امروز روز افتتاح بامداد خبر است، در زمانه ای که بی اغراق روزانه ده ها سامانه ی ریز و درشت اینترنتی با مدعاهای گوناگون، به فضای مجازی می پیوندند خبر افتتاح یک سایت دیگر را نمی توان چندان مهم تلقی کرد؛ با این حال بامداد خبر- لااقل در زمینه سایت های دانشجویی ـ می خواهد “تجربه و نگاهی متفاوت” را به مخاطب فضای مجازی عرضه کند.
در این متن خواهیم کوشید با توضیح “آنچه می خواهیم و آنچه باور داریم” منظور گردانندگان بامداد خبر، از نگاه و تجربه ای متفاوت را توضیح دهیم. نیات گردانندگان یک پایگاه خبری –تحلیلی، آن هم با صبغه ی دانشجویی -روشنفکری طبیعتآ به لحاظ کارکردی نمی تواند با نیات آن دسته از فعالین سیاسی که با تشکل یابی در قالب احزاب، فتح قدرت را نشانه گرفته اند هم خوانی داشته باشد. کسب قدرت سیاسی، البته چیز مذمومی نیست. جناح ها، احزاب و حتی گاه نیروهای اجتماعی در تمام دنیا، برای به دست آوردن این مهمترین کالای بازار سیاست - یعنی قدرت - در تکاپو، رقابت و ستیزند. گاهی رسانه ها نیز، به یکی از ابزارهای نیرومند احزاب و گروه های ذینفع برای تسخیر قانونی و دموکراتیک قدرت (در حالت خوشبینانه) و باج گیری و فریبکاری سیاسی (در حالت بدبینانه)، تبدیل می شوند؛ پس نه تنها اینکه گروه های سیاسی طالب قدرتند امری عجیب نیست، بلکه استفاده از رسانه ها در جهت جنگ قدرت نیز امری غریب به شمار نمی آید. تاریخ در این باب نمونه های بسیاری برای ارائه دارد. در چنین بستری، رسانه ها خصوصآ در جوامع غیردموکراتیک، گاه ابزاری هستند در دست اپوزیسیون برای چالش تبلیغاتی با حاکمیت- ولو با جعل خبر یا حتی خلق قهرمانان پوشالی- و گاه به وسیله ای تبدیل می شوند در دست حکومتگران جهت تخریب و تخطئه ی مخالفین و منتقدین، بسط ایدئولوژی حاکم، دفاع همه جانبه از عملکرد حکومت از طریق تبلیغات اغراق آمیز و دروغین و بسیج توده ای. بدون شک رسانه و انحصار رسانه ای یکی از مهمترین ابزارهای انواع حکومت های توتالیتر جهت تداوم سلطه بر جوامع است. آنچه گذشت اما مقدمه ای بود برای ورود به بحث اصلی و پرسش مرکزی این نوشتار: بامداد خبر، چگونه رسانه ای است و بر اساس کدام خواستها و باورها خط مشی خود را تنظیم می کند. شاید بهتر آن باشد که از آنچه نیستیم شروع کنیم تا به آنچه هستیم یا می خواهیم باشیم برسیم.
آنچه نیستیم و نمی خواهیم باشیم
- بامداد خبر، رسانه ای نیست در دست اپوزیسیون برای مبارزه ی مجازی با جمهوری اسلامی. از این دست رسانه ها کم نیستند. بعضی نسبتآ قابل اعتماد و احترامند و برخی در دروغ زنی، باج گیری و فریبکاری هیچ دست کمی از رسانه های دولتی ندارند. به هر حال ستیزه جویی سیاسی در حیطه ی کار ما نیست.
- بامداد خبر، بنا به باورها و اهدافش نمی تواند وامدار هیچ حزب و گروه سیاسی باشد، از این رو بامداد خبر، سخنگو یا پسرعموی هیچ جریان خاص سیاسی نیست و نخواهد شد.
- بامداد خبر برای بده بستانهای حقیر، باجگیری و ترور شخصیت دیگران نیامده است.
بامدادخبر در خدمت جامعه ی مدنی و عرصه ی عمومی
ما براساس خواست ها و باورهای خودمان به عنوان یک رسانه ی مستقل از حکومت( قدرت بالفعل) و مستقل از اپوزیسیون (قدرت بالقوه) عمل خواهیم کرد ؛ از این رو نگاه ما بیش از هرچیز معطوف به جامعه مدنی و حوزه عمومی خواهد بود.
بامداد خبر، در پی آنست که آیینه ی جامعه مدنی ایران و نیروهای حاضر در آن با ضعف ها و قوت هایشان باشد، از آن روست که می گویم آیینه نه سخنگو. کار ما البته منحصر به سپهر سیاسی نخواهد بود. ما جامعه مدنی را در گسترده ترین مفهوم آن مدنظر قرار خواهیم داد، ازاین رو پرداختن به مسائل مرتبط با فرهنگ و هنر نیز مورد توجه ما خواهد بود. بامداد خبر همچنین می کوشد از طریق طرح گرایش های فکری و سیاسی موجود در حوزه جامعه مدنی به فضایی تبدیل شود برای گفتگوی این گرایش ها و تقویت عرصه عمومی. جامعه ما از ضعف و حتی شاید فقدان حوزه عمومی رنج می برد. در چنین فضایی شاید تولد رسانه ای که هدفش صرفآ تقویت حوزه عمومی ست آنقدرها هم که در بادی امر به نظر می رسد کم اهمیت نباشد.
بامداد خبر و جنبش دانشجویی؛ سیاست دانشگاهی در محور
بامداد خبر رابطه ای تنگاتنگ با دانشگاه و جنبش دانشجویی خواهد داشت، چرا که به اعتقاد ما از میان نیروهای حاضر در عرصه عمومی، جنبش دانشجویی به شرط خروج از این وضعیت اسفناک که شاخصه آن ضعف مفرط تئوریک و سردرگمی استراتژیک است می تواند شایسته ترین میانجی گفتگو بین نیروهای متعدد فعال در عرصه جامعه مدنی ایران باشد. درواقع جنبش دانشجویی می بایست آن لولایی باشد که دروازه های گفتگو، انتقاد و تعامل بر آن بچرخند. ازاین رو ما باور داریم به :
1. موقعیت بالقوه ممتاز جنبش دانشجویی جهت گسترش حوزه عمومی و سامان دادن گفتگو بین جریان های مختلف فکری و سیاسی ایران معاصر. بامداد خبر به سهم خویش خواهد کوشید این توان “بالقوه”ی جنبش دانشجویی را “بالفعل” کند و البته در این راه محتاج همکاری و همفکری طیف های مختلف جنبش دانشجویی است.
۲-جایگزینی “سیاست دانشگاهی” بجای “دانشگاه سیاسی”. دانشگاه سیاسی به نظر ما پدیده ای غیرطبیعی ست که در مواقع و مقاطع خاصی در تاریخ برخی کشورها خودنمایی می کند، البته علل و دلایل سیاسی شدن دانشگاه ها بحثی مفصل است که در این مجال اندک فرصت گشودنش نیست، با اینحال مهمترین کارویژه ی دانشگاه، تولید علم و توسعه ی عقلانیت ساختاری در جوامع است. سیاست نیز بی نیاز از دانشگاه و نگاه دانشگاهی مبتنی بر علم و عقلانیت نیست. ازاین رو بامداد خبر به وسع اندک خویش در راه ارتقای سطح تحلیل فعالین دانشجویی و جایگزینی نگاه علمی به جای نگاه احساسی و رمانتیک خواهد کوشید. ازاین رو تأکید بر “سیاست دانشگاهی” در برابر “سیاست قبیله ای” و “سیاست غریزه ای” و ”سیاست رمانتیک” در دستور کار بامداد خبر خواهد بود.
۳. پیشداوری قاتل واقع بینی و در نتیجه مادر توهم است، و از سوی دیگر گفتگوی مستقیم قاتل پیش داوری است. پیش داوری ها و خط کشی های تاریخی، یکی از مهمترین دلایل عدم شکل گیری همکاری مؤثر بین نخبگان ایرانی ست؛ حال آنکه همکاری و اجماع نخبگان از جمله شرایط مهم توسعه اقتصادی و سیاسی کشور است. ما به وسع اندک خود می کوشیم که بامداد خبر را به فضایی برای گفتگوی مستقیم و همدلانه نیروهای حاضر در جامعه مدنی تبدیل کنیم.
بامداد خبر و نقد قدرت
ما باور داریم به نقد قدرت، ولی هم قدرت بالفعل ( حاکمیت مستقر) و هم قدرت بالقوه ( اپوزیسیون)، و اتفاقآ نقد قدرت بالقوه(اپوزیسیون) را به دلایل متعدد ارجح به نقد قدرت بالفعل (حکومت) می دانیم. در مورد نقد رفتارهای حکومت یا سیاست های فلان دولت، بسیار گفته و نوشته اند، حالا دیگر بسیاری از افراد عامی نیز به فصاحت می توانند نقاط ضعف عملکرد سیاسی و اقتصادی حاکمیت را برزبان آورند. اپوزیسیون اما همواره با مظلوم نمایی و سپر قرار دادن هزینه هایی که پرداخته کوشیده است از زیر بار نقد گذشته و حال خود شانه خالی کند. از آنجایی که نقد قدرت( چه بالقوه، چه بالفعل) از جمله کارویژه های جنبش دانشجویی است، بامداد خبر می کوشد محلی باشد برای گفتگوی انتقادی جنبش دانشجویی با نیروهای دموکراسی خواه تا از این طریق عیار موجود در پس شعارها، کلی گویی ها و مظلوم نمایی ها عیان گردد و معلوم شود که آیا در پیدایش وضع موجود، اپوزیسیون آنقدرها که ادعا می کند بی تقصیر است؟ و اینهمه نه به نیت مچ گیری و نزاع بلکه به آن منظور صورت می گیرد که گذشته را چراغ راه آینده سازیم و از تکرار اشتباهات پیشین اجتناب کنیم.
طبیعتآ گردانندگان بامداد خبر به لحاظ سیاسی و فلسفی، افکار خاص خودشان را دارند( بین ما نیز تنوع وجود دارد)، ما منکر آن نیستیم که ممکن است افکار سیاسی و معرفتی هر یک از اعضای تحریریه، ناخوداگاه در جهت گیری مطالب ایفای نقش کند، با اینحال مهم این است که پنجره های بامداد خبر به روی دیگران نیز گشوده است تا با ارسال نقدها و نوشته هایشان فضای گفتگو را چند طرفه و جدی کند. بامداد خبر تمام تلاش خود را به کار خواهد گرفت تا تنوع موجود در جامعه مدنی را بازتاب دهد.
بامداد خبر، دموکراسی، حقوق بشر و جنبشهای اجتماعی
ما درعین حال به دموکراسی و حقوق بشر باورمندیم، بامداد خبر البته رسانه ای برای افشاگری و داد و فریاد نیست، با اینحال ما ضمن بازتاب دادن اخبار موثق در زمینه نقض حقوق بشر و اصول و موازین دموکراسی، در مسیر تقویت این دو ارزش مهم دنیای مدرن خواهیم کوشید؛ ضمن اینکه بررسی وضعیت و زمینه های همکاری بین جنبش های مختلف اجتماعی مانند جنبش زنان، جنبش کارگری، جنبش طبقه متوسط شهری و جنبش دانشجویی از اولویت های ما خواهد بود.
و سرانجام اینکه…
و سرانجام اینکه ما نیامده ایم که شهید شویم! در عین حال برای به هر قیمت ماندن نیز نیامده ایم، جنگ و دعوایی نداریم، هدفمان گشودن فضای گفتگو و کوشش در راه تلطیف این فضای آلوده ی سیاسی است و اگر روزی احساس کنیم که نمی توانیم براساس خواست ها و باورهایمان عمل کنیم ترجیح می دهیم که تعطیل کنیم و برویم و پی کارمان تا مجبور نباشیم به مناسبات غیرسالم و مبتنی بر باج گیری و معامله و بده و بستان برخی رسانه های اینترنتی تن دهیم. ما در آغاز کاریم، گام های کوچک را به ادعاهای بزرگ ترجیح می دهیم، می دانیم که آنچه که می خواهیم انجام دهیم بسیار دشوار است و این باری نیست که یک سایت بتواند به دوش بکشد ما کوشیده ایم در این کوره راه لا اقل یک شمع روشن کنیم، ما برای شما آمده ایم پس تنهایمان نگذارید.
منبع: بامداد خبر