بهرام رفیعی
درحالی که روز شنبه بیشتر خبرگزاری های داخلی به نقل ازبانک مرکزی نرخ تورم در کشور را19.8 درصد گزارش کردند، واحد اطلاعات اکونومیست روز یکشنبه خبر داد که امسال نرخ تورم در ایران به 25 درصد خواهد رسید.
اکونومیست در گزارش خود نرخ تورم ایران در سال گذشته را 17.1 درصد برآورد و اعلام کرد که این شاخص در سال جاری به 25 درصد می‌رسد که بالاترین میزان طی دهه کنونی بوده و خواهد بود.
واحد اطلاعات اکونومیست همچنین در گزارش خود آورده است : گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد که قیمت اقلام و خدمات ضروری در ایران افزایش زیادی یافته و هزینه‌های وارداتی هم در حال رشد است. با توجه به اینکه احتمال دارد سیاست مالی دولت تغییر چندانی نداشته باشد، انتظار می‌رود فشارهای تورمی طی سال‌های آینده افزایش یابد و قیمت کالاها به صعود خود ادامه دهد.
گزارش اکونومیست از افزایش نرخ تورم در سال جاری و سال آینده درحالی منتشر شده است که خبرگزاری های داخلی نیز به نقل از بانک مرکزی نوشتند: شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در اردیبهشت ماه سال 1387 نسبت به ماه قبل 1.7 درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل 25.3 درصد افزایش یافت و به این ترتیب میزان تورم در دوازده ماه منتهی به اردیبهشت ماه سال 1387 نسبت به دوازده ماه منتهی به اردیبهشت ماه سال 1386 معادل 19.8 درصد است.
واحد اطلاعات اکونومیست در گزارش پیشین خود نرخ تورم ایران را برای سال جاری 19 درصد پیش‌بینی کرده بود.
آمارهای 19، 20 و 25 درصدی از رشد تورم در ایران شاید رقم مهمی نباشد چرا که پیش از این احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش های مجلس هفتم در بهمن ماه سال 85 و در اعتراض به تصویب متمم بودجه و سیاست های اقتصادی دولت نهم در مجلس گفته بود که: “نرخ واقعی تورم در شهریور 84، 3⁄30 درصد و در شهریور 85، 35 درصد بود. با تصویب این متمم نرخ تورم به 41 درصد افزایش خواهد یافت”.
هرچند که بسیاری از همراهان و حامیان دولت نهم در همان زمان سخن توکلی را در مخالفت با سیاست های اقتصادی محموداحمدی نژاد و تقلید از روی دست منتقدان و رسانه ها تعبیر کردند، اما هنوز به دوسال نرسیده آمارهای ارایه شده از سوی بانک مرکزی ایران و همچنین مراکز آماراقتصادی بین المللی نشان می دهد که باسیاست های دولت نهم، تورم در ایران پله های ترقی و صعود را طی می کند و پیش بینی های منتقدان دولت در حال تعبیر است.
اختلاف در رشد نرخ تورم
در زمستان سال 85 مرکز پژوهش های مجلس طی گزارشی اعلام کرده بود که نرخ تورم از 18 درصد نیز گذشته است؛ اما در آن زمان بسیاری از مدیران دولتی و همچنین محمود احمدی نژاد آمار و ارقام مربوط به تورم و گرانی را ساخته رسانه ها و دشمنان اعلام کردند.
در زمستان سال 86 نیز بانک مرکزی درحالی نرخ تورم را با رشدی معادل 20 درصد نسبت به مدت مشابه سال پیش 17.2 درصد اعلام کرد که بسیاری از سازمان ها و موسسات اقتصادی غیر دولتی داخلی و همچنین موسسات بین المللی این نرخ را تکذیب کردند.
بنا بر آمارهای بانک مرکزی از ابتدای سال 86 تا پایان آن هر ماه نرخ تورم 1 تا 1.3 درصد رشد داشت و از رقمی حدود 11 درصد به 17.2 درصد رسید.
این درحالی است که به گزارش خبرگزاری فارس، مرکز آمار اقتصادی آمریکا نرخ تورم ایران درسال گذشته را بیشتر از 17 درصد اعلام کرده بود. بر اساس گزارش این مرکز همچنین نرخ بیکاری در این سال 11 درصد، سهم بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات در جذب نیروی کار به ترتیب 25 درصد، 31 درصد و 45 درصد برآورد شده و بر اساس این گزارش 18 درصد جمعیت ایران در سال 2007 زیر خط فقر قرار داشته اند.
همچنین موسسه بیزینس مانیتور در گزارشی از ایران که مربوط به پیش بینی سه ماه نخست سال 2008 است، پیش بینی کرده بود که رشد نرخ تورم ایران در سال جاری میلادی با ثبت رکورد در دهه اخیر به بالاترین میزان خود به بیش از 21 درصد خواهد رسید. واحد اطلاعات اکونومیست نیز در گزارش پیشین خود نرخ تورم ایران را برای سال جاری 19 درصد پیش‌بینی کرده بود.
هزینه ی 8 میلیون تومانی خانواده
اختلاف در رشد نرخ تورم تنها در میان رسانه های داخلی و بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و دارایی وجود ندارد بلکه موسسات تحقیقاتی خارجی نیز با توجه به سیاست های اقتصادی دولت نهم همواره در کار تصحیح آمارهای خود هستند.
اختلاف آماری بر موضوع نرخ رشد تورم در ایران درحالی به مساله ای حل نشدنی برای بنگاه های آماری و اقتصادی داخلی و بین المللی تبدیل شده است که حتی با در نظر گرفتن کمترین آمار آن نیز بخوبی شرایط دشوار زندگی مردم و وضعیت معیشت آنان مشخص خواهد شد.
در زمستان سال گذشته اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی همزمان با اعلام افزایش قیمت کالاهای اساسی مورد نیاز خانوارهای ایرانی و همچنین افزایش نرخ تورم، در گزارشی جداگانه نتایج بررسی بودجه خانوارها در مناطق شهری ایران در سال 1385 را نیز اعلام کرده بود.
در بررسی بانک مرکزی در سال 1385 که از هزینه و درآمد خانوارهای ساکن در مناطق شهری ایران در 75 شهر و با مراجعه به 6687 خانوار نمونه انجام شد، آمده بود: در سال 1385 متوسط هزینه خالص سالانه یک خانوار شهری حدود 79 میلیون و 695 ریال (ماهانه حدود 6641 هزار ریال) بود که نسبت به سال قبل 9⁄15 درصد افزایش داشته است.
در ادامه این گزارش همچنین آمده بود که: “از کل این مبلغ 3⁄23 درصد (حدود 18 میلیون و 587 هزار ریال) سهم گروه هزینه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، 4⁄0 درصد سهم گروه هزینه دخانیات، 1/5 درصد گروه هزینه لوازم، اثاث وخدمات، 1⁄5 درصد سهم گروه هزینه پوشاک و کفش، 5⁄28 درصد سهم گروه هزینه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها بوده است.”
بر اساس نتایج این بررسی از کل هزینه‌های ناخالص خانوار، 3⁄4 درصد به گروه هزینه بهداشت و درمان، 2⁄14 درصد به گروه هزینه حمل‌ونقل، 2 درصد به گروه هزینه ارتباطات، 7⁄2 درصد به گروه هزینه تفریح وامور فرهنگی، 2/2 درصد به گروه هزینه تحصیل، 2⁄2 درصد به گروه هزینه رستوران و هتل و 10 درصد به گروه هزینه کالاها و خدمات متفرقه اختصاص داشته است.
براساس گزارش کارشناسان بانک مرکزی در سال 1385 متوسط درآمد پولی و غیرپولی ناخالص سالانه یک خانوار شهری حدود 77 میلیون و 554 هزار ریال (ماهانه حدود 6463 هزار ریال) بود که 5⁄74 درصد آن را درآمد پولی ناخالص و 5⁄25 درصد را در آمد غیرپولی تشکیل می داد.
این آمار در حالی از سوی بانک مرکزی اعلام شد که کمیته حقوق و دستمزد کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان تهران در اسفندماه سال 86 میزان خط فقر در ایران را درآمد ماهیانه 600 هزار تومان اعلام کرد. بر اساس گزارش این کمیته یک خانواده چهارنفره تنها با درآمد مبلغ 469 هزار تومان درماه قادر خواهد بود که به زندگی ادامه دهد.