دیروز، امکان آشنایی با “پدیده”ای را یافتم که در طول مدت فعالیت حقوق بشری خود، هرگز تصور وجود آن در نقطه ای از جهان خاکی را نمی کردم. این پدیده، شارمیلا ایروم (Sharmila Irom) زن وکیل هندی بود که برای نشان دادن اعتراض خود به یک قانون ظالمانه، به اعتصاب غذایی شگفت انگیز دست زده است.
او اعتصاب غذای خود را “شش سال” پیش آغاز کرده و زنده ماندن او تاکنون، به وجود قانونی در کشور هند بازمی گردد که اقدام به از بین بردن خود (از طریق اعتصاب غذا) را جرم تلقی می کند و برای آن یک سال مجازات تعیین کرده است. در نتیجه، در شش سال گذشته، به دنبال هر نوبت اعتصاب غذای شارمیلا ایروم، وی دستگیر و زندانی گردیده و در زندان، به زور و از طریق لوله یا سرم به او مواد غذایی داده شده است. اما او به دنبال هر نوبت آزادی از زندان، مجدداً به سرعت اعتصاب غذا را از سر گرفته و پس ار مدتی باز به این “جرم” دستگیر و زندانی شده … و به این ترتیب، معجزه مقاومت دردناک و تراژدی “آب شدن تدریجی” این زن، از سال 2000 تاکنون ادامه یافته است.
چیزی که این زن جوان هندی در اعتراض به آن اعتصاب غذای بسیار دشوار خود را آغاز کرده، قانونی است که به نیروهای نظامی هند اجازه می دهد تا در مناطق مرزی این کشور، به روی افراد مظنون به تحرکات به اصطلاح ضد امنیتی شلیک کنند. با استفاده از همین قانون بوده که در سال 2000، نیروهای ارتش هند به روی تعدادی از مردم ایالت ماینپور(Manipur) آتش گشوده و حدود 50 نفر را به قتل رسانده اند، بدون آن که برای این جنایت مورد محاکمه قرار بگیرند.
در پی این اقدام، شامیلا ایروم از چهارم نوامبرهمان سال تصمیم بزرگ خود را برای اعتصاب غذای نامحدود در اعتراض به قانون فوق به مرحله اجرا گذاشته و در راه دفاع از حقوق قربانیان بالفعل و بالقوه این قانون، دورنمای مرگی تدریجی و زجربار را به جان خریده است.
وی حدود یک ماه قبل، پس از آزادی از زندان برای چندمین بار، با اسم جعلی به پایتخت هند سفر کرده و در آنجا اعتصاب غذای خود را از سر گرفته و اکنون، در بیمارستانی در دهلی نو تحت بازداشت و نظارت شبانه روزی پلیس قرار دارد. او در گذشته برای مقاومت در برابر تلاش هایی که برای شکستن اعتصاب غذایش به عمل آمده، لوله ها و سرم هایی که برای رساندن مایعات غذایی به بدن او وصل می شده را به زور از خود جدا می کرده است. در نتیجه، اکنون در بیمارستان، ماموران برای جلوگیری از مقاومت وی دست ها و پاهایش را به تخت بسته اند و وی تحت چنین شرایطی، همچنان با سرسختی حیرت آوری به اعتراض خود ادامه می دهد و تمام تلاشش را برای جلوگیری از تزریق سرم به خود به کار می گیرد.
من دیروز در شرایطی شارمیلا ایروم را در بیمارستان ملاقات کردم که اتاقش تحت محاصره نیروهای پلیس قرار داشت، در شرایطی بسیار دشوار به تخت بسته شده بود و بسیار به سختی صحبت می کرد. با این وجود، در روح بزرگی که در جسم نحیف این فعال حقوق بشر قرار داشت، ذره ای تزلزل در ادامه مقاومت به چشم نمی خورد.
من در پی ملاقت با خانم ایروم، با برگزاری مصاحبه ای مطبوعاتی رفتار غیر انسانی ای که بااین وکیل صورت می گیرد را مورد اعتراض قرار دادم و تأکید کردم که اگر وی بمیرد، قضاتی که او را محکوم کرده اند، قانونگذارانی که قانون توجیه کننده شلیک به مردم در مناطق مرزی را مورد تصویب قرار داده اند، نظامیانی که از این قانون برای حمله به مردم استفاده کرده اند … و سرانجام دولت هند که اجرای چنین قانونی را تضمین می کند، همه و همه مسوول خواهند بود.
مایلم در اینجا، در کنار اعلام نگرانی نسبت به وضع زندگی خانم ایروم، توجه فعالان ایرانی و غیر ایرانی حقوق بشر را به درس مهمی جلب کنم که تجربه این وکیل مقاوم هندی پیش روی همه ما قرار می دهد: این درس که چگونه در شرایط انعکاس رسانه ای ناکافی فعالیت مدافعان حقوق بشر در سطح جهانی، حتی تحولات مهمی در حد مقاومت قهرمانانه و مرگ تدریجی شارمیلا ایروم نیز، ممکن است سال های متمادی واکنش لازم را در سطح افکار عمومی جهان ایجاد نکنند. وضعیت این فعال حقوق بشر هندی، مثال بسیار تکان دهنده ای است که نقش رسانه ها را در دفاع و تقویت فعالیت های حقوق بشری در جهان نشان می هد و اثبات می کند که چگونه در فقدان انعکاس رسانه ای کافی، نقض حقوق بشر، در فضایی از آسودگی خیال برای برای ناقضان، امکان تداوم نامحدود می یابد.
البته، بی تردید تاکید فوق به این معنی نیست که توجه مدافعان حقوق بشر به وضعیت شارمیلا ایروم، صرفا باید به “درس آموزی” از وضعیت بحرانی وی محدود شود! همه ما گذشته از درس های مهمی که از داستان مقاومت او می گیریم، نسبت به جان و سلامتی او مسوولیت قطعی داریم. امیدوارم همه رسانه هایی که نسبت به حقوق انسان ها در سراسر جهان احساس مسوولیت می کنند و همه سازمان های مدافع حقوق بشر (اعم از عفو بین الملل، دیده بان حقوق بشر فدراسیون جهانی حقوق بشر، شورای حقوق بشر سازمان ملل و …) برای نجات جان شارمیلا ایروم از مرگ دردناک و تدریجی، هر آنچه در توان دارند را به کار گیرند.
مقاومت این زن هندی، درسی فراموش نشدنی برای همه فعالان حقوق بشر - چه در ایران و چه در سایر کشورهای دنیا- است. دفاع از شارمیلا، آزمونی مهم برای همه ماست تا با نشان دادن احساس مسوولیت خود، یک بار دیگر همبستگی خانواده جهانی مدافعان حقوق بشر را به نمایش بگذاریم.