فرانسوا نیکولو، سفیر سابق فرانسه در تهران، دلایل تمدید مذاکرات و خطرات احتمالی آن را برای روزنامه “لوریان لوژور” تشریح کرده است.
مذاکرات برای ۷ ماه دیگر نیز تمدید شد. ایران و قدرت های جهانی روز دوشنبه در وین تصمیم گرفتند که مهلت مذاکرات را طولانی تر کنند تا بتوانند به یک توافق جامع دست یابند. با اینکه این تصمیم ممکن است در نهایت امکان توافق را به وجود آورد، ولی سؤالات بسیاری نیز دراین خصوص مطرح می شود. اولین سؤالی که در ذهن خطور می کند این است که: تمدید مهلت مذاکرات چگونه می تواند بر دورنمای موفقیت در مذاکرات اثر بگذارد؟
فرانسوا نیکولو، تحلیلگر امور مربوط به تکثیر اتمی و خلع سلاح و سفیر سابق فرانسه در تهران، در پاسخ به لوریان لوژور به این نکته اشاره می کند که دو زوج قدرتمند [اوباما–کری و روحانی–خامنه ای] در این مذاکرات از یک خواست تبعیت می کردند: رسیدن به یک توافق جامع و کامل. او دراین خصوص می گوید: “با این حال، در هر یک از دو جناح نیز مخالفت هایی وجود داشت: کنگره آمریکا در یک سو و محافظه کاران و اصولگرایان ایرانی در سوی دیگر.” او همچنین با اشاره به قدرت لابی های داخلی در هر دو جناح می افزاید: “در جناح ایران، برخی براین باورند که نمی توان از دستاوردهای اتمی چشم پوشی کرد و اینکه اصل پیاده سازی تآسیسات عملاً غیرقابل تصور است. از دید برخی غربی ها، هر آنچه ایران انجام دهد، به عنوان تضمین کافی برای حسن نیت این کشور شناخته نمی شود.”
با این حال، آمریکایی ها این بار اشتباه سال گذشته را تکرار نکردند و میان اعضای گروه شش کشور اختلافات شدیدی وجود نداشت. آقای نیکولو در ادامه می گوید: “کری به شکلی ماهرانه کاری کرد که تمامی شرکا به یک میزان در جریان امور قرار گیرند.” ازسوی دیگر، آنچه باعث عدم رسیدن به توافق شد، منافع اقتصادی، یا فشارهای اسراییل و عربستان نبود. او همچنین گفت: “گروه شش کشور دیدگاهی دارد که ضد تکثیر اتمی است، و ایران نیز آماده نیست تا از حقوق هسته ای صلح آمیز خود چشم پوشی کند.”
آیا می توان از کنگره چشم پوشید؟
سفیر سابق فرانسه درخصوص تمدید مذاکرات به این نکته اشاره می کند که مذاکره کنندگان به هیچ وجه کمبود وقت نداشتند. آقای نیکولو می گوید: “اکنون این سؤال مطرح است که آیا تمدید مذاکرات کمکی در رسیدن به توافق جامع خواهد کرد یا خیر. مهم این است که پویایی و تحرک در مذاکرات پیوسته وجود داشته. ولی اکنون وارد وضعیتی می شویم که بسیار پرمخاطره می نماید.” او همچنین در ادامه می افزاید: “واقعاً اینکه تا این لحظه هیچ مسأله ای باعث متوقف شدن مذاکرات نشده، به مانند معجزه است. ولی اکنون خطر به شدت رو به افزایش است.”
از این حیث، آقای نیکولو وضعیت کنونی را با مذاکرات کمپ دیوید در سال ۲۰۰۰ مقایسه می کند. او می گوید: “در آن زمان، بیل کلینتون توانست اسراییلی ها و فلسطینی ها را گردهم آورد. آنها تقریباً به هدف نیز دست یافتند و تنها چند مورد، ازجمله موضوع مربوط به وضعیت شهر اورشلیم، برای حل و فصل نهایی باقی مانده بود. طرفین تصمیم گرفتند که در ماه اکتبر آن سال مذاکرات را ادامه دهند. ولی در آن مدت، آریل شارون در صحن مساجد قدم زد و باعث تحریک فلسطینی ها و وقوع دومین انتفاضه شد و بدین ترتیب هرگونه شانسی را برای رسیدن به توافق ازبین برد.” علی رغم تمامی حسن نیت هایی که طرفین در ادامه مذاکرات داشتند، ولی عوامل آن بی شک نخواهند توانست از وقوع شرایط غیرقابل پیش بینی جلوگیری کنند. آنها با تمدید مهلت مذاکرات خود را در موضع خطرناکی قرار داده اند: شاید شرایط در ماه ژوئیه به هیچ وجه به نفع آنها نباشد.
آقای نیکولو می گوید: “دو طرف برای اطمینان یافتن از اینکه در هر شرایطی به تفاهم برسند، باید بپذیرند که قدری دیگر از این راه را طی کنند. آنها باید به این درک برسند که این توافق به نفع همه است.”
ازسوی دیگر، درحالی که جمهوریخواهان از ماه ژانویه اکثر کرسی ها را در کنگره به دست خواهند آورد و بی شک با تصویب تحریم های جدید علیه ایران از ادامه مذاکرات جلوگیری خواهند کرد، آقای نیکولو خاطرنشان می سازد که باراک اوباما این امکان را دارد که از رأی کنگره شانه خالی کرده و توافق را نهایی سازد. تشدید تحریم ها علیه ایران باعث بروز تنش ها و درگیری های جدیدی میان دو طرف خواهد شد. حتی روز گذشته نیز پیتر راسکام، نماینده جمهوریخواه، دراین خصوص گفت: “اکنون زمان آن رسیده که به این روند که هیچ نتیجه ای نیز دربر نداشته خاتمه دهیم و تحریم های بسیار شدیدی را که باعث بازگرداندن حکومت اصولگرای ایران به میز مذاکرات شد، ادامه دهیم.”
این دیپلمات سابق در نهایت به بیان احساس شخصی اش می پردازد: “روزنه امید باز شده و تلاش و پویایی نیز در نزد هر دو جناح دیده می شود. هر دو طرف احتمالاً باید درخصوص یک توافق به تفاهم برسند، مگر اینکه یک مسأله غیرقابل پیش بینی روی دهد.”
منبع: لوریان لوژور، ۲۶ نوامبر
