در آستانه سفر حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران به آمریکا، مقامات ایرانی روز چهارشنبه به طور غیرمنتظره 11 تن از مهمترین زندانیان سیاسی را آزاد کردند؛ از جمله نسرین ستوده وکیل حقوق بشر.
تحلیلگران می‌گویند این اقدامی ویژه در تلاش‌های روحانی برای بهبود رابطه ایران با غرب است که بر سر برنامه هسته‌ای و سیاست‌های حقوق بشر به تیرگی گراییده است. سفر او به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل بخشی از تهاجم دیپلماتیک اوست که پس از انتخابش آغاز کرده است.
خانم ستوده در حال گذراندن محکومیت شش ساله خود به خاطر تهدید امنیت ملی و سوءاستفاده از حرفه وکالتش بود. او در مصحبه تلفنی پس از آزادی می‌گوید: “نمی‌دانم چرا من را آزاد کرده‌اند. نمی‌دانم تحت چه پایه قانونی آزادم کرده‌اند؛ اما آزادم.”
همسرش رضا خندان می‌گوید: “همین الان او را به خانه بردم. همسرم آزاد است.”
آقای روحانی قرار است سه‌شنبه آینده در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند تا آمادگی ایران برای گفتگو با غرب را اعلام کند.
تحلیلگران می‌گویند آزادی زندانیان سیاسی می‌تواند انتقادها از سیاست‌های حقوق بشر ایران را کاهش دهد و به آقای روحانی اجازه دهد تا روی یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای بن‌بست هسته‌ای کشور تمرکز کند.
فرشاد قربان‌پور، تحلیلگر سیاسی که به رئیس‌جمهور جدید نزدیک است می‌گوید: “مسلما آزادی زندانیان با سفر آقای روحانی ارتباط دارد. ایران می‌خواهد در آستانه این سفر چهره خوبی از خود نشان دهد.”
آزادی خانم ستوده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. او مدت‌های زیاد، تنها وکیلی بود که از پرونده‌های حساس مثل حمایت از کودکان، فعالان سیاسی و اقلیت‌ها دفاع می‌کرد. او بر خلاف بسیاری از فعالان، تحت فشارهای دستگاه‌های اطلاعاتی هرگز نخواست ایران را ترک کند و از سال ۲۰۱۰ در زندان بسر می‌برد. علاوه بر زندان او به مدت ۲۰ سال از فعالیت وکالت هم منع شده است. هنوز مشخص نیست که این ممنوعیت برداشته شده است یا نه.
پرزیدنت اوباما در پیام سالانه خود برای ایرانیان در سال ۲۰۱۱ به طور خاص به خانم ستوده اشاره کرد و گفت: “ما شاهد بودیم که نسرین ستوده به خاطر دفاع از حقوق بشر زندانی شده است.”
مسئولان ایران می‌گویند در این کشور زندانی سیاسی وجود ندارد و می‌گویند همه آنها طبق قانون کشور محاکمه شده و زندانی هستند.
خانم ستوده پس از این‌که از سفر دخترش به خارج از کشور جلوگیری کردند، دوبار در زندان اوین دست به اعتصاب غذای طولانی زد. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۲ به او جایزه آزادی اندیشه ساخاروف را اعطاء کرد.
در میان زندانیان دیگری که روز چهارشنبه آزاد شدند وزیر بازرگانی سابق فیض‌الله عرب‌سرخی بود. او در بیمارستانی در تهران تحت عمل جراحی شانه بود که شنید آزاد شده است. همسر او مریم شربت‌قدس می‌گوید: “پیروزی روحانی در انتخابات مقامات را وادار کرد زندانیان سیاسی را آزاد کنند.”
دو نامزد ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۰۹، میر حسین موسوی و مهدی کروبی و همچنین رهرا رهنورد همسر میرحسین موسوی از سال ۲۰۱۱ تحت بازداشت خانگی هستند. آقای روحانی در جریان کمپین انتخاباتی خود گفت که برای آزادی آنها تلاش می‌کند.
مهدی، دانشجوی ۲۷ ساله که در اعتراضات سال ۲۰۰۹ شرکت کرده بود می‌گوید: “آزادی زندانیان سیاسی نشان می‌دهد که برای آزادی آنها مذاکراتی شده است. شاید زمانی طول بکشد که آنها از بازداشت خانگی خارج شوند. من حالا خیلی امیدوار هستم.”
منبع: نیویورک تایمز - 18 سپتامبر2013
