تشدید تنش ها در ایران ‏

نویسنده

فرناز فصیحی ‏

کاهش بهای نفت و افزایش تورم، اقتصاد ایران را تحت فشار گذاشته و باعث ایجاد تنش در میان ‏مقامات بلندپایه و شهروندان این کشور دربارۀ نحوۀ کنار آمدن با این معضل شده است. بنا بر پیش بینی ‏اقتصاددانان، کسری بودجۀ ایران در سال آینده به 50 میلیارد دلار خواهد رسید. ‏

اوایل ماه جاری، محمود احمدی نژاد اذعان داشت که سقوط بهای نفت در حال ضربه زدن به اقتصاد ‏است و خاطر نشان کرد، دولت ناگزیر خواهد بود “بخش عمدۀ” پروژه های خود را رها کند. بندرت ‏اتفاق افتاده که رئیس جمهوری ایران چنین اعترافی کند، او قبلا ً بر این باور بود که اقتصاد ایران در ‏برابر رکود جهانی اقتصاد مصون است.‏

موضوع اقتصاد باعث رنجش خاطر احمدی نژاد پوپولیست شده است، فردی که با وعدۀ آوردن پول ‏نفت بر سر سفره های مردم به قدرت رسید، و در حال حاضر با انتخابات ماه ژوئن روبروست. یک ‏روزنامۀ ایرانی در هفتۀ جاری در سرمقاله ای نوشت، “دولت با 200 میلیارد دلار درآمد نفتی چه ‏کرده است؟”‏

این روزها موضوع رکود اقتصادی، موضوع داغی است. در تاکسی و مغازه، در محل کار و محافل ‏خانوادگی، ایرانیان می گویند که افزایش قیمت ها و بی ثباتی اقتصادی بر آنها فشار آورده است. ‏روزنامه ها هر روز بسیاری از صفحات خود را به مشکلات متعددی که مردم با آنها مواجه هستند، ‏مانند بیکاری و نداشتن قدرت خرید ملک، اختصاص می دهند. اخیرا ً، یک مطالعۀ دولتی نشان داده ‏است که یک فارغ التحصیل جوان دانشگاه باید 40 سال کار کند و پول پس انداز کند تا بتواند هزینۀ ‏خرید یک خانه را تأمین کند.‏

کاهش اخیر بهای نفت ضربۀ بزرگی برای ایران بوده است، کشوری که 80 درصد درآمدهای سالیانۀ ‏آن از نفت خام تأمین می شود. مجلس به تازگی بخاطر مسائل اقتصادی از احمدی نژاد فاصله گرفته و ‏قول داده است جلوی طرح تحول اقتصادی احمدی نژاد را بگیرد. به موجب این طرح، همۀ ‏سوبسیدهای دولتی متعلق به برق، بنزین و آب قطع خواهد شد و مالیات بر ارزش افزوده افزایش ‏خواهد یافت. این در حالی است که اقتصاددانان هشدار داده اند که قطع سوبسیدهای سوخت باعث ‏خواهد شد تورم بی درنگ تا 80 درصد افزایش یابد. ‏

احمد یوسفی راننده تاکسی، 47 ساله، می گوید، او و همسر و دو فرزندش کار می کنند، اما هنوز دخل ‏و خرجشان با هم جور در نمی آید. آنها اغلب در وعده های غذایی شان مرغ و گوشت قرمز نمی ‏خورند و پس اندازی هم ندارند. یوسفی می گوید، “اگر آنها سوبسیدها را قطع کنند، ما زنده نمی مانیم. ‏حتی اگر نفری 70 دلار هم به ما بدهند، باز هم با این تورم فرقی نخواهد کرد. بیچاره می شویم.“‏

بانک مرکزی ایران هفتۀ گذشته گزارش داد، نرخ تورم در 12 ماه گذشته به رشد بی سابقۀ 25 درصد ‏رسیده است. این بانک اعلام کرد، تنها قیمت مواد غذایی و نوشیدنی در ماه سپتامبر 35 درصد افزایش ‏داشته است و در حال حاضر، ایران – به رغم اینکه چهارمین صادرکنندۀ بزرگ نفت است – پایین ‏ترین نرخ رشد اقتصادی را در میان کشورهای آسیای مرکزی و کشورهای تولیدکنندۀ نفت در ‏خاورمیانه دارد.‏

نارضایتی های گسترده بخاطر مسائل اقتصادی باعث تقویت مخالفان سیاسی احمدی نژاد، به ویژه ‏محمد خاتمی رئیس جمهور اسبق اصلاح طلب، شده است، که احتمالا ً کاندیدای ریاست جمهوری ‏خواهد بود. به گفتۀ تحلیلگران، متزلزل شدن وضعیت اقتصادی ایران باعث خواهد شد این کشور در ‏برابر فشارهای بیرونی آسیب پذیرتر شود و احتمالا ً بخاطر برنامۀ غنی سازی هسته ای خود با تحریم ‏های شدیدتر روبرو شود.‏

سعید لیلاز سردبیر روزنامۀ اقتصادی سرمایه می گوید، “وضعیت اقتصادی ما هم اکنون وخیم است و ‏بدتر هم خواهد شد. اگر آمریکا یک بستۀ جالب اقتصادی به ایران ارائه دهد که باعث لغو تحریم ها ‏شود و به ایران امکان دهد از بازار آمریکا استفاده کند و همچنین امنیت رژیم را تضمین کند، فکر می ‏کنم ایران به آن علاقه مند خواهد شد.“‏

منبع: وال استریت ژورنال، 19 دسامبر‏