جواد ملک‌زاده
با وجودی که معمولا “جوجه‌ها را آخر پاییز می‌شمارند”، مروری بر وعده‌های اقتصادی دولت احمدی‌نژاد که موعد آنها “پاییز” یا “ حداکثر آخر آذر ماه” تعیین شده بود، نشان می‌دهد که نه تنها هیچ‌یک از این وعده هامحقق نشده‌اند، بلکه نشانه‌ای از اجرای قریب‌الوقوع آنها نیز به چشم نمی‌خورد.
مسئولان دولت احمدی‌نژاد تاکنون وعده‌های اقتصادی بسیاری داده‌اند که برخی از آنها کمی بعد از اساس انکار و برخی به آینده حواله داده شده‌اند. برای برخی نیز موعد مشخصی تعیین شده که در اکثر موارد بین یک تا چند بار به تعویق افتاده است. بخصوص در برخی موارد، مقامات دولتی به موعد “پایان آذر ماه” برای عمل به قول خود اشاره کرده‌اند که اکنون با آغاز فصل زمستان، عملی کردن این وعده ها عملا منتفی شده است.
وعده‌هایی همچون ارائه طرح تحول اقتصادی تا آبان ماه، ارائه لایحه بودجه تا نیمه آذر، پرداخت سود سهام عدالت در آبان ماه، مهار قیمت‌ها تا نیمه سال و حتی از سرگیری پرداخت تسهیلات به بنگاههای زودبازده؛ که همه آنها - حتی مورد آخر که به شدت مورد تاکید احمدی‌نژاد است – تاکنون سرانجامی جز ناکامی به خود ندیده‌اند.
البته شاید در نگاه اول به نظر برسد که وضع به‌ویژه در خصوص موردی همچون کاهش سود سهام عدالت بحرانی است، چرا که پس از چند تعویق بی‌توجیه، اکنون یکباره مسئولان دولتی متوجه شده‌اند که اعتبارات کافی برای پرداخت سود سهام عدالت ندارند و از این رو ناگهان اعلام می‌کنند که: “پرداخت سود سهام عدالت در انتظار تصمیم دولت است و احتمال دارد میزان پرداخت آن نیز کاهش یابد!“
اما در واقع چنین نیست، در بقیه موارد هم وضع همین طوراست، هم در خصوص لوایحی همچون تحول اقتصادی که قرار بود به زودی گره از کار اقتصاد مردم بگشاید، هم در زمینه بودجه سال آینده که قرار بود زودتر به مجلس ارائه شود تا دست‌کم حقوق فروردین و اردیبهشت کارمندان دولت معطل تصویب‌نامه‌ها و تخصیص اعتبارها نماند و هم در حوزه به حال خود رها شده‌ی قیمت‌ها که هنوز مسئولان دولتی وعده مهار آن را می‌دهند.
تعویق مکرر در طرح تحول و لایحه بودجه
طرح تحول اقتصادی که ابتدا قرار بود از آبان ماه اجرا شود و سپس ارائه لایحه مربوط به آن به آذر ماه موکول شد، نه تنها در جلسه روز 13 آذر ماه مجلس هشتم نیز به دست نمایندگان نرسید، بلکه هنوز هم خبری از آن نیست. تنها خبری که از این طرح رسیده، چیزی است که محمدرضا فرزین، سخنگوی کارگروه طرح تحول اقتصادی، روز جمعه به ایسنا گفته است: “قرار بود پس از این جلسه مشترک کارگروه تحول اقتصادی روز سه‌شنبه طی نشستی آخرین بررسی‌ها در مورد لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها انجام شود تا این لایحه در آذرماه به مجلس ارائه شود که به‌علت سفر استانی رئیس‌‌جمهوری این جلسه تشکیل نشد. مجلس نیز این هفته تعطیل است و به همین علت ارائه لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها به اوایل دی ماه موکول می‌شود.“
این مقام دولت احمدی‌نژاد در حالی ارائه طرح را به دی ماه موکول کرده است که غلامحسین الهام، سخنگوی دولت نهم، پیش از این وعده داده بود که ارائه این طرح دیگر به تاخیر نمی‌افتد و قطعا تا آخر آذر ماه ارائه می شود.
دولت احمدی‌نژاد در شرایطی ارائه این طرح را به تاخیر انداخته که به گفته دولتیان این طرح قرارست به شکلی معجزه‌آسا اقتصاد کشور را دگرگون کند و وضع معیشتی مردم را بهبود بخشد. به همین دلیل است که مسئولان دولتی همواره در مذاکرات خود با نمایندگان مجلس تاکید کرده‌اند که این طرح باید با قید “فوریت” در مجلس تصویب شود تا “مردم ضرر نکنند!“
اما این طرح فوریتی معوقه، نه تنها مردم را معطل داشته، بلکه لایحه بودجه را هم در بلاتکلیفی رها کرده است؛ چرا که مسئولان دولتی ابتدا گفته بودند پس از تصویب لایحه تحول اقتصادی، لایحه بودجه 88 را به مجلس تقدیم می‌کنند و کمی بعد هم که از طرح تحول خبری نشد، منظور کردن مفاد آن در لایحه بودجه را بهانه کردند.
اکنون این یک واقعیت است که هیچکس از اصحاب رسانه‌ها، کارشناسان و فعالان اقتصادی و حتی شاید خود مقامات دولتی نمی‌دانند بالاخره کدام‌یک از این دو لایحه (تحول اقتصادی و بودجه سالانه) ابتدا به مجلس ارائه خواهد شد، و زمان این کار چه وقتی است و جزئیات این دو لایحه تا چه حد با هم هماهنگ هستند؛ البته اگر جزئیاتی در کار باشد!
شب یلدا، با انار افغانی و آجیل 14 هزار تومانی!
تا پیش از این معروف بود که شب یلدا به عنوان طولانی‌ترین شب سال شناخته می‌شود. اما از امسال به لطف عملکرد دولت ، از وصف دیگری نیز برای این شب می‌توان استفاده کرد: گران‌ترین شب سال!
بر اساس گزارش‌های متعدد رسانه‌ای، قیمت کالاهای مختلف اساسی و اقلام مصرفی خانوارها در آستانه اولین شب زمستان (شب یلدا) شاهد افزایشی بی‌سابقه است. روند رو به رشد قیمت‌ها تا شب گذشته، به جایی رسیده که به گفته‌ی کارشناسان، نرخ تورم نقطه‌ای در شب یلدا به بالاترین حد در کل سال، و بلکه در واقع در یک دهه‌ی اخیر رسیده است.
این وضعیت انفجاری قیمت‌ها در حالی رخ می‌دهد که دولت احمدی‌نژاد در تداوم سیاست قبلی خود مبنی بر واردات انبوه میوه‌هایی همچون سیب، انگور، موز و پرتقال از کشورهایی نظیر مصر، شیلی و آفریقای جنوبی، این بار در آستانه شب یلدا دست به واردات “انار افغانی” نیز زده و معاون وزیر بازرگانی نیز این خبر را به صراحت اعلام کرده است.
البته در همین حال، روزنامه کارگزاران هم به نقل از منابع مطلع فاش کرده که: “مجوز این واردات هفته گذشته صادر شده و نگرانی در مورد رشد بهای انار در شب یلدا نیز دلیل اصلی «واردات ضربتی» انار افغانی بوده است.“
جالب اینجاست که موج گرانی بی‌سابقه در شرایطی گریبانگیر مردم شده که وزیر اقتصاد تنها دو هفته قبل، از به اجرا گذاشتن طرح ویژه دولت برای مهار قیمت‌ها خبر داده بود و دیگر مقامات دولتی هم در این دو هفته به طور مداوم تاکید کرده بودند که قیمت هیچ کالایی در شب یلدا افزایش نخواهد یافت.
جالب‌تر هم اینجاست که به گزارش منابع رسانه‌ای، علاوه بر انار که جایگاه ویژه‌ای در آداب شب یلدا دارد، قیمت آجیل هم که نقش بی‌بدیل و مکملی را در این خصوص ایفا می‌کند، تا رقم حیرت‌انگیز کیلویی 12 تا 14 هزار تومان بالا رفته است؛ به طوری که برخی مطبوعات قیمت آجیل شب یلدای سال 87 را “بالاترین قیمت آجیل در تاریخ شب‌های یلدا” توصیف کرده‌اند!
در این حال سایت خبری آفتاب به انتشار فهرستی از هزینه‌های مصرفی مردم و تغییرات بهای آنها در سه سال اخیر پرداخته که افزایشی بین 80 تا 240 درصد را نشان می‌دهد. این گزارش حاکی است: “از آخرین شب یلدای پیش از دولت نهم و در آخرین سال ریاست‌جمهوری خاتمی تا به حال، قیمت گوشت از هر کیلو 4200 تومان به 8500 تومان رسیده و میانگین قیمت انواع ماهی از 2000 تومان به 4500 تومان، برنج ایرانی از 1000 به 3000 تومان، پنیر محلی از 2500 به 5500 تومان، سیب درختی از 500 به 1500 تومان، هندوانه از 150 به 450 تومان، چای از 4000 به 9000 تومان، نوشابه از 250 به 800 تومان، میانگین انواع شیرنی از 2000 به 4000 تومان، تخم مرغ از دانه‌های 35 به 130 تومان، پودر لباسشویی از 300 به 700 تومان، مایع ظرفشویی از 400 به 1200 تومان، ویزیت پزشک متخصص از 5000 به 9000 تومان و بالاخره میانگین قیمت مسکن از 40 میلیون به 100 میلیون تومان افزایش یافته است!“
سایت شهاب‌نیوز نیز در گزارشی با اشاره به وعده‌های مکرر مقامات اقتصادی دولت نهم برای مهار قیمت‌ها در شب یلدا و با تاکید بر اینکه “جلسه عالی‌رتبه و 8 نفره «کارگروه تنظیم بازار» که به ریاست معاون اجرایی رئیس‌‌جمهور تشکیل می‌شود، در آخرین جلسه خود در آستانه شب یلدا «تصویب» کرده است روند افزایش قیمت‌ها باید متوقف شود”، اذعان می‌کند که: “وضعیت عینی بازار و حتی نرخ رسمی تورم تایید می‌کند که پروژه کنترل قیمت‌ها امسال هم به نتیجه نرسیده است. با این وصف و به رغم وعده و وعیدهای مردان اقتصادی کابینه؛ ظاهراً چهارمین «شب یلدای با احمدی‌نژاد» نیز بر مدار سه سال قبل سپری خواهد شد.“