بانک های چین به تحریم ایران پیوستند

نویسنده

حمید احدی ‏

چند بانک بزرگ چینی، در حالی که تصور می رفت پکن دیرتر از دیگران به تحریم اقتصادی ایران خواهد ‏پیوست، از گشایش اعتبار برای تاجران ایرانی خودداری کرده اند و به گفته کارشناسان مشکل بزرگ و ‏غیرقابل تردیدی در مبادلات تجارتی کشور به وجود آورده اند.‏

خبر شرکت بانک های چینی در تحریم پولی ایران از مدت ها قبل در محافل اقتصادی ایران در جریان بود، ‏اما دو روز قبل سایت‎ ‎اینترنتی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، به نقل از اسدالله‎ ‎عسگراولادی، رئیس ‏اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین آن را تائید کرد و فاش ساخت که بانک‎ ‎های دولتی چین دیگر برای ‏بازرگانان ایرانی اسناد اعتباری گشایش‎ ‎نمی کنند‏‎.‎

در واکنشی مرتبط، نیکلاس برنز معاون وزیر امور خارجه آمریکا که ریاست‎ ‎گفت و گوهای غیر علنی اخیر ‏در پاریس در مورد ایران را به عهده داشته و در همین چارچوب با مقامات چینی گفتگو کرده، همین اندازه ‏خبر داده که مذاکراتش با چینی ها به پیشرفت هایی دست یافته و در انتظار کار بیشتر است.‏

مفسران اقتصادی با اشاره به این تحول بزرگ که از آن به عنوان یک موفقیت بزرگ برای دولت بوش نام ‏برده شده گفته اند از آن جا که چین تا کنون نسبت به افزایش تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ‏ایران بی میل بوده، اینک که چنین عملی آغاز شده می توان گفت گام بعدی آمریکا و‎ ‎متحدان اروپایی اش ‏راضی کردن روسیه به همراهی با این تلاش ها خواهد بود که به نظر می رسد بعد از انتخابات روسیه و ‏تحکیم موقعیت ولادیمیر پوتین محتمل به نظر می رسد.‏‎ ‎

همزمان و در حالی که دولت در مورد عدم موفقیت خود در سیاست “نگاه به شرق” کاملا سکوت کرده، بخش ‏خصوصی در قالب اتاق مشترک ایران و چین هیاتی را به منظور بررسی مشکلات بانکی بین دو کشور به ‏پکن و شانگهای اعزام کرده است‏‎.‎

رییس این اتاق اسدالله عسگراولادی گفته است برای حل این مساله مذاکراتی نیز بین بانک مرکزی جمهوری ‏اسلامی و مقامات بانکی چین در جریان است‎.‎

‎ ‎باعث شگفتی‎ ‎‏ ‏


به گزارش بی بی سی، آن چه موضوع تحریم ایران توسط بانک های چین را پراهیمت قرار می دهد موقعیت ‏چین و امیدواری ایران به جلب حمایت های آن کشور درباره پرونده هسته ای است. در عالم واقع دامنه روابط ‏اقتصادی دو کشور نسبت به کل حجم مبادلات بازرگانی چین چندان نیست و در سال گذشته به 18 میلیارد ‏دلار رسیده، اما مقامات ایرانی پیش بینی کرده بودند که در سال جاری به 20 میلیارد دلار برسد کاری که به ‏نظر اقتصاددانان با تجریم بانک های چین به نظر دشوار می رسد.‏

در شرایط مشابه تحریم بانکی ایران مبادلات با کشورهایی مانند هلند و بریتانیا را به نصف و شاید هم کمتر ‏کاهش یافت. در تمام مواردی که کاهش اتفاق افتاد از چین به عنوان عاملی که خواهد توانست جایگزین شود ‏یاد برده می شد و از همین رو خبر روزهای اخیر تکان دهنده می تواند بود.‏

بی بی سی یادآور می شود که حجم‎ ‎مبادلات بازرگانی چین و ایالات متحده در سال گذشته میلادی به بیش از ‏‏343‏‎ ‎میلیارد دلار رسید که در جریان آن، چین از مازادی بالغ بر بیش از 230‏‎ ‎میلیارد دلار برخوردار شد‎.‎

پیش از این کشورهای گروه 1+5 –متشکل از آمریکا،‎ ‎روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان - گفته بودند که ‏قبل از تصمیم گیری‎ ‎در مورد گام های بعدی در قبال برنامه هسته ای ایران در انتظار گزارش مربوط‎ ‎به این ‏مذاکرات خواهند ماند‎.‎‏ اما اقدام چین می توان گفت خبر غیرمترقبه ای برای ایران است.‏

موضع جدید چین در زمانی علنی می شود که یکی از حامیان سیاست نگاه به چین هم از گردونه تصمیم گیری ‏های تهران خارج شده است. علی لاریجانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی ایران بلافاصله بعد از آن که ‏به این سمت منصوب شد و به جای حسن روحانی نشست با شعار “انتقاد از اصلاح طلبان به خاطر گرفتن آب ‏نبات در مقابل درغلطان” گردونه سیاست خارجی ایران را از نگاه به اروپا برداشت و متوجه چین و روسیه ‏کرد و با تبلیغات فراوان اعلام شد که ایران از این پس اقتصاد و سیاست خود را همسو خواهد کرد . بر همین ‏اساس برای کشورهای مختلف پیام فرستاده شد که در صورت مخالف با طرح های حیاتی ایران – از جمله ‏هسته ای – مشمول تحریم ها و سخت گیری های ایران خواهند شد . به گفته لاریجانی هم نفت و هم واردات ‏ایران به اندازه ای است که بتوان گردونه سیاست را به حرکت در آورد.‏

اما سه سال بعد از آغاز به کار دولت جدید در حالی که طرح لاریجانی در مورد هند و روسیه هم جواب ‏مقتضی نداد و آمریکا توانست هند را با دادن امکانات هسته ای از دادن رای به ایران و شرکت در پروژه خط ‏لوله صلح بازدارد، عملا روسیه را هم از همکاری بیشتر با ایران بازداشت. اما امیدواری به چین به علت ‏بزرگی و اهمیت بازار این کشور بیش از این ها بود.‏

گفتنی است که یک سال و نیم قبل سفیر چین در تهران در همایشی درباره روابط دو کشور که در کیش برپا ‏شد و برگزارکننده آن جمعی از مقامات سابق بودند فاش ساخت که آن کشور با رویاروئی ایران و آمریکا ‏مخالف است. به گفته سفیر چین ایران می توانست از پکن تقلید کند که ابتدا روابط خود را با واشنگتن بهبود و ‏توسعه بخشید و بعد توانست رشد اقتصادی مناسب به دست آورد.‏

‎ ‎سابقه تحریم ها‎ ‎

تا کنون شورای امنیت‎ ‎دو قطعنامه حاوی تحریم های تجاری و اقتصادی علیه ایران صادر کرده اما هدف‎ ‎این ‏تحریم ها نهادها و شرکت های ایرانی مرتبط با برنامه های هسته ای و‏‎ ‎موشکی بوده اند و این قطعنامه ها ‏قاعدتا نمی بایست بر روابط تجاری سایر‎ ‎موسسات ایرانی تاثیر بگذارد‎.‎

با ای نهمه، دولت‎ ‎ایالات متحده یک رشته تحریم های مالی و بازرگانی یکجانبه را نیز علیه‎ ‎موسسات تجاری ‏و بانکی ایرانی به اجرا گذاشته است که به گفته عبده تبریزی دبیرکل سابق بورس ایران چندان نیست که نتوان ‏از آن عبور کرد. ‏‎ ‎

در تهران، عبده تبریزی مدیرعامل سابق بورس اخیرا در مصاحبه ای گفته کاری که الان آمریکائی ها می ‏کنند این است که با محافل بانکی دنیا صحبت می کنند که وارد تحریم شوند، این کار چون مبتنی بر قطعنامه ‏ای نیست چندان هم قطعی نخواهد بود. در گذشته بانک های اروپائی از آمریکا تمکین کردند حالا مورد به ‏مورد پیش می روند تا به جائی که به چین رسیده اند که ایران هم روابط بسیار قوی با آن دولت دارد.‏

به گفته آقای عبده همه باتک های چینی در تحریم شرکت نکرده اند چنان که همه بانک های امارات هم چنین ‏کاری را صورت نداده اند و بنابریان دو راه حل برای ایرانیان وجود دارد: یا خرید های خارجی خود را نقد ‏بپردازند و یا دنبال بانک هایی بگردند که آمادگی انجام معامله و باز کردن سی دی را دارند. حاصل این است ‏که هزینه معاملات تجاری بالا می رود و در نهایت ارتباطات ایران و دنیا را محدود می کند. نقد بدهند ‏خطرناک است و تاکنون به دفعات ایرانی ها را دچار مشکل کرده است.‏

‎ ‎گزارش لوموند‎ ‎

دیروز ناتالی نوگه رد در گزارشی در لوموند نوشت به نظر می رسد که شورای امنیت سازمان ملل مجدداً در ‏برابر یک ایران سازش ناپذیر که به هیچ وجه قصد چشم پوشی از برنامه هسته ای خود را ندارد صف آرایی ‏کرده است چرا که چین اعلام داشته که از این پس با تصویب تحریم های جدید علیه جمهوری اسلامی مخالفت ‏نخواهد کرد. ‏

جمهوری خلق چین که 17 درصد از واردات نفتی خود را از جانب ایران تهیه می کند و تعداد شرکت های ‏خود را نیز در این کشور افزایش داده، به گونه ای رفتار می کند تا منافع اقتصادی خود را به وسیله تدابیر ‏اتخاذ شده از سوی سازمان ملل به خطر نیندازد.‏

با این حال، به گفته منابع دیپلماتیک فرانسوی، “رفتار مثبت چین یک رویکرد جدید در این مسأله است و به ‏واقع باید نسبت به آن ابراز خرسندی نمود”. این در حالی است که روسیه و چین در ماه های اخیر از پیشروی ‏جامعه بین الملل به سوی تصویب تحریم های جدید علیه ایران خودداری کرده بودند. ‏

این دو کشور به ویژه به “طرح همکاری”ی تکیه کرده اند که در ماه اوت بین ایران و آژانس اتمی به امضاء ‏رسیده. در این طرح، ضرب الاجل های وضع شده برای تهران به تعویق افتاده و این کشور مجدداً فرصت ‏کافی برای ارائه توضیحات پیرامون نکات مبهم پرونده هسته ای اش به دست آورده است.‏

به نوشته لوموند، گروه شش کشور تصمیم گرفته بود تا اواخر نوامبر منتظر دو گزارش بماند و سپس برای ‏آماده کردن تحریم های جدید اقدام کند: گزارش محمد البرادعی، رییس آژانس اتمی، و گزارش خاویر سولانا، ‏رییس دیپلماسی اروپا. نظر گروه شش کشور نسبت به اولین گزارش که در اواسط ماه نوامبر تسلیم شد این بود ‏که بسیار سبک است و هیچ قاطعیتی در آن به چشم نمی خورد. دومین گزارش که روز شنبه طی نشست گروه ‏شش کشور در پاریس تسلیم شد نیز کاملاً منفی بود. آقای سولانا که یک روز قبل از این نشست در لندن ‏حضور داشته و با سعید جلیلی، مسؤول جدید پرونده ایران، به مذاکره نشسته، اعلام داشت که کاملاً “نا امید” ‏شده است. این نماینده اتحادیه اروپا هیچ گونه نشانه ای از سوی هیأت ایرانی دایر بر تعلیق فعالیت های غنی ‏سازی دریافت نکرد.‏

لوموند تاکید دارد: به نظر می رسد که روسیه و چین در برابر این عدم همکاری ایران قصد کرده اند تلاش ‏های دیپلماتیک مشترکی را در نزد شورای امنیت به کار بندند. البته هدف آنها باز هم به گونه ای است که ‏تحریم ها تا حد امکان محدود باشند. مسکو نیز پیشنهاد مبنی بر تحریم بین المللی برای فروش سلاح به ایران ‏را رد کرده است. دیپلمات های فرانسوی امیدوارند که مذاکرات در خصوص “متن توافق نامه” گروه شش ‏کشور برای تصویب یک قطعنامه جدید تا “چند هفته آینده” به ثمر بنشیند.‏