کاوه برزگر
در پی انتشار اخبار حاکی از احتمال برقراری روابط سوریه با اسرائیل، حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان، در مصاحبه‌ای با روزنامه “الشرق الاوسط” تهدید کرد که در صورت به رسمیت شناخته شدن اسرائیل از سوی سوریه، ایران در روابط خود با این کشور “تغییرات اساسی” ایجاد خواهد کرد.
سوریه که از مدتی پیش با وساطت دولت ترکیه، مذاکرات نه چندان پنهانی را با دولت اسرائیل آغاز کرده است، اخیرا نشانه‌هایی از مثبت بودن نتایج این مذاکرات را بروز داده است. برقراری روابط دیپلماتیک با لبنان و موضع‌گیری‌های بشار اسد در سفر اخیرش به فرانسه که در نوع خود تحولی جدید به شمار می‌رود، از جمله ابعاد نتایج روابط سوریه با غرب است که به نظر می‌رسد دامنه آن، به روابط تیره این کشور با اسرائیل هم کشیده شده است.
در این راستا دیروز بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، در مصاحبه با خبرنگار شبکه “الجزیره” در فرانسه از احتمال برقراری صلح بین این کشور با اسرائیل سخن گفت و صراحتا اعلام کرد که در این صورت، به ”برقراری روابط عادی” با اسرائیل دست خواهد زد.
وی همچنین در پاسخ به خبرنگار این شبکه که تلاش داشت این اظهارات را به “عادی‌سازی روابط” تغییر دهد که مفهوم دیپلماتیک متفاوتی دارد، بار دیگر بر موضع خود تاکید کرد و گفت: “این دو با هم فرق‌هایی هم دارند و منظور از روابط عادی همان روابطی است که بین همه کشورهای جهان با داشتن سفارتخانه، رابط ها و پیمانها برقرار است.“
اعلام موضع شریعتمداری در “روزنامه صهیونیستی”
تهدید نماینده رهبر در روزنامه کیهان در رسانه های مختلف بازتاب فراوانی یافته، چرا که وی، مدیر مسوول روزنامه ای است که تریبون مطبوعاتی رهبر جمهوری اسلامی تلقی می شود.
شریعتمداری پیش از این هم با اظهارنظرهای خود در خصوص سیاست خارجی، باعث ایجاد جنجال‌های بزرگی در روابط خارجی ایران شده بود. یکی از آخرین نمونه‌ها، یادداشت وی علیه تمامیت ارضی بحرین و نامیدن آن به عنوان یکی از استان‌های ایران بود که باعث اعتراض شدید این کشور به ایران شد؛ به طوری که منچهر متکی وزیر امور خارجه را وادار کرد بلافاصله برای عذرخواهی به بحرین برود و به عذرخواهی بپردازد.
روزنامه تحت مدیریت شریعتمداری در آن زمان از گزارش‌های روزنامه الشرق الاوسط در این باره به شدت انتقاد کرد و این روزنامه را روزنامه‌ای “نزدیک به محافل صهیونیستی” توصیف کرد و نوشت: “در راستای فضاسازی روزنامه الشرق الاوسط که به محافل صهیونیستی نزدیکی آشکاری دارد، برخی مقامات کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز کوشیدند تا با جنجال آفرینی درباره مقاله مستند کیهان از پاسخ منطقی به آن فرار کنند.” [کیهان، 23 تیر 1386، ص2]
اکنون حسین شریعتمداری، نماینده آیت‌الله خامنه‌ای، به گفت‌وگو با این “روزنامه صهیونیستی” پرداخته است تا اعلام کند که ایران حاضر نیست به رسمیت شناخته شدن اسرائیل از سوی سوریه را تحمل کند. او تبادل اسیران بین دولت اسرائیل با گروه حزب‌الله و برقراری آتش‌بس بین این دولت با گروه حماس را نیز این‌گونه توجیه کرده که: “تبادل اسرا کاملا با مسئله مذاکرات صلح متفاوت است و توافق آتش‌بس به معنای پذیرش و به رسمیت شناختن اسرائیل نیست.“
چالش در روابط ایران و سوریه
شریعتمداری همچنین در مصاحبه با الشرق الاوسط به درخواست فرانسه از سوریه برای میانجی‌گری بین غرب و ایران در خصوص پرونده هسته‌ای نیز واکنش نشان داد و گفت: “نمی دانم منظورتان از میانجیگیری بشار اسد چیست؟ آیا می خواهید که سوریه در دیدار جلیلی و سولانا حاضر شود؟ اما به نظر من سارکوزی از اسد خواسته است تا درخواست توقف غنی سازی را به ایران برساند… ما مواضعمان را اعلام می کنیم. ما سخنگویانی داریم، اما اگر بشار اسد می خواهد مواضع معروف و شناخته شده ایران را تکرار کند، مشکلی نیست.“
این در حالی است که بشار اسد دیروز در فرانسه اعلام کرد که به درخواست نیکلا سارکوزی پاسخ مثبت داده و از روابط دوستانه خود با ایران، برای حل بحران هسته‌ای کمک خواهد کرد. وی در مصاحبه با رادیو فرانسه، همچنین گفت: “این اولین بار است که از ما می خواهند نقشی به عهده بگیریم، تا کنون از ما تنها نظرمان خواسته می شد.“
واکنش منفی مدیر مسوول کیهان به میانجی‌گری سوریه بین غرب و ایران، در حالی مطرح شده است که برخی محافل داخلی جمهوری اسلامی هنوز تلاش می‌کنند تحولات جدید در سیاست خارجی سوریه را نوعی ترفند دیپلماتیک قلمداد کنند.
در این راستا بود که دیروز خبرگزاری اصولگرای مهر نوشت: “به نظر می رسد اسد پسر هم مثل پدرش در تلاش برای جلوگیری از هیاهوی رسانه ای رژیم صهیونیستی درباره غیرقابل مذاکره بودن سوریه چنین مذاکراتی را پیگیری می کند و وی به خوبی می داند که این رژیم هرگز قابل اعتماد نیست و جز با اعمال فشار از جولان بیرون نخواهد رفت.“