به نظر می رسد که ایالات متحده و ایران برای رسیدن به یک توافق تاریخی قبل از پایان ماه مارس بسیار مصمم‌اند و این درحالی است که وضعیت منطقه روز به روز تنش آمیزتر می‌شود و فعالیت کسانی که با توافق مخالف‌اند نیز روز به روز شدت می‌یابد.
ایالات متحده و ایران که نسبتاً درخصوص مسأله رسیدن به توافق خوش بینانه عمل می کنند، روز ۲۶ مارس مذاکرات اتمی را در لوزان سوئیس ازسرگرفتند.
یکی از نشانه های نزدیک شدن به توافق این است که فرانسه، به عنوان سازش ناپذیرترین عضو مذاکرات، از سفر لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه، به سوئیس خبر داد. قرار بود او شنبه صبح به لوزان سفر کند. دیگر کشورهای گروه ۵+۱ که درحال حاضر در سطح دیپلمات های عالی رتبه در مذاکرات حضور پیدا کرده اند هنوز از سفر وزرای خود خبر نداده‌اند.
رییس جمهور فرانسوا اولاند روز پنج شنبه با همتای ایرانی خود، حسن روحانی، “به تقاضای او” صحبت کرد و خواستار “یک توافق طولانی مدت، قاطع، و قابل ارزیابی” شد.
قبل از پایان ماه
مذاکرات درخصوص برنامه اتمی ایران که یک سال پیش از سر گرفته شد، باید قبل از پایان ماه مارس به یک توافق سیاسی یا حداقل به یک تفاهم منجر شود؛ مبنی براینکه ایران در ازای لغو تحریم های بین المللی به بمب اتمی دست نخواهد یافت.
جان کری، وزیر خارجه آمریکا، و همتای ایرانی اش، محمد جواد ظریف، به عنوان عوامل اصلی این پرونده فوق حساس، روز پنج شنبه صبح مذاکرات خود را در لوزان سوئیس ازسرگرفتند.
خوش بینی
مقامات آمریکایی و ایرانی در برابر “بازها” و همچنین قدرت های منطقه ای که با هرگونه توافقی مخالف اند، بسیار خوش‌بینانه عمل می کنند. یکی از مسؤولان عالی رتبه وزارت خارجه آمریکا که نخواست نامش ذکر شود دراین خصوص گفت: “ما واقعاً معتقدیم که می توانیم این مسأله را تا پایان روز ۳۱ مارس حل و فصل کنیم.”
ازسوی دیگر، علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، با هشدار نسبت به تحرکات مخالفان با توافق گفت: “در مجموع خوش بین هستم.”
عربستان سعودی و اسراییل در رأس مخالفان
قدرت های منطقه ای [و در رأس آنها عربستان سعودی و اسراییل] به شدت با توافق با ایران مخالف اند. ریاض بارها تکرار کرده که “نباید توافقی را به ایران داد که سزاوار آن نیست” و اسراییل نیز اظهار داشته که به مخالفت خود با توافق ادامه خواهد داد.
ازسوی دیگر، مذاکرات اتمی در شرایطی صورت می گیرد که منطقه به شدت پرتنش شده: مداخله نظامی شبانه نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی علیه شورشیان شیعه حوثی در یمن که مورد حمایت تهران قرار دارند.
“اقدام خطرناک” در یمن
ایران روز پنج شنبه مداخله نظامی در یمن را که با حمایت ایالات متحده انجام شده به شدت محکوم کرد و آن را یک “اقدام خطرناک” نامید. آقای ظریف در لوزان گفت که این عملیات “باعث تنش‌های بیشتر در منطقه خواهد شد و به نفع هیچ کشوری نیست”.
جان کری نیز به نوبه خود از “اقدام نیروهای ائتلاف که به شکلی نظامی علیه حوثی‌ها وارد عمل شده اند” استقبال کرد. ازسوی دیگر، یکی از مسؤولان وزارت خارجه آمریکا بر حمایت واشنگتن دایر بر “تأمین اطلاعات، کمک در تعیین آماج ها و حمایت لجستیکی در حمله علیه مواضع حوثی‌ها” تأکید ورزید.
به گفته یک مسؤول عالی رتبه آمریکایی که نخواست نامش ذکر شود، عملیات انجام شده در یمن بر مذاکرات اتمی با تهران “تأثیری نخواهد داشت”. او گفت: “ما همیشه به وضوح اعلام کرده ایم که مذاکرات گروه شش کشور تنها منحصر به مسأله هسته‌ای است.”
هنوز مسایل زیادی برای حل و فصل باقی مانده
طرفین در بطن مذاکرات اتمی به اتفاق آرا براین باورند که نکات بسیاری هنوز برای حل و فصل باقی مانده. مهلت تعیین شده برای رسیدن به توافق نهایی ۳۰ ژوئن است. یکی از مسؤولان عالی رتبه اروپایی خاطرنشان کرد: “پایان این هفته آخر دنیا نخواهد بود.”
او در ادامه گفت: “آنچه مایلیم به آن برسیم، تفاهم بر سر موضوعات کلیدی و پارامترهای اصلی است”: توان غنی سازی اورانیومی که به ایران داده می شود؛ رآکتور آب سنگین اراک؛ لغو تحریم ها؛…
سطح سازش‌ناپذیری‌ها متغیر است
تهران که متحمل یک سری تدابیر پیچیده تحریم کننده در سطح بین المللی شده [آمریکا، اروپا و سازمان ملل] خواستار لغو کلی آنهاست، ولی گروه شش کشور که هر یک سطح سازش ناپذیری متفاوتی دارد با این مسأله مخالف اند.
علی اکبر صالحی دراین خصوص گفت که از نظر تهران، “مسایل فنی، حقوقی، و سیاسی با یکدیگر مرتبط اند”. او گفت: “این بدین معنی است که نمی توان مسایل فنی را حل کرد، ولی ازسوی دیگر مسایل سیاسی نیز همانند موضوع تحریم ها بدون پاسخ باقی مانده […] تا زمانی که در تمامی زمینه ها به تفاهم نرسیم، توافقی به دست نخواهد آمد.”
علی اکبر صالحی در ادامه افزود: “درخصوص مسایل فنی به تفاهم نزدیک شده ایم […] درحالی که قبلاً فرق می کرد. این وضعیت بسیار کمک می کند و زمینه را برای رسیدن به توافق در آینده مهیا می سازد. ما به آن سو پیش می رویم، ولی هنوز کارهای زیادی باقی مانده است.”
منبع: لا کروا، ۲۷ مارس ۲۰۱۵
