آن‌گونه که یک سرباز در دفاع از آرمان‌هایش، جانش را در طبق اخلاص می‌نهد، من نیزآبرو و اعتبارم را که در طول نیم قرن گذشته از انقلاب اسلامی و مردم گرفته‌ام برای اسلام، انقلاب و مردم و اعتلای میهن به دست می‌گیرم و با تأکید بر اعتدال علوی که چپ و راست، افراط و تفریط را ضلالت و گمراهی می‌داند، پا به میدانی گذارم که قبلاً در سالهای پس از جنگ ۸ ساله حزب بعث علیه ایران که نتیجه آن ویرانی ۵ استان کشور و نابودی زیرساخت‌ها و امکانات بود، تجربه کرده بودم”.
این جملات بخشی از بیانیه اکبر هاشمی رفسنجانی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری است؛ انتخاباتی که یک ماه دیگر برگزار می شود و اعلام کاندیداتوری او، معادلات سیاسی و آرایش گروههای سیاسی در داخل کشور را دگرگون کرده است. اکبر هاشمی رفسنجانی از نزدیکان آیت الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی و طی ۳۴ سال گذشته عضوحزب جمهوری اسلامی، سرپرست وزارت کشور، رئیس مجلس شورای اسلامی، امام جمعه موقت تهران، جانشین فرماندهی کل قوا، نایب رئیس مجلس خبرگان، رئیس جمهوری، رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس شورای عالی امنیت ملی و مجلس خبرگان رهبری بوده است. او اکنون و در آستانه ۸۰ سالگی در حالی پا به میدان مبارزه انتخاباتی گذاشته که منتقدان دیروزش در جبهه اصلاحات، از او حمایت میکنند.
برخی انتخابات پیش رو را آخرین فصل زندگی سیاسی هاشمیمی خوانند و سرنوشت ایران را به این فصل از زندگی او گره می زنند. برخی می گویند او برای ماندن نیامده و برخی دیگر اما رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را از سران “فتنه” معرفی کرده و خواهان ردصلاحیت او شده اند، نظامیان خط و نشان می کشند، نمایندگان بیانیه امضا میکنند و رسانه ها از توزیع شبنامه علیه او سخن می گویند. دیگر کاندیداهای ریاست جمهوری هم یا در حال انصراف به نفع او هستند یا موضع گیری علیه او. و همه این اتفاقات در حالی است که هنوز ۲۴ ساعت از ثبت نام او در انتخابات نگذشته است.
ناجی اصلاح طلبی و سرنوشت ایران
وب سایت الف، متعلق به احمد توکلی، هاشمی رفسنجانی را ناجی گفتمان اصلاح طلبی خوانده و نوشته است: هاشمی آمد چون با نیامدنش، برای ۸ سال دیگر همه منتقدان این سالها که در چارچوب نظام سعی داشتند فعالیت کنند، به حاشیه می‌رفتند. تحلیل‌های کیهان و شریعتمداری هم درست بود و غلط. خاتمی نیامد اما برخلاف گفته‌های کیهان که “هاشمی نمی‌آید چون می‌داند در وزن‌کشی انتخابات سنگین‌وزن خارج نخواهد شد” آمد و ظاهرا ترسی از “وزن‌کشی انتخاباتی” ندارد. او پس از ثبت‌نام گفت: مردم حق دارند من را انتخاب کنند یا نه.
ماشاالله شمس الواعظین، روزنامه نگار و مدیر مسول روزنامه های توقیف شده جامعه، توس، نشاط و عصرآزادگان، رئیس جمهور شدن هاشمی رفسنجانی را قطعی و کاندیداتوری اش را اقدامی “مسئولیت‌شناسانه” در قبال کشور ایران و تحسین‌برانگیز می داند: آقای هاشمی از آخرین فصل حیات سیاسی‌اش به نحو احسن دارد استفاده می‌کند و با مسئولیت‌شناسی بسیار بالایی که ستایش‌برانگیز هم است، وارد میدان انتخابات ریاست جمهوری شده است. وقتی بنده از لفظ ستایش برانگیز می کنم، دلیلش این است که این تصمیم آقای هاشمی با سرنوشت میهن مرتبط است. من هیچ سابقه‌ای در تجلیل از شخصیت‌های سیاسی ندارم مگر اینکه با سرنوشت میهن پیوند خورده باشد.
شمس الواعظین به وب سایت عصر ایران گفته است: هاشمی تنها فردی است که اجماعی حول شخصیت او وجود دارد و می‌تواند وضع ایران را برگرداند به ماقبل وضع ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد. یعنی آرزوی ما این است که برگردیم به همان وضع سال ۸۴ و این تلفات سالهای اخیر را به حافظه تاریخ بسپاریم که دیگر آنها را تکرار نکنیم. عملکرد احمدی‌نژاد به مردم ایران این درس را داده است که ما نباید داشته‌ها و سرمایه‌های ملی‌مان را در سر بزنگاه‌ها، صرفا برای شعارهایی توخالی و پوشالی همچون انتقال پول نفت به سر سفره‌های مردم، قربانی کنیم.
رزم رستم و اسفندیار
عباس عبدی، تحلیل گر مسائل سیاسی و دیگر روزنامه نگار اصلاح طلب اما معتقد است که هاشمی رفسنجانی برای ماندن نیامده است: برداشت من این است که آقای هاشمی برای ماندن نیامده است هر چند ممکن است مجبور به ماندن هم بشود و این یک مسئله‌ی کلیدی است. حدس من این است که آقای هاشمی به دو منظور اقدام به ثبت نام کردند که اگر این دو منظور محقق شود، ایشان کنار خواهند کشید.
او به وب سایت فرارو گفته است: به هر حال اکنون نامزد دولت ثبت نام کرده و اگر تایید صلاحیت شود آقای هاشمی بدون شک تا پایان خواهد ایستاد زیرا به درستی فکر می‌کند که دیگران نمی‌توانند در برابر نامزد دولت پیروز شوند و به همین دلیل حضور همزمان آنها در وزارت کشور به نوعی به محل رزم رستم و اسفندیار تبدیل شده بود. شرط دوم برای انصراف آقای هاشمی این است که یک تفاهم خیلی روشنی در سطح سیاسی صورت بگیرد. تفاهمی که بهتر بود قبل از انتخابات انجام می شد و آن این است که بالاخره چه کسی باید انتخاب شودیعنی همه از چه کسی حمایت کنند و آن فرد با تفاهم با آقای هاشمی بیاید تا چگونگی تحقق مطالبات و خواست‌های سیاسی ایشان هم مشخص شود. واقعیت این است که برای کنار رفتن آقای هاشمی فقط می توان با ایشان تفاهم کرد و گرنه در غیاب نامزد دولت بدون شک آقای هاشمی انتخاب خواهند شد.
هاشمی در فضای مجازی
بلافاصله پس از ثبت نام هاشمی رفسنجانی در انتخابات، سید محمدخاتمی و شورای مشورتی اصلاح طلبان با انتشار بیانیه ای ضمن حمایت از او، شرایط کنونی کشور را بحرانی توصیف و اقدام وی در کاندیداتوری را “فداکاری” و “فرصتی فراجناحی و فراملی” توصیف کردند.
این توصیفات در فضای مجازی و پایگاههای اجتماعی نیز از سوی فعالان مدنی، روزنامه نگاران، فعالان سیاسی و فعالان دیگر عرصه ها به چشم میخورد. در فضای مجازی، نامه معروف به “نامه بدون سلام و والسلام” هاشمی رفسنجانی به آیت الله خامنه ای در بحبوحه درگیری ها و اعتراضات مردمی به اعلام نام محمود احمدی نژاد به عنوان برنده انتخابات خرداد ۸۸ محور بحث ها است و گزیده ای از نمازجمعه تیر ۸۸ ، آخرین نمازجمعه ای که هاشمی رفسنجانی اقامه آن را برعهده داشت در فضاهای مجازی بازنشر شده با عناوینی چون او کنار مردم ایستاد یا او حامی جنبش سبز است؛ مساله ای که در جبهه مقابل و وب سایت های تندروی حکومتی به عنوان نقطه ضعف کارنامه هاشمی رفسنجانی تلقی می شود. البته آقای هاشمی در فضای مجازی هم مخالفان و منتقدانی دارد؛ مخالفانی که عمدتا خواهان تحریم انتخابات هستند و هاشمی رفسنجانی را در همان مقطع ۸ سال ریاست جمهوری اش قضاوت میکنند. در مقابل اما حامیان او از تغییر این شخصیت سیاسی بخصوص بعد از وقایع سال ۸۸ سخن به میان می آورند و به نقد خود نشسته و رفتار خود در قبال او در دوران دولت اطلاحات را تندروی میخوانند.
هاشمی تایید صلاحیت می شود؟
همزمان و دقیقا یک روز پس از کاندیداتوری هاشمی رفسنجانی، وب سایت ها و رسانه ها متن نامه ۱۵۰ نماینده مجلس علیه او را منتشر کردند. پیشتر “روز” خبر داده بود که تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی درحال جمع آوری نامه ای در این زمینه هستند.
این نمایندگان که روح الله حسینیان، مهدی کوچک زاده و حمید رسایی، نمایندگان حامی دولت محمود احمدی نژاد از جمله امضاکنندگان آن هستند در این نامه به مواضع اخیر هاشمی رفسنجانی در مورد دشمنی با اسرائیل، ولایت فقیه و وضعیت موجود کشور اعتراض کرده و سخنان او را “مغلطه” خوانده اند.
آن سوتر وب سایت رجانیوز با طرح این سئوال که “آیا هاشمی رفسنجانی برای حضور در انتخابات صلاحیت دارد”؟ نوشته است: بر اساس اسناد و مدارک و اظهارات مقامات امنیتی، هاشمی رفسنجانی به همراه موسوی، کروبی و خاتمی نقش جدی در ایجاد فتنه ۸۸ و گسترش آن را بر عهده داشته است.
این وب سایت در خبری که در ارتباط با ثبت نام هاشمی رفسنجانی درانتخابات منتشر کرده نیز آورده: لحظات ورود هاشمی به وزارت کشور بیش از هر چیز یادآور تجمعات خیابانی حامیان موسوی در فتنه ۸۸ بود، احساسی کردن فضا، شعارهای تند و ممانعت از تردد ماشین ها در خیابان؛ یادآور روزهایی بود که میرحسین موسوی و مهدی کروبی با ادعای دروغ تقلب در انتخابات از هواداران خود خواستند تا به کف خیابان ها بیایند و امروز نیز اگرچه تعداد هواداران هاشمی بسیار کم بود؛ اما نشان داد تاکتیک فتنه گران برای تقابل با نظام تغییری نکرده و همچنان اردوکشی خیابانی؛ اصلی ترین اهرم فشار برای آنها قبل و بعد از انتخابات خواهد بود، موضوعی که به نظر می رسد نقش مستقیمی با آزادی فرزندان هاشمی از زندان دارد؛ آنچنان که در سال ۸۸ نیز حمزه کرمی و مسعود باستانی نیز به نقش مهدی هاشمی در سازماندهی تجمعات و آشوب های خیابانی اعتراف کرده بودند.
محمدهادی سلیمی‌زاده مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه تهران هم گفته است: کارناوال تبلیغاتی هاشمی مصداق بارز خلاف قانون عمل کردن است و بوی فتنه از این حرکات می‌آید. این اقدامات مصداق کار تبلیغاتی قبل از مشخص شدن صلاحیت‌ها است.
خط و نشان نظامیان
نظامیان نیز این وسط بیکار ننشسته اند. آنها برای اسفندیار رحیم مشایی از سویی و هاشمی رفسنجانی از سوی دیگر خط و نشان کشیده اند. مهدی طائب، فرمانده قرارگاه عماردر واکنش به کاندیداتوری هاشمی رفسنجانیگفته است: آقای هاشمی ۷۹ سالشان است و خود آقای هاشمی می‌داند که رأی ندارد و از نظر جسمی برای این کار مناسب نیست.
او درباره احتمال رد صلاحیت روسای جمهور قبلی گفته طبق گفته آیت الله خمینی “میزان، حال فعلی افراد است. شاید کسی الان جزء مقدس‌ترین افراد باشد اما ۱۰ سال بعد ممکن است تغییر کند.
حسن فیروزآبادی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح اسمی از هاشمی رفسنجانی نبرده اما گفته که کسی نباید کاندیدای ریاست‌جمهوری را انتخاب کند که او گرایش داشته باشد به آمریکا و انگلیس یا قبلا نشان داده باشد که گرایش دارد.
غلامحسین غیب پرور، فرمانده سپاه فجرفارس هم گفته: معیار ما در انتخاب افرادی نیست که با هم در دقیقه آخر به ثبت نام می‌آیند و یا اینکه رادیوهای بیگانه ثبت نام آنان را اعلام کرده و جشن می‌گیرند.
کاندیداهای دیگر؛ از انصراف تا موضع
حسن روحانی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و مسعود پزشکیان نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی و وزیر بهداشت کابینه سیدمحمدخاتمی، کاندیداهایی هستند که بلافاصله پس از ثبت نام هاشمی رفسنجانی در انتخابات، انصراف خود را از کاندیداتوری اعلام کردند. اکبر اعلمی، دیگر کاندیدای انتخابات اما گفته است که هرگز به خاطر هاشمی رفسنجانی کنار نمی کشد: “بنده نه تنها از آمدن هاشمی برای انتخابات ریاست جمهوری خوشحال و ذوق زده نشدم بلکه معتقدم کارنامه درخشانی برای هاشمی وجود ندارد که بخواهد بار دیگر عرض اندام کند. آنهایی که به نفع او کنار می‌کشند همچون غلامان حلقه به گوش او هستند که می‌خواهند به نحوی اظهار خشوع و خضوع کنند”.
ابراهیم اصغرزاده دیگر کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری اما گفته است که “با آمدن هاشمی رفسنجانی، بمب روانی وسط جبهه اصولگرایان منفجر شده است و آنها باید آرایش سیاسی‌شان را تغییر بدهند البته احتمالا اینطور نیست که آنها به یک گزینه برسند زیرا دچار بحران تئوریک هستند، اولا در نقد دولت احمدی‌نژاد و ثانیا در اینکه چه گفتمانی را بتوانند خلق کنند که توده‌های مردم را به سمت خود جلب کنند”.
علی اکبر ولایتی، مشاور سیاست خارجی رهبر جمهوری اسلامی و دیگر کاندیدای انتخابات ، هاشمی رفسنجانی را متهم کرده که در ناآرامی‌های سال ۸۸ موضع درستی نگرفته و آیت‌الله علی خامنه‌ای را تنها گذاشته است.
او گفته: به هیچ وجه از عزم خود کوتاه نمی‌آییم و تصمیم گرفته‌ایم نگذاریم آنهایی که با رهبری نظام زاویه دارند امور کشور را به دست بگیرند.
