کان کالین
متقاعد کردن معمر قذافی برای اصلاح شیوه هایش، برای تونی بلر زیاده از حد دشوار است. معمولاً مواقعی که حکومت دیکتاتوری لیبی در معرض تهدید قرار گرفته، پاسخ آن خشونت مهار گسیخته بوده است.
بنابراین نباید چندان غافلگیرکننده باشد که علیرغم تلاش های قذافی برای نشان دادن تصویر یک شخصیت اصلاحگرا از خود و دوستی قابل اعتماد برای غرب، وی در میان تمام رهبران عربی، شدیدترین واکنش را به اعتراضات ضددولتی به راه افتاده در خاورمیانه نشان داده است.
ارتش در تونس و مصر، همسایگان لیبی، از گشودن آتش به سوی شهروندان خودداری کرد، عاملی که نقش گسترده ای در کنار رفتن رهبران این کشورها ایفا کرد.
اما در لیبی، جائیکه رژیم سرکوبگر قذافی ترکیبی از طرفداران سنگدل و مزدوران خارجی را به خدمت گرفته، نیروهای امنیتی چندان خویشتندار نبوده اند و برای برخورد با مخالفان، به استفاده از تانک و بالگرد روی آورده اند.
در آن سوی خلیج فارس و در ایران، آیت الله ها نیز خود را گرفتار اعتراضات سراسری می بینند که بر علیه رئیس جمهوری سازش ناپذیر، محمود احمدی نژاد، به راه افتاده است. مطمئناً رژیم ایران کارآیی شیوه های قذافی در مواجهه با جنبش سبز ایران را تحت بررسی قرار خواهد داد. جنبش سبز، سخت ترین اعتراضاتی را که آیت الله ها از زمان انقلاب اسلامی 1979 شاهد بودند، ترتیب داده است.
قذافی نیز مانند ملاهای ایران با توسل به سرکوب خشونت آمیز بیگانه نیست. وی از زمان بدست گرفتن قدرت در سال 1969 در خلال یک کودتای نظامی علیه شاه ادریس اول، یکی از مستبدترین و سرکوبگرترین حکومت های آن منطقه را بنا نهاد. قذافی با تکیه بر به اصطلاح اصول انقلاب سبز، شبکه ای از کمیته های مردمی، شبیه نظام کمیساریایی اتحاد جماهیر شوروی، را در سراسر کشور تشکیل داد که بر تمامی جوانب اجتماعی و اقتصادی کشور نظارت دارند.
هرکسی که «از نظر ایدئولوژیک نامناسب» تشخیص داده شود، بلافاصله راهی یکی از زندان های رژیم می شود، جائیکه در آن شکنجه متداول است و گاهی دیگر اثری از زندانیان پیدا نمی شود.
علیرغم وجود شواهد مستدل از سرکوب داخلی و حمایت فعال قذافی از گروه های تروریستی، قدرت های بزرگ غربی ظرف دهه گذشته تلاش زیادی برای احیای این کشور به خرج داده اند و این تلاش ها به سرپرستی تونی بلر نخست وزیر انگلستان صورت گرفته است. مأموریت آقای بلر برای خارج کردن لیبی از انزوای سیاسی، در وهله اول برای متقاعد کردن آقای قذافی به لغو برنامه تسلیحات هسته ای آن کشور انجام شده است. قذافی نیز در عوض بهبود روابط با غرب، سرانجام حاضر شد در سال 2003 از این برنامه دست بردارد و همین مسأله، به دیدار بحث انگیز تونی بلر از لیبی در سال بعد منجر شد.
رویکرد جدید دیپلماتیک میان انگلستان و لیبی باعث شد شماری از شرکت های انگلیسی به معاملات تجاری جذابی با تریپولی دست بزنند و همین رویداد، در پشت تصمیم بحث انگیز دولت اسکاتلند برای استرداد عبدالباسط المرقی، متهم لیبیایی انفجار هوایپیمایی 1988 بر فراز لاکربی قرار داشت؛ انفجاری که جان 270 نفر را گرفت.
منبع: دیلی تلگراف- 20 فوریه
