وحید ثابتیان
درحالی که علی لاریجانی فردا به دیدارخاویرسولانا خواهدرفت تا شاید روزنه هایی برای ادامه گفت وگوبرسرپرونده هسته ای ایران گشوده شود، وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، به افزایش محدوده تحریم ها علیه ایران به دلیل رد کردن تعلیق برنامه غنی سازی اورانیوم رای داده اند. اگرچه آغازمذاکرات ایران واتحادیه اروپا، به نوعی فاصله گرفتن این اتحادیه از احتمالات مختلفی است که درخصوص یک نوع مواجهه بین آمریکا وغرب ازیک سو وایران ازسوی دیگر طی ماه های گذشته، مطرح بوده است.
این اقدام که درست پیش ازملاقات علی لاریجانی وخاویرسولانا صورت می گیرد، از ارسال پیام جدی این اتحادیه به دولت تهران سخن می گوید. با این وجود معلوم نیست درحالی که پیشاپیش محمود احمدی نژاد ولاریجانی تاکید کرده اند که مذاکره ای برسرتعلیق غنی سازی نخواهند کرد، اساسا چنین مذاکراتی ازچه محتوایی برخوردارخواهد بود. روزگذشته همچنین حسینی سخنگوی وزارت خارجه ایران تاکید کرد که باید تعلیق غنی سازی را ازادبیات هسته ای ایران حذف کرد.
تحریم هایی که قراراست اتحادیه اروپا مدنظرقراردهد، فراتر از تحریم های توافق شده توسط اعضای شورای امنیت سازمان ملل خواهد بود که ممنوعیت هایی را بر معاملات مربوط به صنایع هسته ای وموشکی ایران ایجاد می کرد. این تحریم ها همچنین ممنوعیت سفربرخی ازمقامات مرتبط با پرونده هسته ای را نیز شامل می شد.
درتحریم هایی که مورد نظر اتحادیه اروپاست، تعدادافرادی که درلیست ممنوعیت های سفر سازمان ملل قراردارند، افزایش پیداکرده است. دارایی های این افراد در کشورهای اتحادیه اروپا همچنین مسدود خواهد شد.
علی لاریجانی، دبیرشورای امنیت ملی ونفراول تیم مذاکره کننده هسته ای ایران درشرایطی فردا راهی ترکیه خواهد شد تا با خاویرسولانا رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا مذاکره کند که عملا علائم مثبتی ازتلاش برای دست یافتن به چشم انداز های مشترک وصرف نظر کردن ازپیش شرطی که کشورهای اروپایی وآمریکا برای مذاکره موثربا ایران درنظر گرفته اند دیده نمی شود. شورای امنیت سازمان ملل، طی ماه های گذشته ازایران خواسته است که برنامه غنی سازی اورانیوم رامتوقف کند. ایران از انجام این درخواست سرباز زده و خواستارمذاکرات بدون پیش شرط شده است.
علی لاریجانی وسولانا آخرین بار درماه فوریه بایکدیگر گفت وگوکردند. سولانا درگفت وگو باخبرنگاران نگفته است که با چنین وضعیتی امیدوار است چه نتایجی ازگفت وگوهای خود با لاریجانی به دست بیاورد، با توجه به اینکه کشورهای اروپایی گفته اندبرای پیشرفت درهرنوع مذاکره ای ایران باید برنامه غنی سازی خودرا متوقف کند.
لاریجانی همچنین درخصوص بی نتیجه بودن چندین دورمذاکره با طرف های اروپایی طی سالهای گذشته گفته است “مذاکرات قبلی نتیجه داشت، اما برخی کشورهای ماجراجو در موضوع دخالت کردند.” او خواسته است که متدلوژی پیگیری نتایج مذاکرات تغییر کند تا اعتماد ایران به مذاکرات با کشورهای1+5 جلب شود. دبیرشورای امنیت ملی همچنین به دنبال اقدامات روسیه بر سر راه اندازی نیروگاه بوشهربه مسکو به خاطررفتارش دراین زمینه هشدارداده است: “به نفع روسیه نیست که ملاحظات سیاسی را در این مساله دخالت دهد.”
علاوه براتحادیه اروپا وآمریکا، اسراییل نیزطی روزهای گذشته، با تاکید براینکه می توان برای مساله هسته ای ایران راه حل دیپلماتیک یافت، خواستارتعلیق برنامه غنی سازی اورانیوم توسط ایران است. این درحالی است که این کشور دربرنامه ای بی سابقه، نحوه حمله به تاسیسات هسته ای اوزیراک درعراق را به صورت یک مستند تلویزیونی نمایش داد که با توجه به شرایط بحرانی منطقه، می تواند واجد پیام های متفاوتی باشد.
به نوشته آسوشیتدپرس، اتحادیه اروپا به روشنی ازاهرم “چماق وهویچ” برای نزدیکی با ایران استفاده می کند: تحریم های سخت ترازیک سو، مشوق های اقتصادی ازسوی دیگر. اگرچه آغازکردن مذاکرات باایران عملا نشان دهنده علاقه اتحادیه اروپا برای جلوگیری ازمقابله با یکی از صادرکنندگان اصلی نفت وشریک اقتصادی مهم برخی ازکشورهای اروپایی درمنطقه است.
روزدوشنبه محمود احمدی نژاد ازکشورهای اروپایی خواست موضع متفاوتی نسبت به ایالات متحده آمریکا بگیرند. اودرمصاحبه ای با شبکه تلویزیونی اسپانیا گفت که اتحادیه اروپامی خواهد کلمات آمریکا را برای ایران ترجمه کند، ما خودمان می توانیم به صورت مستقیم با آمریکا صحبت کنیم.” او همچنین تاکید کرد که ایران همچنان عضو پیمان “ان پی تی” خواهد ماند. طی ماه های گذشته برخی جناح های تندرو، مقامات ایرانی را برای جدا شدن ازپیمان “ان پی تی” تشویق کرده بودند. اما علی لاریجانی ودیگرمسئولان پرونده هسته ای ایران بارها تاکید کردند که این موضوع دردستورکارمقامات کشورنیست.
علی لاریجانی درخصوص مذاکرات خود با سولانا روزگذشته درجمع خبرنگاران تاکید کرد: “ایرانی‌ها آماده قدم برداشتن در مسیر تفاهم هستند و در این مسیر ثبات دارند، اما ساده‌لوح نیستند. اگر مذاکرات جدی وجود داشته باشد؛ در شرایط فعلی مذاکرات راه‌حلی است که می‌تواند به نفع کشورهای1+5 نیز باشد.” با توجه به این که هردوطرف مذاکره کننده با پیش شرط هایی پا به مذاکره می گذارند که ادامه گفت وگوها را عملا با مشکل جدی مواجه می کند، لاریجانی گفت که طرف اروپایی نباید روی پیش شرط‌ها صحبت کنند: “شرایط جدید اقتضائات جدید می‌طلبد. اگردنبال مذاکراتی تصنعی هستند و یک نوع رقص دیپلماتیک بخواهند در مذاکرات داشته باشند؛ گفت‌وگوها منتج به نتیجه نخواهد شد. موضوع آن قدر مهم است که محور مذاکرات آینده‌ی ما قرار گیرد، ما دوست داریم دیگران نسبت به فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌یی‌مان نگرانی نداشته باشند.”