در حالیکه به زودی دور جدید از مذاکرات میان ایران و غرب برای نگارش نسخه نهایی توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران آغاز خواهد شد٬ اصول‌گرایان حملات جدیدی را علیه وزارت امورخارجه و توافق ژنو آغاز کرده‌اند.
حمید رسایی٬ نماینده عضو جبهه پایداری در مجلس٬ در نطق پیش از دستور خود٬ توافق ژنو را معاهده‌ای توصیف کرد که در آن دولت “امتیازات متعددی داده و امتیازات حداقلی‌ای ستانده” و همین مساله موجب “جری شدن دشمنان دیرینه انقلاب اسلامی” شده و غرب “در مقابل انفعال مدیران سیاست خارجی، یک گام به پیش می نهد”.
به گفته رسایی “توافق ژنو به بن‌بست رسیده” و دولت حسن روحانی تلاش می‌کند تا با “تبلیغات و هیاهو و بستن دهان منتقدان و توقیف نشریات منتقد از جمله هفته نامه ۹ دی، چنین القا کند که این توافقنامه یک پیروزی بزرگ بوده است”.
رسایی هفته گذشته نیز در قالب یک سخنرانی در شهر اهواز٬ از محمدجواد ظریف٬ وزیرامورخارجه٬ به عنوان فردی نام برده بود که هیچ‌کس مانند او “مقابل کشورهای غربی کوتاه نیامده”. با این‌حال به گفته رسایی “امروز اگر وی [ظریف] سرما خورد٬ موظفیم که او را تر و خشک کنیم که بماند. برای آن‌که وقتی مردم فهمیدند پاسخ بدهد و در کل الان استیضاح به صلاح نیست و در این باره در مجلس اجماع وجود دارد”.
هم‌زمان صد و ده نماینده مجلس نیز نامه‌ای خطاب به عزت‌الله ضرغامی٬ رییس سازمان صدا و سیما نوشته و از وی خواسته‌اند که امکان نقد توافقنامه ژنو در صدا و سیما را فراهم کند. این نمایندگان در نامه خود چنین نوشته‌اند: “دفاع از حقوق یک ملت که آیندگان درباره آن قضاوت خواهند کرد صحبت از دستاوردهای یک ملت است و کیان و حیثیت یک کشور است و جا دارد ذکر شود رویکرد انتقادی نیز عین حمایت است ولی حمایتی مشروط به تحقق منافع ملی کشور عزیزمان… جا دارد جنابعالی در این رویه تجدید نظر کنید که اگر بگذرد و منافع ملت ایران از میان رود آن وقت دیر خواهد بود”.
پیش از نوروز نیز جمعی از نمایندگان مجلس نامه‌ای خطاب به ضرغامی نوشته و از وی خواسته بودند که اجازه حضور منتقدان توافق ژنو در صدا و سیما را بدهد٬ با این حال وی در پاسخ به این نمایندگان گفته بود که نقد این توافقنامه در شرایط فعلی مصلحت نیست و در دستور کار سازمان صدا و سیما قرار ندارد.
نامه این نمایندگان هم‌زمان با آن منتشر شده که مسعود جزایری٬ معاون رییس ستادکل نیروهای مسلح٬ خبر از آن داده است که نیروهای نظامی جمهوری‌اسلامی “هیچ توافق غیر اصولی را نمی‌پذیرند”.
از سوی دیگر حسین شریعتمداری٬ نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در موسسه کیهان٬ در سرمقاله روز یکشنبه این روزنامه٬ درباره توافق ژنو و مذاکرات هسته‌ای٬ چنین نوشت: “این نوشته در پی آن نیست که تلاش بی‌وقفه تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان را نادیده بگیرد و یا در انگیزه آنان برای حفظ و حراست از دستاوردهای نظام خدشه‌ای وارد کند ولی شواهد و نشانه‌هایی در دست است که نشان می‌دهد آنچه تاکنون و در جریان مذاکرات اخیر با گروه کشورهای ۱+۵ به دست آورده‌ایم با آنچه وعده داده شده بود و انتظار می‌رفت فاصله زیادی دارد تا آنجا که می‌توان گفت تنها دستاورد دور جدید مذاکرات اثبات بی‌خدشه این واقعیت بوده است که «آمریکا قابل اعتماد نیست»”.
هفته گذشته آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی٬ نیز درباره مذاکرات هسته‌ای با غرب چنین گفته بود: “فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران در زمینه تحقیق و توسعه هسته‌ای به هیچ‌وجه متوقف نخواهد شد و هیچیک از دستاوردهای هسته‌ای نیز تعطیل‌بردار نیست… و کسی هم حق معامله بر روی آنها را ندارد و کسی هم این کار را انجام نخواهد داد… تنها راه این است که به مسیر پیشرفت خود با قدرت ادامه دهیم و زیر بار حرف زور نرویم”.
مذاکرات ژنو در ماه‌های گذشته مورد انتقاد بسیاری از اصول‌گرایان قرار گرفته بود. آنها همچنین مدعی‌اند که آیت‌آلله خامنه‌ای نیز از روند این مذاکرات ناراضی است.
محمداسماعیل کوثری پس از پایان دور اول مذاکرات ژنو٬ گفته بود که برخی از “مقام‌های عالی” در جمهوری‌اسلامی٬ نسبت به این توافق انتقاد داشته و به همین دلیل٬ دستور تشکیل شورایی ویژه برای نظارت بر مذاکرات هسته‌ای داده‌اند. شورایی که متشکل از رییس‌جمهوری٬ وزیر امورخارجه٬ رییس مجلس و رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است.
در این مدت البته برخی دیگر از اصول‌گرایان نیز خبر از انتقادهای آیت‌الله خامنه‌ای به توفق ژنو داده بودند. جواد کریمی‌قدوسی٬ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس٬ در این زمینه گفته بود که آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار به سران سه قوه٬ گفته است: “از این متن تثبیت حق غنی سازی هسته‌ای ملت ایران بدست نمی‌آید و این توافقنامه ابهامات زیادی دارد و علت این مساله این هست که تیم مذاکره‌کننده بر حفظ حقوق هسته‌ای پافشاری نکرده است. من فقیه هستم و سه بار این متن را خوانده‌ام و از آن تثبیت حق غنی‌سازی هسته‌ای بدست نمی‌آید”.
یک سایت نزدیک به اصول‌گرایان نیز اقدام به انتشار فایل صوتی سخنان محمود نبویان٬ از اعضای جبهه پایداری٬ کرده بود که در آن گفته که آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با سران سه قوه٬ “انتقادهای اساسی” به توافقنامه ژنو وارد کرده و آن را مغایر استقلال ایران دانسته است.
بهمن ماه سال پیش علی‌رضا زاکانی٬ نماینده مجلس٬ نیز خبر از آن داده بود که رهبر جمهوری‌اسلامی به تیم مذاکره‌کننده ایران تذکر داده است “که در مذاکرات آتی، سطح مطالبات خودتان را بالا ببرید”.
آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌اسلامی درباره مذاکرات با غرب گفته بود: “بعضی از مسئولین آن دولت و این دولت فکر می‌کنند اگر در موضوع هسته‌ای مذاکره کنند مسئله حل می‌شود، در سخنرانی اول سال هم گفتم که من به مذاکره خوش‌بین نیستم و به جایی نمی‌رسد ولی مخالفتی هم ندارم”.
با این حال برخی مقام‌های جمهوری‌اسلامی٬ گفته‌اند که آیت‌الله خامنه‌ای٬ در جریان ریز مذاکرات هسته‌ای قرار دارد. اکبر هاشمی‌رفسنجانی٬ رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام٬ در این زمینه گفته بود که “رهبری نظام هم قبل و هم بعد از مذاکرات، تیم دیپلماسی و کارهایشان را تایید کردند”.
حمید بعیدی‌نژاد٬ معاون وزیر امورخارجه و مسوول دبیرخانه اجرای تفاهم‌نامه ژنو٬ نیز در مصاحبه با ایرنا خبر از آن داده بود که تمام روند و جزییات به اطلاع رهبر جمهوری‌اسلامی و بقیه نهادهای مرتبط می‌رسد٬ اما تیم مذاکره‌کننده هرگز سخنی از این نمی‌گوید که “محورها و جزئیات توافق شده در جریان مذاکرات، جزء به جزء و یک به یک، نظر مقام معظم رهبری را داشته است”.
نشریه توقیف شده آسمان نیز٬ در اشاره ای تلویحی به نقل از محمد فروزنده٬ رییس بنیاد مستضعفان و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام٬ نوشته بود: “همان روزی که توافق ژنو صورت گرفت، همه چیز تمام شد”. به گفته فروزنده “توافق ژنو، مانند قرارداد ۵۹۸ است. نظام تصمیم به بسته‌شدن این پرونده گرفته است”.
این مساله بعدها مورد تایید برخی از اصول‌گرایان هم قرار گرفت. از آن جمله می‌توان به محمدرضا باهنر٬ نایب‌رییس مجلس نهم٬ اشاره کرد که در یک سخنرانی٬ گفته بود “خط اصلی را در مسائل هسته‌ای رهبری می‌دهد”. به گفته باهنر به همین دلیل منتقدان نباید نگران عبور از خطر قرمزها باشند٬ زیرا “تیم مذاکره‌کننده ما در خط نبرد قرار دارند و خط قرمزها نیز برایشان روشن است برخی‌ها نگرانند که آنها در مذاکرات وعده‌هایی بدهند اما کلید ۲۰ درصد که دست آقای ظریف نیست چراکه آنها وعده می‌دهند و نظام باید آنان را عملی کنند بنابراین خط قرمزها رعایت می‌شود و آقای ظریف نیز همه این مسائل را می‌داند”.
