یک روز بعد از ملاقات محمد خاتمی با هاشمی رفسنجانی که خبر آن به خارج درز کرد و در حالی که فعالیت ها برای دعوت از رییس جمهور پیشین برای کاندیداتوری در انتخابات آینده شدت گرفته و به همان نسبت فحاشی ها و تندگوئی های نشریات وابسته به سپاه و حاکمیت هم لحن تهدید کننده ای به خود گرفته است بنا به خبر یک خبرگزاری نزدیک به اصلاح طلبان محمد خاتمی در ملاقات با گروهی که به دیدارش رفته بودند گفت به دلیل فشارهائی که وارد می شود و هزینه هائی که محتمل است به هوادارانش وارد شود، آماده پذیرش این دعوت ها نیست.
ساعتی بعد از انتشار گزارش بهارنیوز آن دسته از فعالان سیاسی در خارج از کشور که معتقد به تحریم انتخابات و تلاش برای براندازی نظام جمهوری اسلامی هستند، ضمن استقبال از این تصمیم به انتقادهای خود از خاتمی شدت بخشیده و از جمله اعلام داشتند که درخواست زندانیان سیاسی و فعالان این عرضه برای دعوت از خاتمی به حضور در صحنه بر اساس توهم صورت می گرفت و خاتمی اهل چنین ریسک هائی نیست.
متن گزارش بهار نیوز
رییس‌جمهور سابق امروز (شنبه) دردیدار با گروهی از ایثارگران با بیان اینکه قبل از هرچیز باید به توقعاتی که از رئیس جمهور آینده داریم بپردازیم ابراز داشت: کسی که رئیس‌جمهور می‌شود رئیس‌جمهوری اسلامی ایران است و به هیچ وجه نمی‌توان از او توقع داشت مقابل نظام بایستد.
سیدمحمد خاتمی افزود: درواقع این نظام مبنایی دارد به نام قانون اساسی. البته هیچ اشکالی ندارد که کسی به قانون اساسی نقد داشته باشد اما مبنای نظم ما قانون اساسی است. همین قانون اساسی یک اصلی دارد به نام اصل ولایت فقیه که همه ما به آن پایبندیم و چنانچه این اصل را حذف کنیم یک نظریه فقهی می‌شود در مقابل سایر نظریات فقهی دیگر. این اصل وجود دارد و همه ماهم باید به آن اعتقاد داشته باشیم. آقای خاتمی ضمن تاکید بر جایگاه ملت و حقوق مردم در قانون اساسی افزود: در کنار مبحث ولایت فقیه حقوق ملت نیز مطرح شده است و در ادامه همین مسئله اعلام شده است که همه امور از طریق انتخابات صورت می‌گیرد.
بخش‌هایی دیگر از اظهارات امروز آقای خاتمی:
… رئیس‌جمهور هم مجری قانون است و هم یک وظیفه نظارتی دارد در مقابل انحرافات و نقض قوانین.
… مشکل اصلی مان نقض قوانین در همه ابعاد است. ای کاش یک دادگاه قانون اساسی داشتیم با قضات و حقوق دانان و کارشناسان بی طرف و خبره تا همه قوانین را اجرا کنند وناقضان قانون مجازات شوند.(ضمانت اجرا و… (
… ما با تهدیدهای مختلف روبرو هستیم و فشارهای خارجی و دچار انزوای بین المللی شدیم. ساز و کار خروج از بحران مشخص است. باید بایک سیستم تعاملی و با پایبندی به اصول و ارزش‌های ملی و منافع ملی با جهان روبرو شویم…
… مسائل هسته ای… در زمان ما (دولت اصلاحات) بود که استفاده از تکنولوژی هسته ای برای نخستین بار به رسمیت شناخته شد. ما دنیا را تحریک نکردیم میلیاردها دلار خرج شد. اعتماد سازی بین المللی شد.
… بیانات رهبری مبنی بر داشتن، حکمت، مصلحت و عزت باید سرلوحه همه کارها باشد.
… جنگ تحمیلی به ما خسارات مادی فراوان زد اما دلبستگی به ایران و اسلام و ارزش‌ها را بیشتر کرد یک مادر با افتخار فرزندش رو به جنگ می‌فرستاد همدلی و همبستگی بیشتر بود.
.. الان جدای از مشکلات و بحران‌های مختلف اقتصادی و سیاسی و بین المللی، اعتمادها هم از بین رفته است. بهترین افراد نظام و زجرکشیده‌های انقلاب در زندانند. باید به سرمایه‌های اجتماعی بها داده بشود. ما الان شاهد فساد اجتماعی در همه لایه‌ها هستیم.
… بنیان اقتصاد لطمه دیده است. سازمان برنامه را کان لم یکن کردند. سازمان برنامه قلب تپنده تصمیمات مختلف و برنامه‌های گوناگون درمسیر توسعه بود.
… در دوره اصلاحات چشم انداز بیست ساله زمان ما تدوین شد و شاهکارش هم برنامه چهارم توسعه بود. ظرف چهارسال با۱۰۰ میلیارد دلار رشد ۸ درصدی اقتصاد تورم یک رقمی و ایجاد۷۰۰۰۰۰شغل، حساب ذخیره ارزی برای کنترل نوسان‌های ارزی و…
… باید از همه نیروها استفاده کنیم دیگر نباید شاهد آمدن یک جریان سرکار باشیم و باید بدانیم که دیگر یک جریان منحصرا نمی تواند مملکت ار اداره کند. هرچند سلایق مختلف باشد اما در مقام اجرا می‌توان شاهد یک جامعیت در مدیریت کشور بود و دولتی که از همه نیروهای کارآمد از تمام گروه‌ها استفاده کند.
… چرا بهترین جوانان ما با بهانه‌های عجیب و غریب درزندان‌اند؟
دائم ما را به انواع تهمت ها، جاسوس سیا، موساد، ام آی سیکس، سوروس ووو… مورد هجمه قرار می‌دهند و یک فضایی هم برای دفاع وجود ندارد. یک بار محاکمه کنید اگر واقعا وجود دارد تا معلوم بشود….
چرا باید آقایان موسوی و کروبی در حصر باشند؟ معقول این بود که شروطی که داشتیم بگوییم آزادی زندانیان، انتخابات سالم و آزاد تبدیل فضای امنیتی به سیاسی و رفع حصر. البته من شرایط یک انتخابات آزاد و رقابتی را گفتم. مقصودم شرط گذاری برای انتخابات نبود. من شخصا به عنوان یک شهروند این کشور از ماحصل یک انتخابات سالم توقع آزادی زندانیان سیاسی باز شدن فضای امنیتی و تبدیل آن به فضای باز، نزدیکی دل‌ها ورفع کدورت‌ها و کینه‌ها را خواهم داشت…
… مطمئنم همه اینها که هزینه داده‌اند به دنبال انتقام و کینه توزی علیه نظام نیستند بلکه برایشان تغییر این فضا مهم است. البته در این فضا من معتقدم همگی باید به قانون اساسی پایبند باشند و هرکسی درجای خودش باشد
… در کشور، تهمت، پرونده سازی و دروغ شده یک ارزش، دائم ما را به انواع تهمت ها، جاسوس سیا، موساد، ام آی سیکس، سوروس ووو… مورد هجمه قرار می‌دهند و یک فضایی هم برای دفاع وجود ندارد. یک بار محاکمه کنید اگر واقعا وجود دارد تا معلوم بشود.
… همین علی آقای مطهری هم بنده خدا صحبت‌ها و انتقاداتی کرده است. فرزند شهید مطهری است. همه هم می‌دانند عنصر باسواد، معتقد و معتدلی است ببینید چه نسبت‌هایی به ایشان زده‌اند؟ سالهاست می‌گوییم و فریاد می‌کشیم فضای تبلیغاتی جامعه باید از دروغ پردازان و پرونده سازان و فحاشان پاک بشود اما همچنان مصونیت آهنین دارند و طرف مقابل هم حتی اجازه دفاع ندارد!
… کارشناسان و اساتید دانشگاهی گزارشی داده‌اند به ما که حداقل چهار سال طول می‌کشد که تازه برسیم به نقطه صفر برنامه چهارم! یعنی فردا نه تورم شما یک رقمی می‌شود نه اشتغال انفجاری ایجاد و نه مشکلات بین‌المللی و خارجی‌تان به این سادگی‌ها رفع می‌شود. تازه اگر همه نیروها با هم همکاری کنند از رهبری تا همه ارکان توقع معجزه نباید داشته باشیم.
… رویکردهای سیاسی، امنیتی- اطلاعاتی بوده است که ما را به این روز کشانده… اگر این رویکردها عوض شود می‌شود کار کرد اما اگر نشود محال است بتوان کاری کرد. بنده نشانی از تغییر رویکردها هم نمی‌بینم… البته هرکس می‌خواهد کار کند باید هماهنگ با رهبری کار کند و رهبری او را بخواهد و یا لااقل مقابل او نباشد. البته اگر کوچک‌ترین نشانی از تغییر‌ها وجود داشت می‌شد برای حضور در عرصه فکر کرد اما متاسفانه هیچ علامتی دیده نمی‌شود.
… اما نکته دوم امیدهایی است که ایجاد شده است. واقعیت این است که نمی‌گذارند وارد صحنه شویم. اینها هم شوخی است که موج ایجاد شود و فلان و فلان بلکه اگر هم ایجاد شود ببینید فرضا بنده هم آمدم. ناراحتی و نگرانی آنها بیشتر می‌شود و هزینه‌اش را بر سر شما خالی می‌کنند و این هزینه، هزینه بی‌نتیجه‌ای خواهد بود. شخصا برای من هزینه‌ای که بابت ورود اشخاصی چون من به مردم و کشور تحمیل شود، غیرقابل تحمل است. خصوصا وقتی آنها نمی‌خواهند و نمی‌گذارند چگونه می‌توان آمد و از آن بالاتر چگونه می‌توان مملکت را با این همه مشکل و معضل به پیش برد؟… فرض بگیریم برای آمدن ما هزینه می‌دهیم که مثبت شود، اما نه اینکه هزینه بدهیم که بدتر شود.
… مگر آقای موسوی بعد از 20 سال دوری از سیاست نگفت: او برای نجات نظام آمده، در حالیکه اینها می‌گویند او برای براندازی آمده بود!
… من اگر بخواهم بیام چهارچوب‌های خودم را دارم. در چهارچوب نظام و رهبری کار کردن از اصول کاری من است. اما اگر من بیایم و بخش‌هایی عمده از نظام موافق نباشند تمام دستگاه هایشان را علیه من راه خواهند انداخت.
… در دوره‌های قبل (۷۶ تا ۸۰) کار کردن راحت تر بود و آقای هاشمی زیر ساخت‌های مناسبی فراهم کرده بودند اما الان، چه؟ مردم هم توقع دارند همه چیز یک شبه عوض شود و این فشارها را تشدید خواهد کرد.
… در مقابل این همه لطف و احساس مردم و شما ایثارگران عزیز بنده کوچک هم هر فداکاری حاضرم بکنم تا خدمتی کرده باشم. اما همه قرائن و شواهد می‌گویند نمی‌گذارند، به همین دلیل به نظرم شخصیتی که کارآمد است اما حساسیت کمتری روی اوست بهتر می‌تواند کار کند…
بعد از انتشار نامه های زندانیان سیاسی و هنرمندان و استادان دانشگاه گروهی از فعالان سیاسی خارج از کشور هم در نامه ای از رییس جمهور سابق خواستند که به دعوت مردم پاسخ گوید و در انتخابات نامزد شود. آخرین نامه از این دست به امضای بابک امیرخسروی، عبدالعلی بازرگان، پروین بختیارنژاد، محمد برقعی، محمدعلی توفیقی، رضا حاجی، اسماعیل ختایی، سروش دباغ، علی شاکری، احمد صدری، محمود صدری، بهرام عباسی، حمید فرخنده، مرتضی کاظمیان، مهدی ممکن، علی میرسپاسی، مهدی نوربخش، نادر هاشمی، علی هنری، و حسن یوسفی اشکوری بود.
واکنش ها
بعد از انتشار گزارش بهار نیوز از جمله کسانی که به اظهار نظر پرداخت علی افشاری فعال سیاسی و زندانی پیشین و دبیر تشکل دانشجویی کشور بود که از محل تبعیدگاهش در فیس بوک نوشت:
این سخنان خاتمی مشخص می سازد که او کاندید نخواهد شد. اما استدلال های خاتمی جالب توجه است که تقریبا در جامع ترین شکل علنی تا کنون منتشر شده است. بدینترتیب بطلان ادعا های کسانی که دعوت از کاندیداتوری خاتمی را در چارچوب احیاء جنبش سبز، ایجاد هزینه برای رهبری، تداوم راه موسوی و کروبی، زمینه سازی برای تغییر نظام و گذار به دموکراسی متعارف توجیه می کردند، روشن می شود. در واقع آنها آرزو ها و تصور خود را به جای شخصیت واقعی خاتمی نشانده اند. خاتمی که انها توصیف می کنند سید محمد خاتمی نیست بلکه خاتمی موهومی است که فعلا بر روی زمین واقعیت نشانی از آن نمی توان جست.
خاتمی برای چندمین بار تصریح کرد وی می خواهد در چارچوب قانون اساسی، رعایت اختیارات اصل ولایت فقیه و هماهنگی با سید علی خامنه ای به مطالبات مردم پاسخ دهد. اگرچه راه وی بن بست است و نمی توان بین استبداد دینی و مطالبات آزادی خواهانه مردم سازگاری برقرار ساخت، منتها فعالیت های وی به عنوان بخش میانه روی نظام در ایجاد گشایش سیاسی وفرهنگی ارزشمند است.
صبا آذرپیک روزنامه نگار جوان هم نوشت:
آقای خاتمی، اگر “آنها” هستند؛ این سمت بوم “ما ” هم هستیم
آقای خاتمی مدام از هراس نسبت به “آنهایی” گفته که نمی گذارند!
کاش کسی در جمع می گفت به ایشان، نسل من، عزمش برچیدن اقتدارگرایی “آنها” ست تا الیگارشی این طور برای “ما” تصمیم نگیرد.
خاتمی: “آن” ها نمی گذارند بیایم؛ بیایم هم نمی گذارند کار کنم؛ اگر بیایم، آنها کاری می کنند هزینه آمدن من را مردم و کشور بپردازند.
امان از “آنها “
انگار سی و اندری پیش انقلاب شده بود که در یک کشور این طور حرف از گفتمان اقتدارگرا نباشد.
اما “آنها “یکه تاز میدان نیستند؛ وقتی هنوز”ما” رو به رویشان است
در میان اظهار نظرهائی که یکباره بزرگراه اطلاعات را فراگرفت نوشته آزاده اسدی یکی از پادارترین هواداران جنبش اصلاحات هم بود که نوشت:
اولا که آقای خاتمی هنوز نه اعلام به امدن کرده و نه میامدن… /
ثانیا ما به امید حرکت میکنیم و با ارزوهامون و این نه تنها بد نیست بلکه مشخص میکنه که ما ادمهای ته بن بست مانده و بی چاره نیستیم و بازی را نباخته ایم… / جمیعا از هیجان تو قندون نیفتید.
