همزمان با مخالفت آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی با برخی مصادیق بازرسی در بحث مذاکرات هسته ای از جمله صحبت با دانشمندان هسته ای جمهوری اسلامی و بازدید از مراکز نظامی، اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس طرح سوال از محمدجواد ظریف را به جلسه علنی مجلس ارجاع دادند. آنها عنوان کرده اند که از پاسخ های وزیر امور خارجه و مسئول تیم مذاکره کننده ایران با گروه ۵+۱ قانع نشده اند. هرچند احمد بخشایشی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در مصاحبه با روز، سئوالات نمایندگان را متنوع و مربوط به سفارتخانه های جمهوری اسلامی در کشورهای خارجی در کنار سئوالات مربوط به هسته ای ذکر می کند.
بحث توافق الحاقی که تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی پذیرفته به صورت داوطلبانه از سوی ایران اجرا شود و همچنین عدم انتشار فکت شیت از سوی تیم ظریف چالش زیادی بین دولت و اعضای جبهه پایداری درمجلس ایجاد کرده است.
عباسعلی منصوری آرانی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس به خبرگزاری ایرنا گفته است که درخصوص توافق ژنو، بیانیه لوزان و روند مذاکرات هسته ای، آقای ظریف نتوانسته نمایندگان را قانع کند. او عدم انتشار فکت شیت و کوتاه آمدن تیم مذاکره کننده در مقابل خواسته های کشورهای غربی را از محورهای سئوالات از محمدجواد ظریف عنوان کرده اما احمد بخشایشی، دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در مصاحبه با روز می گوید که بحث کوتاه آمدن نبوده و آقای منصوری نظر شخصی خودش را گفته است.
او توضیح می دهد: روال در همه کمیسیون های مجلس اینطور است که نمایندگان سوال می پرسند، وزرا می آیند و پاسخ می دهند. گاهی اوقات نمایندگان از پاسخ قانع نمی شوند و سوال در صحن علنی مجلس مطرح می شود، وزیر پاسخ می دهد و بقیه نمایندگان می شوند هیات منصفه که رای می دهند. این در بیشتر سوالات غالب است. مساله آقای ظریف هم از این امر مستثنی نیست.سوالاتی هم که از آقای ظریف پرسیده شد متنوع بود. مثلا از اینکه چرا در وزارت خانه ها از صنایع تولید داخلی استفاده نمی شود تا مباحث پاسپورت و مباحث هسته ای و.. این ها در کمیسیون مطرح شد،نمایندگان فقط نسبت به یک سوال نمایندگان قانع شدند و بقیه در صحن علنی مجلس مطرح می شود. اگر نماینده ها قانع نشوند کارت زرد تعلق می گیرد.
احمد بخشایشی توضیح می دهد: درباره فک شیت، بالاخره بحث های اساسی در باره این مذاکرات وجود دارد. ذات مذاکراه بین ایران و +۱ ۵که مذاکراه بین ایران و امریکا است. ما ۳۵ سال است با امریکا رابطه ای نداشته ایم و در عین حال که هیچ ارتباطی نداشته ایم بیشترین ارتباط را داشته ایم به این معنی که منافع مشترک داشتیم مثلا در افغانستان درباره طالبان با امریکا همسو بودیم، در عراق درباره القاعده و داعش با امریکا همسو هستیم. نه اینکه هدف مان یکی است بلکه داعش هم دشمن ایران است هم دشمن امریکاست. درواقع نقاط مشترک زیادی داریم. ما در خاورمیانه رهبر جبهه مقاومت هستیم، امریکایی ها کمک به جبهه ضدمقاومت و جبهه سازش می کنند مثل عربستان. ایران در سوریه، در یمن، در عراق، در لبنان دست برتر را دارد. بر این اساس یکی از چیزهایی که به گروگان امریکایی ها رفته بحث هسته ای است که در ایران این مساله مطرح است. قبل از بحث هسته ای امریکایی ها ما را تحریم کرده بودند ولی بعد بحث هسته ای ابزار به دست شان آمد؛ تحریم ها را مثل یک پیاز در نظر بگیرید که مغز دارد هی سال به سال به قطر آن اضافه کنند و ببرند شورای امنیت ۲۵ قطعنامه صادر کنند. به اندازه کافی بحث مذاکرات پیچیده است بی اعتمادی وجود دارد و هر حرفی ما می زنیم آنها به یک صورتی توجیه می کنند، هر حرفی آنها می زنند ما به نحوی توجیه می کنیم. فهم مشترکی از مباحث بین ما نیست.
او با اشاره به انتشار فک شیت از سوی تیم امریکایی می گوید: به هرحال از مذاکره ای که انجام گرفت بیانیه لوزان درآمد، امریکایی ها روش شان این است که یک متنی، یک چرک نویسی می دهند، مباحثی را که می نویسند اعلام می کنند. در فکت شیت شان چیزهایی بود که دیدیم بد نیست. ظاهرا وقتی آقای ظریف و اقای صالحی خدمت مقام معظم رهبری می رسند ایشان گفته بودند که ما ،مردم و دولت یکی هستند، شما فک شیت را بدهید. آقای ظریف اعلام کرد که مقام رهبری گفته اند بدهید ما هم یک چیزهایی آماده کردیم اما آقای روحانی ندادند. گفتند ما داریم مذاکره می کنیم و احتمالا در این مذاکره که انجام می دهیم یک چیزهایی است که اگر در فک شیت بنویسیم و امریکایی ها بفهمند ما نمی توانیم قدرت مانور داشته باشیم.این باعث شده نماینده ها ناراحت شوند. برخی نماینده ها واقعا دلواپس هستند. نیت شان خیر است. یکی از بحث ها این است که مذاکره پیچیده است، کنگره امریکا هم مذاکره و توافق را قبول ندارد و می گوید بدهید من بررسی کنم بعد نظرم را بگویم . یعنی موافقت ندارد. ما هم اگر در مجلس می خواستیم عکس العمل نشان دهیم، بر این پیچیدگی می افزودیم. آمدیم گفتیم خب دو چیز در این توافق مشخص است اینکه ما شفافیت به خرج بدهیم غرب هم در مقابل رفع تحریم کند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به صحبت های دیروز رهبر جمهوری اسلامی می گوید: مقام رهبری چند خط قرمز را بیان کرده اند، درست است اگر ما پروتکل الحاقی را بپذیریم شرط می گذاریم. می گوییم شما حق ندارید از پادگان های ما، از موشک هایی که ما می سازیم بازدید کنید. یکی هم اینکه ما دوست نداریم شما از دانشمندان ما بازجویی کنید، آنها را ببینید و صحبت کنید. چرا؟ چون در گذشته این اتفاق افتاد و چند تن از دانشمندان ما ترور شدند. نماینده ها نظرشان این است که آقای ظریف و تیم مذاکره کننده باید محکم تر باشند . چرا مصاحبه با دانشمندان هسته ای را می پذیرند؟ چرا بازرسی های نظامی را می پذیرند؟ آنها جواب می دهند که بالاخره توافق یعنی تحدید، یعنی محدود شدن. وقتی توافق می کنیم محدودیت می پذیریم ما که نمی خواهیم بمب اتم درست کنیم خب ببینند ولی در حد و حدودش. بالاخره همین نکات از آقای ظریف سوال می شود. اعضای کمیسیون فکر می کنند آقای ظریف عمل گراست و این بحث ها بالاخره چالش به وجود می آورد. البته آقای ظریف دارد مذاکرات را انجام می دهد ولی خطوط قرمز را هم باید رعایت کند. خطوط قرمز هم همین است که ما پروتکل را با شرط می پذیریم.ما بقیه چیزها را قبول داریم، ما که دنبال بمب اتم نیستیم.
او می گوید: توافق معامله است، هرکسی می خواهد امتیاز بیشتری بگیرد. امریکایی ها بازی در می آورند می برند کنگره که امیتاز بیشتری بگیرند خب ایران هم همین کار را می کند.
می گویم همین رفتار را مجلس شورای اسلامی هم انجام می دهد. پاسخ می دهد: فرق کنگره با مجلس ایران این است که مجلس ایران می خواهد کاری بکند در مقابل کنگره. سوال بود که چرا تعارض در صحبت های شما وجود دارد. آقای صالحی می گوید مقام رهبری گفته فکت شیت بدهید. آقای روحانی می گوید ما قبل از آن فکت شیت داده ایم. آقای ظریف می گوید من در تلویزیون شفاهی گفته ام. جواب می آید که بعد صحبت های شما در تلویزیون، رهبری گفته اند فکت شیت بدهید. شما نمی دهید و آقای روحانی در شیراز می گوید ما داده بودیم و ذهن شما کم کار می کند. این به هم ریختگی مشکل است. این نیست که عده ای ناراضی باشند از مذاکرات، فکت شیت اصلا گذشت،ما رسیده ایم به مرحله دوم توافق. اصل این است که ما داریم مذاکرات را ادامه می دهیم. اینها هم نیاز دارند سوال پرسیده شود و خودشان را بازیابی کنند. امروز هم مقام معظم رهبری گفته اند.
هفته گذشته ۸۰ نماینده مجلس با ارائه طرحی سه فوریتی خواستار توقف مذاکرات از سوی جمهوری اسلامی تا قطع تهدیدات امریکا شده بودند. هرچند تعدادی از نمایندگانی که نام آنها در زیر این طرح به چشم می خورد عنوان کردند که موقع امضا این طرح دوفوریتی بوده و با جملات متفاوتی از آنها امضا گرفته شده اما این طرح تاکنون از سوی هیات رئیسه مجلس اعلام وصول نشده است. در مورد همین طرح سوال می کنم. احمد بخشایشی می گوید: طرح سه فوریتی، فوریت اش حذف شد، گفتند نیازی به فوریت اش نیست. یک طرحی هم بود که توافق بیاید مجلس و مجلس رای دهد اما به این هم نیازی نیست چون اگر قرار باشد ایران پروتکل الحاقی را بپذیرد، در سال ۸۸ ما گفته ایم پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا نمی کنیم و اگر قرار باشد اجرا شود باید بیاید مجلس و از مجلس اجازه بگیرد و همین اگر بیاید مجلس کل توافق می آید. مجلس ما خیلی با توافق مخالف نیست ولی رویه هایی که در آن وادادگی باشد و همه چیزمان را به غربی ها بدهیم را قبول نداریم. البته برخی هم کری است که غربی ها می خوانند. این طرف هم طرفداران دولت می گویند ما یکسری امتیازات به دست آوردیم، تحریم ها لغو می شود، پول های ما برمیگردد و نفت ما و … اینها هم هست.بالاخره در هر دو کشور مخالف و موافق وجود دارد.
او سپس اشاره می کند که توافق نهایی را امضا شده می داند: من توافق را امضا شده می بینم اگر تیم ایرانی براساس صحبت های رهبری بایستد و بگوید که ما بازدید از مراکز نظامی را نمی پذیریم و اجازه صحبت با دانشمندان هسته ای مان را نمی دهیم، در بقیه موارد آزاد هستند و قبول داریم طبق قاعده می رویم و توافق انجام می شود.
محمد جواد ظریف تاکنون بارها به کمیسیون امنیت ملی مجلس فراخوانده شده تا درباره مذاکرات هسته ای، توافق ژنو، بیانیه لوزان و حتی قدم زدن با وزیر امور خارجه برای نمایندگان توضیح دهد.
