یک روز پس از آنکه ایاد علاوی رهبر ائتلاف “العراقیه”، ایران را متهم به “ایجاد ناآرامی” در عراق و خاورمیانه کرد، آیت الله خامنه ای، رهبرو برخی دیگر از مقامات جمهوری اسلامی در دیدار با نوری مالکی نخست وزیر عراق ضمن اعلام آمادگی برای مشارکت در بازسازی عراق و ارائه توصیه هایی برای آینده این کشور، از خداوند متعال خواستند شر آمریکا را از سر عراق کوتاه کند.
تاکید مقامات جمهوری اسلامی بر تشکیل کابینه عراق و توصیههای آنها برای تسریع روند تشکیل دولت، در شرایطی صورت می گیرد که به زعم رسانههای عربی و کارشناسان مسائل عراق، سفر نوری مالکی به ایران بیش از آنکه یک سفر رسمی و در چهارچوب دولت فعلی عراق باشد، اقدامی برای کسب حمایت ایران جهت کسب مجدد پست نخست وزیری عراق است.
در همین ارتباط، محمود عثمان، نماینده مجلس و تحلیل گر مسائل عراق در مصاحبه با روز با تاکید بر نقش ایران در معادلات سیاسی عراق، می گوید: “سفر نوری مالکی به ایران جنبه رسمی ندارد، وی در چهارچوب هیات نمایندگی ائتلاف مطبوع خود و جهت کسب حمایت های بیشتر ایران برای دراختیار گرفتن مجدد پست نخست وزیری در عراق اقدام به انجام این سفر کرده است.”
از عراق مقتدر حمایت می کنیم
آیت الله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، صبح دوشنبه ۲۶ مهر ۱۳۸۹، در دیدار با نوری مالکی، نخست وزیر کنونی دولت عراق که برای سفری یک روزه وارد تهران شده بود، تسریع در تشکیل دولت عراق را شرط “برقراری کامل امنیت” در این کشور دانست.
آقای خامنهای با اشاره به تأخیر چند ماهه در تشکیل دولت، خطاب به نوری مالکی گفت: “تشکیل هر چه سریع‌تر دولت و برقراری کامل امنیت، از موضوعات مهم مورد نیاز عراق است، زیرا آبادانی و سازندگی عراق و رسیدن مردم این کشور به جایگاه شایسته خود، با تحقق این دو موضوع امکان‌پذیر است.”
رهبر جمهوری اسلامی در ادامه سخنان خود، وضعیت امنیت عراق را نسبت به قبل بهتر ارزیابی کرد وجود برخی نا امنیها در عراق را ناشی از تحمیل “برخی قدرتها” در این کشور دانست؛ کشورهایی که به گفته ی وی منافع سیاسی آنها در ایجاد ناامنی است.
آیت الله خامنهای، ملت عراق را ملت بیداری توصیف و تاکید کرد: “امکان سلطه مجدد متجاوزین بر این کشور، دیگر وجود ندارد.”
رهبر جمهوری اسلامی در پایان این نشست ابراز امیدواری کرد که “خداوند متعال هر چه زودتر شرّ آمریکا را از عراق کوتاه کند تا مشکلات مردم این کشور بر طرف شوند.”
در این دیدار که محمد رضا رحیمی، معاون اول رئیس دولت نیز حضور داشت، نوری مالکی با تشکر و قدردانی از آنچه وی “حمایتهای جمهوری اسلامی ایران از مردم عراق در مراحل مختلف و شرایط سخت” خواند، تأکید کرد: “روابط عراق با جمهوری اسلامی ایران در رأس روابط با دیگر کشورها، و روابطی استراتژیک است.”
بخشی دیگر از سفر یک روزه نخست وزیر عراق به دیدار با محمود احمدی نژاداختصاص یافت. احمدی نژاد دراین دیدار با بیان اینکه شرایط منطقه و جهان بسرعت در حال تغییر است، گفت: “کشورها و دولت‌های منطقه دست در دست یکدیگر می‌توانند کشورهای خود و منطقه را به خوبی اداره کرده و با تامین نیازهای خود، حامی و پشتیبان هم باشند.”
وی همچنین ابراز امیدواری کرد که با تشکیل دولت عراق، دوره طولانی سختی مردم این کشور به پایان برسد و با همکاری همه گروههای عراقی، ویرانی‌های عراق برطرف شده و مردم به رفاه و آسایش برسند.
او گفت: “ایران از عراق متحد، مقتدر، مستقل و عزیز که در خدمت مردم عراق و آرمان‌های اسلامی و پیشرفت منطقه باشد به طور کامل پشتیبانی می‌کند.”
حمایت صدر از مالکی؛ خواست آیت الله خامنهای
نوری مالکی که اخیرا از سوی ائتلاف ملی عراق به عنوان نامزد پست نخست وزیری در دولت آینده عراق معرفی شده، قبل از سفر به تهران، به سوریه و اردن نیز سفر کرده و به نوشته رسانههای عراقی قرار است از تهران عازم ترکیه و چند کشور منطقه خلیج فارس شود و سپس از مصر هم دیدن کند.
سفر وی به ایران اما در شرایطی صورت می گیرد که بیش از هفت ماه از انتخابات پارلمانی عراق می گذرد و هنوز نمایندگان پارلمان بر سر تشکیل دولت جدید به توافق نرسیده و کارشناسان سیاسی نیز این وضعیت را بحرانی توصیف کرده اند.
همزمان با ورود نوری مالکی به تهران، سیاستمداران نزدیک به ائتلاف وی در عراق این سفر را در راستای تقویت مناسبات دو کشور ارزیابی کردند. در همین ارتباط روزنامه “صباح” که در بغداد منتشر می شود، به نقل از “عدی عواد” عضو انتخاب شده وابسته به “ائتلاف ملی” برای مجلس آینده عراق که همزمان عضو فراکسیون “احرار” وابسته به جریان مقتدی صدر در مجلس کنونی نیز هست، نوشت: “این سفر در راستای تقویت مناسابات دو کشور همسایه صورت می گیرد و احتمال می رود آقای مالکی در ضمن سفر خود با مقتدی صدر روحانی جوان و پر نفوذ شیعه که هم اکنون در ایران به سرمی برد دیدار کند”. دیداری که رسانههای نزدیک به آقای مالکی نیز قبل از سفر آن را تائید کرده بودند.
چندی پیش هنگام سفر مالکی به سوریه، یک عضو ائتلاف “العراقیه” سفرها و به ویژه امضای توافقنامه های سیاسی و تجاری با کشورهای همسایه را در شرایطی که طبق قانون اساسی عراق، دوران نخست وزیری وی به پایان رسیده است، غیر رسمی و غیر قانونی توصیف کرده و از آن به عنوان موضوعی یاد کرد که دولت آینده عراق باید به بررسی آن بپردازد.
درهمین ارتباط، محمود عثمان، عضو کنونی مجلس عراق و نامزد انتخاب شده از سوی “ائتلاف کردستانی” برای مجلس آینده نیز، سفر آقای مالکی را به تهران غیر رسمی توصیف می کند. او در مصاحبه با روز می گوید: “سفر نوری مالکی به ایران جنبه رسمی ندارد، وی در هیات نمایندگی ائتلاف متبوع خود و جهت کسب حمایت های بیشتر ایران برای کسب مجدد پست نخست وزیری در عراق اقدام به انجام این سفر کرده است.”
از سوی دیگر روزنامه گاردین، از تلاشهای ایران و حمایت های چند کشور همسایه عراق از مواضع جمهوری اسلامی دراین کشور برای تشکیل دولت عراق خبر داد. آنطور که این روزنامه نوشته این تلاشها در راستای تقویت ائتلاف بین گروه مقتدی صدر و ائتلاف ملی و با حمایت سوریه، حزب الله لبنان و چندین مرجع بانفوذ شیعه در منطقه صورت گرفته است.
جریان صدر در زمان انتخابات مجلس عراق یکی از مخالفان مالکی و فهرست متبوع وی بود، اما طی ماه های گذشته در یک چرخش سیاسی موافقت خود را با معرفی نوری مالکی برای نامزدی دولت جدید عراق اعلام کرد.
به گفتهی محمود عثمان نماینده مجلس عراق، حمایت جریان صدر و تغیر جهت سیاسی وی به علت “فشاری های جمهوری اسلامی و شخص آیت الله خامنهای” و تاکید های مکرر آیت الله سیستانی و کاظم حائری و برخی دیگر از مراجع بزرگ شیعه صورت گرفته است.
در راستای تقویت مناسبات جریان صدر و “ائتلاف ملی” و طبق پیش بینی روزنامه های عراقی، نوری مالکی روز گذشته و در ادامه سفر یک روزه خود به ایران با مقتدی صدر دیدار و گفت و گو کرد.
به گزارش خبرنگار شبکه العالم “طرفین در این دیدار درباره اوضاع عراق، و توافق های دوجانبه بین جریان صدر و ائتلاف دولت قانون و چگونگی تشکیل دولت آینده و نتایج دیدارهای گذشته، گفت و گو کردند.”
نفوذ ایران با توافق گروههای عراقی
یک روز قبل از سفر نخست وزیر عراق به ایران، ایاد علاوی نخست‌وزیر اسبق عراق و رهبر ائتلاف “العراقیه” که اصلی ترین رقیب سیاسی نوری مالکی به شمار می رود، ایران را به “ایجاد ناآرامی” در عراق و منطقه متهم کرد.
به گزارش رادیو فردا، ایاد علاوی در مصاحبه خود با سی‌ان ان که با برنامه “جی‌پی‌اس” فرید زکریا انجام شد اظهار داشت: “ما می‌دانیم که متأسفانه ایران می‌کوشد در منطقه خرابی به بار آورد. و در مورد عراق می‌توانم با قطعیت بگویم که ایران سعی می‌کند حتی در روند سیاسی کشور هم مطابق امیال و خواسته‌های خود تغییر ایجاد کند”.
ایاد علاوی از شیعه‌های سکولار عراق است. حزب او توانست با پشتیبانی قوی جناح سنی بیشترین تعداد کرسی‌های پارلمان را با اختلاف کمی در انتخابات هفتم مارس سال جاری نصیب خود کند، اما تعداد این کرسی‌ها برای در دست گرفتن کامل دولت عراق کافی نیست.
علاوی که اینک یکی از رقبای اصلی مالکی به شمار می رود، روز یکشنبه در آستانه سفر رقیب خود به تهران، یک بار دیگر در مصاحبه با شبکه تلویزیونی العربیه ایران را متهم کرد که در حال کوشش برای “بی‌ثبات کردن” عراق و دخالت در روند سیاسی آن کشور است.
او همچنین در گفت و گو با شبکه “العربیه” تاکید کرد مقامات جمهوری اسلامی هیات هایی را که از طرف این ائتلاف و همپیمانان آنان برای گفتگو برای برون رفت از مساله اختلاف بر سر انتخاب نخست وزیر به این کشور فرستاده، به حضور نپذیرفته اند.
علاوی گفته است: “آنها شرط کردند به شکل مستقیم با من گفتگو کنند ولی من این خواسته را رد کردم.” او همچنین تاکید کرد که “ایران نباید برای تحمیل یک گروه بر گروه دیگر در عراق عمل کند.”
درمقابل اتهامات مطرح شده از سوی علاوی، حسن دانایی‌فر، سفیر جمهوری اسلامی در بغداد، گفتههای نخست وزیر اسبق عراق را “تبلیغاتی” و “اظهارات کهنه” توصیف کرد و گفت: “این اظهارات واقعیت ندارد. ایشان (علاوی) معمولاً در آستانه سفر به برخی کشورها این گونه اظهارات را مطرح می‌کند و این حرف‌ها پایه و اساسی ندارد. این اظهارات کهنه شده و این دوستان اینقدر از این حرف‌ها زده‌اند که دیگر کسی توجهی به این بحث‌ها ندارد.”
تاکید علاوی بر تلاش جمهوری اسلامی برای بی ثبات کردن عراق و دخالت در معادلات سیاسی و تکذیب آن از سوی حسن دانایی‌فر در حالی صورت می گیرد که برخی از نمایندگان دولت کنونی این کشور با تاکید بر نقش ایران در عراق، مواضع علاوی و سفیر جمهوری اسلامی در بغداد را واقعی نمی دانند.
محمود عثمان، نماینده وابسته به “ائتلاف کردستانی” در مجلس عراق یکی از آنهاست. او به روز می گوید: “بدون شک ایران نفوذ چشمگیری در معادلات سیاسی عراق دارد، اما این نفوذ علیرغم میل باطنی گروه های سیاسی عراق نیست. جمهوری اسلامی روابط حسنهای با گروههای سیاسی شیعه و همچنین کردها دارد. از طرفی نباید فراموش کرد که عراق محل تنشها و اختلافات تاریخی ایران با ایالت متحده آمریکا است. با این حساب، نفوذ ایران نه به آن شکل است که آقای علاوی می گوید نه به گونهای که سفیر جمهوری اسلامی در بغداد بر آن تاکید دارد.”
