده باشد، ولی آنها بعید می دانند که وی موفق به ایجاد یک چرخش در خاورمیانه شده باشد.
ترکی راشد، یک تاجر در ریاض که مدیریت یک سازمان غیر انتفاعی به نام انتخابات سعودی را برعهده دارد، گفت: “همه سیاستمداران به بوش لبخند زیبایی می زنند و به او مدال می دهند ولی وی را با یک لبخند مرگ بدرقه می کنند. هر کس با چنین فلسفه ای حرکت کند، از دور خارج می شود.“
دیدار بوش از منطقه با حمله تازه اسراییل به نوار غزه از یک سو و حمله موشکی فلسطینی ها به جنوب لبنان از سوی دیگر همراه شد. تصاویر خونین و چشمان گریان کودکان فلسطینی که به بیمارستان منتقل می شدند در سراسر کانال های خبری اعراب نمایش داده می شدند.
همزمان با ورود بوش به منطقه خلیج فارس، شبکه تلویزیون جهانی الجزیره که برنامه هایش را از قطر پخش می کند، یک مصاحبه مستقیم با منوچهر متکی- وزیر امورخارجه ایران- ترتیب داد که مشغول تاخت و تاز علیه ایالات متحده بود. چند روز بعد هم وزیر خارجه کویت وارد ایران شد.
شیخ محمد سالم الصباح روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت: “کشور من می داند دوست کیست و دشمن چه کسی است.“
تحلیلگران معتقدند بوش درباره سه مساله اصلی مورد نظرش، واکنش های ضد و نقیضی را از رهبران عرب دریافت کرده است: او درباره پیشبرد صلح اعراب-اسراییل مورد پشتیبانی قرار گرفت، در مورد تشویق حقوق دموکراتیک جدی گرفته نشد، و در مورد مقابله با ایران به شدت پس زده شد.
مارینا اتاوی، مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز خیریه کارنیگی برای صلح بین الملل در یک مصاحبه تلفنی از بحرین، گفت: “اصولاً بوش برای حل مشکل یک راه دارد، و آن هم ادامه رویارویی است. پیامی که او از عربستان سعودی و امارات متحده دریافت کرد این است که این راهی نیست که ما باید درباره مشکل ایران پیش رو بگیریم.”
هرچند دولت بوش، دعوت عربستان سعودی از محمود احمدی نژاد برای شرکت در مراسم حج را تقبیح کرد، حدود یکسال است که پادشاهی سعودی تحت افکار مستقل شاه عبدالله به پیگیری توسعه همکاری های دیپلماتیک با ایران ادامه می دهد.
مایکل ماکینسکی، یک کارشناس خاورمیانه از مدرسه پویترز فرانسه در مدیریت تجاری، می گوید: “یک احساس قوی در آنها وجود دارد مبنی بر اینکه همسایگان ایران هستند، و به همین دلیل باید روابط مثبتی را برقرار سازند.”
بانک یونایتد اهلی بحرین که روابط محکمی با ایران دارد به خبرگزاری رویترز گفت در نتیجه دیدار بوش از منطقه مجبور به تعلیق همکاری با ایران شده است. ماه هاست که شواهد نشان می دهد بانک های بیشتری در خلیج فارس، که منافع مشترکی با ایالات متحده دارند، در آستانه قطع ارتباط با ایران هستند. این بانکها عامل سیستم های بانکی منطقه ای در محدوده مالی صادرات و واردات هستند.
رهبران عرب از این نگران هستند که تاوان پیامدهای هر گونه ابتکار دولت بوش چه در مساله فلسطینیان و چه درباره ایران را آن ها باید پرداخت کنند. به گفته تحلیلگران و همزمان با سفر بوش به منطقه، این دلیلی شده تا از سایر قدرت های غربی برای جلب حمایتشان دعوت به عمل آید. پذیرایی از نیکلاس سارکوزی- رییس جمهور فرانسه- در عربستان سعودی، امارات متحده و قطر در همین راستا ارزیابی می شود.
اتاوی گفت: “ پیام آنها این است که مشغول ایجاد تنوع در حامیان خود هستند. یک نگرانی واقعی وجود دارد. این فقط یک بازی نیست. نگرانی جدی از این است که آیا ایالات متحده می تواند یک چتر امنیتی فراهم نماید؟”
منبع: لوس آنجلس تایمز- 19 ژانویه