سی و یکمین دوره جشنواره بین المللی فیلم فجر در حالی به پایان رسید که داوران این جشنواره با صدور بیانیه ای، مسئولان و سازمان های متولی سینما در کشور را مورد شدیدترین انتقادهای خود قرار دادند.
مراسم اختتامیه این دوره جشنواره یکشنبه شب با نیم ساعت تاخیر از برنامه پیش بینی شده برگزار شد. سایت پرده سینما گزارش داده که در این مراسم “تعداد کثیری از مردم عادی که کوچکترین ارتباطی نه تنها با سینمای ایران بلکه با عالم هنر نداشتند و با اهل و عیال و همسر و بعضاً فرزندان خردسال” خود حاضر شده بودند.
در پایان سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر، فیلم “استرداد” به کارگردانی محسن آقا علی اکبری، سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کرد. جایزه بهترین کارگردانی هم به پرویز شهبازی برای فیلم “دربند” رسید.
پگاه آهنگرانی، هنرمند جوان سینمای ایران نیز جایزه بهترین هنرپیشه نقش اول زن را برای بازی در همین فیلم دریافت کرد. دریافت این جایزه توسط آهنگرانی با خشم رسانه های متعلق به جناح حاکم اصولگرا روبرو شد.
خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران در واکنش به این جایزه، او را یکی از “تابلودارهای جریان فتنه” معرفی و یادآوری کرد که پگاه آهنگرانی پس از اعتراضات به نتایج انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری به علت ساخت فیلم مستندی برای بی‌بی‌سی مدتی در بازداشت بود و “جالب اینکه همین پگاه آهنگرانی سیمرغ بلورین جشنواره انقلاب را دریافت می‌کند.”
سایت جهان نیز آهنگرانی را بازیگری توصیف کرد که “با عملکردش نشان داده است که نه به نظام جمهوری اسلامی و نه ارزش های اسلامی اش پایبند نیست” و با انتشار عکسی از او در جریان یکی از تظاهرات های جنبش سبز، افزود که او “در آشوب های خیابانی سال ۸۸ علیه نظام حضوری فعال داشت و آنقدر افراط کرد که حتی حاضر شد مدتی را هم در زندان بگذراند.”
این سایت متعلق به علیرضا زاکانی، نماینده اصولگرای مجلس و از چهره های امنیتی، جشنواره فیلم فجر را “جشنواره انقلاب” نامید و از اینکه جایزه این جشنواره به یک “ضد انقلاب” رسید به شدت انتقاد کرد.
پگاه آهنگرانی پس از دریافت جایزه بدون سخنرانی و در میان تشویق فراوان حاضران به جای خود بر گشته و سایت رجانیوز نوشته که سخنرانی نکردن او “قطعا” به دستور مسئولان جشنواره بوده است.
سایت جهان در عین حال نوشت جشنواره ای که قرار بود “زمینه ای برای تبیین هنری، ترویج و تبلیغ ارزش های انقلاب و اسلام باشد اکنون دچار تناقض درونی شده” و در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و در روزی که “میلیون ها ایرانی علیه دشمن و فتنه انگیزان شعار سر داده است، کسانی را روی دست می برد و الگو می کند که نه تنها انقلاب و ارزش های دینی را قبول ندارند که علیه آن شوریده اند”.
“فضای سبز جالب”
سایت رجانیوز هم با تیتر “آمدند، خوردند، سیمرغ بردند و خانوادگی متلک پراندند و رفتند”، نسبت به اختتامیه جشنواره فیلم فجر واکنش نشان داد.
اشاره این سایت به سخنرانی علیرضا داودنژاد و اشاره این کارگردان سینما به شکل جدید تندیس سیمرغ جشنواره فجر است.
داودنژاد در سخنرانی خود گفت: “من با این سیمرغ جدید که پرنده‌ای آسمانی بوده و حالا او را به زمین کشیده‌اند و روی این پایه زنجیرش کرده‌اند، احساس غریبی می‌کنم. آرزو دارم که این سیمرغ دوباره بتواند پرواز کند و به آسمان سبز هورقلیا بازگردد.”
استفاده داودنژاد از کلمه “سبز” در سخنرانیش واکنش رجانیوز را به دنبال داشت که نوشت: “کلاً فضای جالبی است. فردی را برای تقدیر از درب خانه‌اش با ماشین مدل بالا به کاخ جشنواره منتقل می‌کنند، برای او فرش قرمز می‌اندازند، با خانواده از او تقدیر می‌کنند و در نهایت او روی سن می‌رود و به انقلابی که جشنواره‌ی مذکور به نام آن مفتخر است، متلک می‌اندازد”.
همین واکنش نسبت به سخنرانی حمید فرخ نژاد نیز ابراز شد. بازیگر فیلم “استرداد” که به خاطر بازی در این فیلم سیمرغ بلورین را به خود اختصاص داد پس از دریافت جایزه خود خطاب به حاضران گفت: “همیشه سبز باشید”.
رجانیوز هم نوشت که “این جماعت، چطور جماعتی هستند که حتی وقت جایزه‌ی جشن سینمای انقلاب اسلامی را هم با کلی تشریفات و احترامات می‌گیرند، باز هم با متلک‌هایی لگدی نثار دولت و نظام می‌کنند. به راستی که رسم ادب و حفظ احترام میزبان هم رسم خوبی بود”.
این سایت همچنین از اینکه حبیب رضایی، هنرپیشه سینما و تئاتر هنگام اعلام نام کاندیداهای دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد، نام اکبر عبدی را خواند اما از فیلم “رسوایی” ساخته مسعود ده نمکی نام نبرد که عبدی به خاطر بازی در آن نامزد شده بود، به شدت انتقاد کرد.
رجانیوز این مسئله را ناشی از “روحیه فاشیستی” دانست.
این سایت اختتامیه سی و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر را “متلک باران سینماگران” توصیف کرد که “همه متوجه شدند که این جشنواره در شرایط فعلی، هیچ نسبتی با انقلاب ندارد” و نوشت: “حیف از هزینه میلیاردی جشنواره‌ای که در پایان فقط چند متلک سیاسی را برای انقلاب به همراه آورد.”
بیانیه هیات داوران: سینما را تعطیل کرده اند
این در حالی است که اعضای هیات داوران جشنواره نیز با صدور بیانیه ای که توسط مهدی فخیم زاده در مراسم اختتامیه خوانده شد، از نهادهای فرهنگی و هنری و مسئولان به شدت انتقاد کردند که با “سیاست‌بازی فلج‌کننده” سینماها را به تعطیلی کشانده و اسباب بی‌اعتمادی سینماگران به دولت شده اند.
اعضای هیات داوری جشنواره سی و یکم در این بیانیه نهادهای فرهنگی و هنری را مسئول “سوت و کوری” و بی‌رونقی سینماها معرفی کردند.
آنها مقامات مسئول در نهادها و موسسات فرهنگی را متهم کردند که با روش‌ها و اعمال خود باعث “بی‌اعتباری نهادهای قانونی نظام” و “بی‌اعتمادی اهل سینما به مدیران دولتی” شده‌اند.
در این بیانیه همچنین آمده: “با این سنگ‌اندازی‌ها مجموع تعداد بلیت فروخته شده برای فیلم‌های ایرانی در طول سال گذشته از ده درصد جمعیت کمتر شده و به عبارت دیگر بیش از ۹۰ درصد ایرانیان در طول سال گذشته حتی یک بار قدم به سالن‌های سینمایی نگذاشتند.”
این بیانیه به امضای مهدی فخیم‌زاده، داود میرباقری، ضیاءالدین دری، مصطفی شایسته، رسول صدرعاملی، بهروز افخمی و جمال شورجه رسیده بود.
این در حالی است که بر اساس گزارش ها گویا شورجه به آرای بقیه اعضای هیات داوران معترض بوده و به همین خاطر در مراسم حضور نداشت.
هیات داوران جشنواره فیلم فجر در این بیانیه به تولید “نزدیک به پنجاه فیلم خوب” در طول سال گذشته اشاره کرد و از جمله آنها فیلم‌های استرداد، دربند و دهلیز را نام برد و نهادهای یادشده را متهم کرد که با “سیاست‌بازی‌های فلج‌کننده” بسیاری از فیلم‌های خوب را در نیمه راه نمایش از پرده پایین آورده‌اند و “فضایی ناامن و متزلزل” ایجاد کرده‌اند.
پیشتر محمد قاصد اشرفی، رییس هیات مدیره انجمن سینماداران ایران در روز نهم آذر از شکست سینمای ایران در جذب مخاطب سخن به میان آورده و گفته بود که “باید این شکست را بپذیریم.”
روز هفتم آذر نیز انجمن سینماداران ایران در نامه‌ای به ریاست سازمان سینمایی از احتمال تعطیلی کامل سالن‌های سینمایی در تهران و شهرستان‌ها در آینده‌ای نزدیک به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی خبر داد و از وزارت ارشاد درخواست کمک کرد.
بیانیه علیه وزیر ارشاد
جایزه ویژه تماشاگران نیز به فیلم “حوض نقاشی” به کارگردانی مازیار میری و تهیه کنندگی منوچهر محمدی رسید که آنها نیز در سالن حضور نداشتند.
این دو در بیانیه ای گفتند به این دلیل در مراسم اختتامیه حاضر نشدند چون این جایزه را باید از دست کسی می گرفتند که “چهار سال است بنا حق و در عین عدم شایستگی بر بزرگترین، حساس‌ترین ومهم‌ترین وزارتخانه فرهنگی کشور تکیه زده است”.
به گفته آنها در دوران وزارت حسینی، “فرهنگ کشور روزهای تلخ و اندوهباری را سپری می کند. کتاب، مطبوعات، تئاتر، موسیقی و سینما روزهای دردناک و دشواری را سپری می‌کنند. وزیری که به‌رغم حکم قانون، لجوجانه قفل بر خانه اهل سینمای ایران نهاده است و فرقه‌ای را به امر اداره سینما گمارده که جز بی‌تدبیری، عدم کفایت و کاشتن تخم نفاق و تفرقه در سینمای ایران دستاوردی نداشته و ندارند.”
سینمای ایران در یکسال اخیر با تنش‌های عدیده‌ای روبه‌رو شده که از آن جمله انحلال خانه سینما با دو دهه قدمت و بیش از پنج هزار عضو توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در روز ۱۳ دی‌ماه سال ۹۰ بود که پس از آن به کشمکش‌های زیادی دامن زد؛ خانه سینما از آن تاریخ با بازگشایی و تعطیلی و بلاتکلیفی مواجه بوده‌است.
در مراسم اختتامیه سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر، سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن به هانیه توسلی برای بازی در فیلم “دهلیز” رسید و رامبد جوان بازیگر نقش مکمل در فیلم “گناهگاران” هم دیگر دریافت‌کننده همین جایزه برای مردان بود.
جایزه و سیمرغ بهترین فیلمنامه نیز به بهنام بهزادی برای فیلنامه فیلم “قاعده تصادف” اهدا شد و خبرگزاری فارس با انتقاد شدید از این مسئله نوشت: “در این فیلم گروهی از جوانانی که قصد دارند برای اجرای تئاتر به خارج بروند با دروغ گفتن به خانواده خود مبنی بر اینکه قرار است جای دیگری بروند در یک خانه دور هم جمع شده‌اند تا فردای آن روز به سفر بروند.”
فارس افزود: “همین دختر و پسرهایی که بدون اجازه پدر و مادر قرار است شب را در یک خانه سر کنند دور هم جمع می‌شوند و هرکدام با خاطره‌ای به تمسخر خانواده خود می‌پردازند و اینکه چگونه خانواده خود را سرکار گذاشته‌اند. جالب اینکه سیمرغ بهترین فیلمنامه جشنواره انقلاب هم به این فیلم می‌رسد.”
این خبرگزاری وابسته به سپاه نوشت که مسئولان سینمایی باید مشخص کنند که جشنواره فجر، “جشنواره انقلاب است یا خیر” و افزود: “اگر جشنواره انقلاب است (که در این سی دوره نبوده و اختتامیه امسال هم نشان داد که نیست) نمی‌توان با آن، همه اعم از اهالی فتنه و تابلوداران مخالفت را با نظام راضی نگه داشت”.
