در حالیکه ایران و قدرت‌های بزرگ این هفته در وین دیدار می‌کنند تا پیش‌نویس توافق نهایی هسته‌ای را تهیه کنند، اکنون بالاخره به نقطه بحرانی مذاکرات رسیده‌اند و آن اندازه و شکل توانایی ایران در تولید سوخت هسته‌ای است.
این موضوعی است که اسرائیل و اعضای کنگره آمریکا راجع به آن خواهند گفت، ایران باید سال‌ها از توانایی ساخت سلاح هسته‌ای فاصله داشته باشد و همتایانشان در تهران اصرار خواهند کرد که هیچ محدودیتی نباید تحمیل شود.
تاکنون ایرانیها و قدرت‌های غربی گفته‌اند که مذاکراتشان سازنده بوده، اما تا پیش از این هیچ صحبت رسمی در مورد میزان و تعداد زیرساخت‌های هسته‌ای که آمریکا و متحدانش از ایران خواهند خواست تا در عوض کاهش تدریجی تحریم‌ها تعطیل کند، نشده است.
سوزان رایس، مشاور امنیت ملی و وندی شرمن، مذاکره‌کننده آمریکا در سفری که اخیرا به اسرائیل داشته‌اند، خاطرنشان کردند که به طور قطع مقداری از توانایی غنی‌سازی ایران را محدود خواهند کرد. اما مقامات آمریکا می‌گویند هرگز در مورد اعداد و ارقام حرفی نزده‌اند. مقامات اسرائیلی می‌گویند انتظار دارند این رقم چیزی بین ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ سانتریفیوژ باشد. مقامات آمریکایی می‌گویند هدف آن‌ها این است که ایران را بیش از یک سال از توانایی تولید سوخت مورد نیاز برای سلاح دور نگه دارند. به این ترتیب تبدیل این سوخت به مواد لازم برای سلاح هسته‌ای بیش از این مدت زمان خواهد برد.
حسن روحانی در سخنرانی اخیر خود گفت: “ما چیزی برای روی میز گذاشتن نداریم، مگر شفافیت. همین. فناوری هسته‌ای ما قابل مذاکره نیست.”
ایرانیها از توسعه هسته‌ای خود می‌گویند و می‌خواهند تعداد سانتریفیوژ‌هایشان را به ۵۰ هزار برسانند. این کشور در حال حاضر ۱۹ هزار سانتریفیوژ دارد که ۸۰۰۰ عدد آن هنوز فعال نیست. متخصصان آمریکایی می‌گویند، اگر ایران به هدف خود برسد می‌تواند مواد مناسب برای ساخت سلاح را در عرض چند هفته تولید کند.
رابرت اینهورن، از اعضای سابق تیم مذاکره‌کننده آمریکا هفته گذشته در مقاله‌ای نوشت: “توانایی غنی‌سازی بالا، زمان لازم برای ساخت سلاح را بسیار کم می‌کند. این موضوع می‌تواند موضوع را به بن بست بکشاند و ایران باید این را بداند.”
زمان لازم برای ساخت سریع سلاح به چند عامل بستگی دارد: حجم سوخت هسته‌ای، میزان بازرسی‌های هسته‌ای و توانایی برای کشف تجهیزات مخفی.
همانطور که خانم رایس و شرمن به قانونگذاران آمریکا و متخصصان خارجی گفته‌اند، کلید این است که به ایران اجازه حفظ زیرساخت‌هایی را بدهند که وجهه‌اش حفظ شود و روحانیون و فرماندهان سپاه بتوانند بگویند که حق تولید سوخت هسته‌ای را رها نکرده‌اند، اما مقدارش آنقدر کم باشد که کاخ سفید بتواند اعتراضات کنگره را مهار کند.
متحدان نخست وزیر اسرائیل هنوز از دولت اوباما به خاطر اینکه چیزی از مذاکرات پنهانی با ایران که منجر به مذاکرات کنونی شد، نگفته است، خشمگین هستند. یووال استاینیتس، وزیر اطلاعات اسرائیل روز دوشنبه در مصاحبه‌ای گفت: “دو مدل وجود دارد، لیبی و کره‌شمالی. در لیبی تمام اجزای برنامه هسته‌ای به آمریکایی‌ها و بازرسان ارائه شد؛ در کره شمالی تجهیزات تعطیل شد، بعد دوباره ساخته و بعد آزمایش هسته‌ای انجام شد.”
وی گفت ولی آمریکا و متحدانش پیشرفتی منطقی داشته‌اند و حداقل توانستند ایران را راضی کنند ساختمان راکتور آب سنگین اراک را تغییر دهد. علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت که این کشور قصد دارد تولید اراک را به مقدار زیادی کاهش دهد. اما در مورد موشک‌های ایران هیچ پیشرفتی انجام نشده است. رهبر ایران خواسته غرب برای محدود کردن موشک‌ها را احمقانه خوانده است.
در حالیکه ایران مذاکرات هسته‌ای را پیش می‌برد، تحقیقی در مورد سلاح‌های سایبری ایران می‌گوید که این کشور در حال پیروی از مدل چین برای عملیات جاسوسی علیه شرکت‌های دفاعی آمریکاست. اما تحقیقات نشان می‌دهد اواخر سال ۲۰۱۳ که مذاکرات با آمریکا در حال پیشرفت بود، این حملات سایبری کاهش یافت.
منبع: نیویورک تایمز - 13 مه 2014
