حمیدرضا نوری، یک کارگر فنی ساده، شاغل در خیابان های مرکزی تهران است. او در زمینه تعمیرات تلفن های همراه کار می کند. اما مغازه کوچکی که حمیدرضا در آن کار می کند، برای بلندپروازی های این مرد متأهل ۴۲ ساله کافی نیست. او حالا می خواهد برای زندگی به مریخ برود و دیگر به زمین برنگردد. داوطلب شدن هفتاد ایرانی دیگر موسسه هلندی را به حیرت انداخته است.
نوری می گوید: “تبلیغاتش را در اینترنت دیدم. سایت را سرچ کردم، به قسمت ثبت نام رفتم و درخواستم را فرستادم. خیلی دوست دارم برای زندگی به مریخ بروم. اگر قسمتم شد، دیگر بر نمی گردم.”
حمیدرضا حالا باید منتظر تصمیم شرکت غیر دولتی و هلندی مارس وان باشد؛ شرکتی که با اعلام فرستادن انسان به مریخ در سال ۲۰۲۳ توجهات زیادی را در نقاط مختلف جهان متوجه خود کرده است.
برای چنین سفر هیجان انگیزی، شما حتما نباید یک نابغه با اندام ورزیده باشید. حداقل ۱۸ سال سن، هوش به اندازه کافی در کنار سلامت جسمی و روانی به همراه امکان اختصاص هشت سال از زندگی برای تمرین و آمادگی، شرایط اولیه سفر یکطرفه به مریخ اعلام شده است.
باس لنسدورپ، بنیانگذار و مدیرعامل مارس وان اعلام کرده ایرانی ها برای سفر داوطلبانه و بی بازگشت به مریخ “اشتیاق زیادی” از خود نشان داده اند و او از این همه شور و شوق “شگفت زده” شده است.
“در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان که زبان انگلیسی در آنها جایگاه قدرتمندی ندارد، افراد زیادی از ایران با ما تماس گرفته‌اند و خواسته‌اند که در این پروژه داوطلب شوند و به مریخ بروند.”
مدیرعامل مارس وان، تعداد این ایرانیان را بیش از ۷۰ نفر اعلام کرده است. این در حالی است که از کشوری مانند ایتالیا تنها ۴۵ نفر و از آلمان ۳۴ نفر برای رفتن به مریخ داوطلب شده‌اند.
حمیدرضا نوری یکی از این ۷۰ نفر است. از او می‌پرسم سفر به مریخ و گذراندن باقی عمر در سیاره سرخ چه جذابیتی برایش دارد؟
“۲۰ ساله بودم که از خدمت سربازی برگشتم. همان موقع پاسپورتم را گرفتم اما تا الان یه جز یک مسافرت زیارتی به سوریه و یک سفر تفریحی به دوبی، هیچ جای دیگر دنیا را ندیدم. چند بار خواستم به اروپا یا حتی روسیه و چین سفر کنم اما هر بار درخواست ویزایم رد شد و مهر ردی در پاسپورتم هم کار را برای دفعات بعدی سختتر کرد. هم بهمون ویزا نمی دهند و هم داخل سفارتخانه بهمون بی احترامی می کنند. اگر سفر به مریخ جور بشود، تمام این بدبختی را تلافی کردم.”
او با تأکید می گوید: “می خواهم از این خراب شده [ایران] بروم. هر طوری که بشود. از همه چیز این کشور متنفرم. هم از دولت هم از ملتش. کار من تعمیرات موبایل است اما بعد از ۱۰ سال هنوز دارم شاگردی می کنم. نه پول دارم برای خودم مغازه بزنم نه کسی کمکم می کند. هر لحظه احتمال دارد صاحبکارم عذرم را بخواهد. کلا می خواهم دیگر آدم نبینم.”
اما حمیدرضا متأهل است. می پرسم اگر بخت با او یار شد و نامش در لیست چهار نفری قرار گرفت که قرار است نخستین ساکنان مریخ باشند، تکلیف همسر و زندگی مشترکش چه می شود؟
با خنده می گوید: “زنم هم ثبت نام کرده. با هم ثبت نام کردیم. شاید جور شد با هم رفتیم. اگر هم نشد هنوز چند سال زمان باقی مانده. تا اون موقع کی زنده ست کی مرده؟”
مریخ یا بهرام، چهارمین سیاره در منظومه خورشیدی ماست که میلیون ها کیلومتر با سیاره ای که ما در آن زندگی می کنیم فاصله دارد. مریخ در آسمان شب به رنگ سرخ دیده می شود.
بر اساس طرح مارس وان، قرار است پیش از آن که نخستین مسافران قدم بر سطح مریخ بگذارند، تعدادی سفینه بدون سرنشین عازم سیاره سرخ شوند. سپس مریخ نوردهای هوشمندی برای انجام برخی از کارهای ساخت و ساز و آماده سازی فضا به این سیاره ارسال می شوند.
در سال ۲۰۲۱ قرار است ۶ واحد در کنار هم فرود آمده و مجتمع مسکونی اولین ساکنان را بسازند. مریخ نوردان این قطعات را با دقت کنار هم قرار داده، اتصالات آنها را وصل و شرایط را برای فرود آماده می کنند تا دو سال بعد اولین گروه فضا نوردان قدم به این مجموعه بگذارند.
البته از قبل غذا، آب و اکسیژن به مقدار کافی به مریخ برده شده و آنها کارهای باقی مانده را انجام می دهند تا گروه بعدی از راه برسد.
اما خیلی از ناظران می گویند این مسائل تنها بر روی کاغذ اینقدر ساده و جذاب به نظر می آیند ولی شرکتی مانند مارس وان در عمل نمی تواند از پس چنین کاری بر بیاید.
آنها می گویند این شرکت تنها ۱۰ سال زمان در اختیار دارد که یک مجموعه مسکونی کوچک و ساکنانش را روی سطح مریخ مستقر کند.
به خصوص آنکه کاوشگرهایی که مجموعه ای به عظمت سازمان ملی هوانوردی و فضانوردی آمریکا (ناسا) با صدها کارشناس و میلیاردها دلار بودجه پیش از این به فضا فرستاده بود، زمانی در همین حدود را برای طراحی، برنامه ریزی و اعزام صرف کردند.
مشکلات در بازگشت
باس لنسدورپ در پاسخ به این تشکیک می گوید که بیشتر دشواری سفر به مریخ در “بازگشت” از آن است نه “سفر” به سیاره سرخ.
“در این پروژه قرار نیست فناوری بازگشت از مریخ را به دست آوریم زیرا کسانی را که به مریخ می‌فرستند قراراست همان جا بمانند. فقط کافی است فناوری فرستادن و فرود آوردن انسان بر سطح مریخ و فناوری زنده نگه داشتن آنها را در سیاره سرخ داشته باشیم که البته این فناوری در حال حاضر وجود دارد.”
اما به نظر نمی آید حمیدرضا نوری نگرانی چندانی در این خصوص داشته باشد.
او می گوید: “من به خارجی ها اعتماد دارم. الکی نیست که یک شرکت بخواهد آدم به مریخ بفرستد. حتما از هزار جا روی کارش نظارت می شود.”
