به فاصله چند روز پس از انتشار گزار ش معاونت نظارت مجلس، علی لاریجانی، رییس مجلس نهم، خبر از آن داد که آیتالله خامنهای خواستار حمایت مجلس از دولت شده.
رییس مجلس نهم دراولین جلسه کمیسیون تلفیق مجلس،خبر از آن داد که “مطابق برنامه پنجم توسعه هر سال باید سه درصد به سهمیه ۲۰ درصدی صندوق توسعه از درآمد نفت اضافه شود و سال آینده که سال پنجم است باید ۱۲ درصد علاوه بر ۲۰ درصد سهم صندوق توسعه در نظر گرفته شود”.
به گفته لاریجانی، دولت روحانی نامهای در همین زمینه برای آیتالله خامنهای ارسال کرده و او با بیان اینکه “نمیخواهم دستوری کتبی به مجلس بدهم”، خطاب به لاریجانی گفته: “رهبر معظم انقلاب رهبری دستور دادهاند که مجلس به این موضوع توجه کند، بهطوریکه بنده شنیدهام که در این زمینه شبهه شده است، نه، این طور نیست. ایشان شخصا به من فرمودند: نظرم این است که نمایندگان با دولت همراهی کنند که این اتفاق بیفتد”.
این برای چندمین بار در ماههای گذشته است که خبر حمایت رهبر ایران از دولت روحانی منتشر میشود. آیتالله خامنهای در بحثهای مربوط به سیاست خارجی و اقتصادی، عموما با دولت روحانی همدلیدارد، گرچه در مسایل مربوط به سیاست داخلی و فرهنگ، این همراهی به این شدت نیست.
با وجود انتقادهای اصولگرایان از مذاکرات هستهای و سیاست خارجی دولت روحانی، آیتالله خامنهای به شکل کلی از این سیاستها حمایت کرده. او گرچه به طور مشخص درباره توافقهای هستهای اظهارنظر نکرده و تنها به ذکر این نکته اکتفا کرده که از مذاکرات حمایت میکند، اما تیم مذاکرهکننده را “بچههای انقلاب” توصیف کرده.
از آن جمله تیرماه گذشته، آیتالله خامنهای در دیدار با هیات دولت گفته بود که وی “از همه توانش برای کمک به دولت استفاده میکند و به مسوولان بلندپایه آن اعتماد دارد”، همچنان که “به تیم مذاکره کننده کشورمان اعتماد داریم و مطمئن هستیم که آنها به دستاندازی به حقوق کشور و ملت و کرامت ملت ایران، راضی نخواهند شد و اجازه چنین کاری را نیز نخواهند داد”.
با این حال در بحث سیاست خارجی، این همراهی همیشه وجود نداشته. برای مثال سال گذشته و پس از سفر روحانی به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و تماس تلفنی روحانی و اوباما، رهبر جمهوریاسلامی گفته بود: “ما از تحرک دیپلماسی دولت حمایت میکنیم و به تلاش دیپلماسی اهمیت میدهیم و از آنچه در سفر اخیر بود حمایت میکنیم. البته برخی از آنچه در سفر نیویورک پیش آمد به نظر ما بجا نبود، لکن ما به هیات دیپلماسی دولت عزیزمان خوشبین هستیم ولی به آمریکاییها بدبینایم”.
هفته گذشته سخنان حسن روحانی درباره مذاکرات هستهای با انتقاد اصولگرایان مواجه شده بود. روحانی در سخنانی گفته بود: “مگر کسی در میز مذاکره بر سر اصول و آرمانها بحث میکند؟ یک عده در توهمات زندگی میکنند. دنیای امروز بحث منافع است… آرمان ما به سانتریفیوژ وصل نیست، بلکه آرمان به مغز و قلب و اراده ما وصل است”.
روحانی در همین سخنرانی از تمایل خود به برگزاری همهپرسی در جمهوریاسلامی جهت تصمیمگیری درباره “مسایل اساسی کشور” گفته بود.
این سخنان روحانی واکنش آیتالله خامنهای را به دنبال داشت. او در یک سخنرانی گفت: “تحریمها برای کشور مشکل ایجاد کرده اما اگر دشمن شرط برداشتهشدن آنها را، فلان مسالهی اساسی و آرمانی از جمله دست برداشتن از اسلام و استقلال و پیشرفت علمی قرار دهد قطعا غیرت هیچ مسوولی، قبول نمیکند. البته دشمن فعلا به صراحت با آرمانها کاری ندارد اما اگر عقبنشینی بشود بعدا سراغ آرمانها هم میآید بنابراین باید با هوشیاری، هدف «پیشنهادها، حرفها و اقدامات دشمن» را درک کرد”.
در ابتدای روی کار آمدن دولت روحانی مطرح شدن بحث “نرمش قهرمانانه” از سوی آیتالله خامنهای، به عوان حمایت وی از سیاستهای دولت روحانی در حوزه دیپلماسی ارزیابی شده بود. او آن زمان در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران گفته بود: “عرصه دیپلماسی، عرصه لبخند و درخواست مذاکره و مذاکره است اما همه این رفتارها باید در چارچوب چالش اصلی فهم و درک شود… با مسالهای که سالهای پیش نرمش قهرمانانه خواندم موافقم چرا که این حرکت در مواقعی بسیار خوب و لازم است اما با پایبندی به یک شرط اصلی”.
با این وجود به نظر میرسد چنین حمایتی در عرصه سیاست داخلی و مسایل فرهنگی از سوی آیتالله خامنهای وجود ندارد. او در یک سال و سه ماه گذشته و با وجود وعده روحانی برای رفع حصر میرحسین موسوی،مهدی کروبی و زهرا رهنورد، مانع این کار شده. از آن جمله در دیدار با فراکسیون شاهد مجلس، خطاب به علی مطهری گفته بود که نظام تاکنون در حق موسوی و کروبی “ملاطفت” کرده.
با توجه به اینکه بخشی از اعضای شورای عالی امنیت ملی به وسیله رهبر ایران انتخاب میشوند و مصوبات این شورا نیز تنها با امضای وی قابلیت اجرایی شدن دارند، به نظر میرسد این مساله در شکل تصمیمگیری شورای عالی امنیت ملی درباره حصر - که در ابتدای ریاستجمهوری روحانی اعلام شد وظیفه تصمیمگیری درباره حصر به این نهاد واگذار شده - تاثیر گذاشته.
وی همچنین چند ماه پیش گفته بود که حضور “فتنهگران” در دولت و نهادهای اجرایی، خط قرمز نظام است و خواستار توجه دولت به این مساله شده بود.
زاویه اصلی رهبر جمهوریاسلامی با دولت روحانی، به نظر میرسد که در بحث مسایل فرهنگی باشد. او اسفندماه سال گذشته در دیدار با اعضای مجلس خبرگان، از وضعیت فرهنگی کشور ابراز نگرانی کرده و گفته بود: “من هم از مسایل فرهنگی نگرانم… دولت محترم باید به این موضوع توجه کند و مسوولان فرهنگی نیز باید توجه داشته باشند که چه میکنند، زیرا در مسایل فرهنگی نمیتوان بی ملاحظهگی کرد”. این سخنان رهبر جمهوریاسلامی باعث شده بود که اصولگرایان انتقادهای خود از عملکرد وزارت ارشاد را شدت ببخشند.