دیدن بین خط‌ها وسطرها

عیسی سحرخیز
عیسی سحرخیز

دو خبر مرتبط با یکدیگر در ایران، با یک خبر مرتبط با ایران در عربستان در کنار هم مجموعه ای را تشکیل می دهند که اگرچه در نگاه اول غیرمرتبط به نظر می رسند، اما از منظر حقوق بشر و اجرای عدالت دو روی سکه ی جنایت سازمان یافته هستند. 

 کافی است که انسان هم زمان با خواندن خطوط خبرها نگاهی هم به مطالب بین خط ها داشته باشد و میان سطرها، تا پشت و روی سکه را بهتر ببیند و اگر می خواهد اقدامی انجام دهد همه جانبه باشد و در داخل و خارج ایران متعادل و هماهنگ.

 دو خبر مرتبط با یکدیگر در ایران، یکی نامه ی ۵ عضو مجلس از جناح های گوناگون خانه ی ملت به علی لاریجانی برای پیگیری مجازات سعید مرتضوی و تسریع صدور حکم دادستان کل پیشین تهران است و دیگری ارسال چند اخطاریه جداگانه شعبه ۷۹ دادگاه کیفری استان تهران برای حضور وی به عنوان یکی از اصلی ترین ناقضان حقوق بشر در جمهوری اسلامی در جلسه ی محاکمه ۵ اردیبهشت ۹۳. 

 در نامه ی سرگشاده ی علیرضامحجوب٬ احمدتوکلی٬ نادرقاضی پور٬ سیدحسین دهدشتی و علیرضا زاکانی به رئیس مجلس شورای اسلامی که روز یک‌شنبه، ۱۷ فروردین انتشار یافت، تاکید شده است که ”علی‌رغم گذشت ۱۶ ماه از ارجاع پرونده (سازمان تامین اجتماعی) به قوه قضائیه تاکنون «اقدام خاصی» در این زمینه صورت نگرفته است”.

 در احضاریه های ارسالی نیز اتهام های گوناگون و جرائم مختلفی باز نشر شده است که در مواردی با گذشت شش سال از زمان وقوع جرم، متهم اصلی پرونده با اتکا به حمایت هسته ی سخت قدرت در جمهوری اسلامی نه تنها مجازات نشده بلکه هنوز که هنوز است حتی بی پست و مقام با محافظ در دادگاه حاضر می شود و برای شاکی ها و وکلای آن ها خط و نشان می کشد.

 در این قسمت، پرونده ی دادستان سابق تهران شامل سه مورد اصلی است که به جز مورد فوق،بخش نخست در ارتباط با رای نقض شده از سوی دیوان عالی کشور در پرونده کهریزک و ارجاع آن به شعبه هم‌ عرض برای رسیدگی مجدد است. مورد مهم تر باز می گردد به ماجرای شهادت سه جوان بی گناه، محسن روح‌الامینی، محمد کامرانی و امیر جوادی‌فر که به دلیل حضور در راهپیمایی‌های اعتراضی پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، با ایفای نقش مستقیم مرتضوی زندانی و بر اثر ”شکنجه و فشار عصبی” جان خود را در بازداشتگاه کهریزک از دست دادند.

 اما خبر مرتبط با ایران در عربستان نیز بازمی گردد به برخورد غیرانسانی، وحشیانه و هتاکانه با دو جوان که در جریان سفر حج عمره، در فرودگاه جده توسط ماموران حکومتی مورد اذیت و آزار جنسی شرطه های عرب قرار گرفته اند. اگرچه اخبار اولیه حاکی از “تجاوز به دو نوجوان ایرانی در اتاق بازرسی فرودگاه در عربستان” و طرح شکایت “ستاد حج و زیارت” در این رابطه بود، اما گزارش های تکمیلی به نوعی این جنایت خصمانه را تعدیل کرد و به سطح ”صورت گرفتن برخورد بی ادبانه با این دو نوجوان” و “بازداشت دو مامور خاطی و احضار کاردار عربستان در تهران” تنزل داد! اما اعتراض ها و مصاحبه های تکمیلی خانواده های قربانیان موید تجاوز جنسی است و تائید آن توسط مسوولان پزشکی قانونی مستقر در فرودگاه جده.

 فارغ از این که وقوع این اتفاق چه میزان با سخنان هتاکانه ی احمد جنتی در خطبه های نماز جمعه تهران علیه رهبر فقید عربستان سعودی ارتباط داشته و اقدامی انتقام جویانه بوده یا رفتار جنسی بیمارگونه، اکنون نکته ی روشن این ماجرا این است که دو پسر نوجوان که روز هشتم فروردین امسال به همراه خانواده به عربستان سفر کرده بودند هنگام خروج در فرودگاه جده، از سوی دو مامور سعودی به اتاق بازرسی هدایت شدند و مورد آزار جنسی ( تجاوز) قرار گرفته اند.

آن چه این دو ماجرا را با یکدیگر مرتبط می سازد نقض حقوق بشر در اتاق های دربسته ی و بازداشتگاه های خاص است؛ آن هم از طریق اعمال فشارهای جنسی یا تهدید به تجاوز به عنف با هدف اذیت و آزار روحی و جسمی دستگیر شدگان.

 کافی است پرونده های این گونه جنایات طی دو دهه ی اخیر در جمهوری اسلامی در اختیار کمیته های حقیقت یاب مستقل یا روزنامه نگاران آزادی خواه قرار گیرد تا رد پای سعید مرتضوی در اکثر آنها دیده شود، چه در مقام بازپرس رسمی و قاضی دادگاه و چه در جایگاه بازجوی غیررسمی و دادستان تهران- اعم از آمر و عامل رفتارهای غیرانسانی، غیرقانونی و غیرشرعی.

 حتی اگر پرونده ی شهادت زهرا کاظمی خبرنگار کانادایی- ایران در زندان اوین را کنار بگذاریم، گمان می کنم بسیاری از روزنامه نگاران، فعالان حقوق زنان و کنشگران اجتماعی- اعم از دختر و پسر- حاضرند در یک دادگاه مستقل علنی حاضر شوند و شهادت دهند که در اتاق های دربسته چه توهین ها و حرف های نامربوطی شنیده، چه تهدیدهای جنسی و فشارهای جسمی علیه اشان صورت گرفته و چه سوٍء نیت های مستقیم و غیرمستقیمی وجود داشته است.

 بدون آن که بخواهم نامی از کسی به میان آورم، می توان به بازداشت آن خانم محجبه اشاره کرد که او را در اوایل دهه ۸۰ در بازداشتگاه مردان زندانی کرده و شب و نیمه شب مردان نامحرم سراغش می رفتند و حتی آن گاه که از روی اضطرار به دستشویی و حمام می رفت، در را باز می گذاشتند و…؛ 

 یا وضعیت ناگوار آن مادری که در بازداشتگاه، فرد بازجو دائم به شرح بیمارگونه مسائل جنسی و… می پرداخت و پرسش های آزاردهنده ای را مطرح می کرد تا آن زمان که آن خانم با استناد به مسائل شرعی اعلام کرد که حتی به بهای صدور حکم اعدام حاضر نیست با مامور دادستانی در یک اتاق دربسته تنها بماند و شرط وی برای ادامه ی بازجویی حضور یکی از پسرانش در محل استنطاق یا دست کم حاضر بودن یک مامور زن در این مکان است.

 نمونه ی نزدیک به جنایات شش سال پیش در بازداشتگاه کهریزک، یعنی تجاوز به دو نوجوان در اتاق بازرسی فرودگاه عربستان، بدون شک اقدامی غیرقانونی و به شدت ضدبشری است. شواهد و قرائن حاکی از آن است که تهدید به تجاوز توسط بازجو یا اقدام به اذیت و آزار جنسی توسط دیگر زندانیان خطرناک در دوران قضاوت سعید مرتضوی یا زمان دادستانی وی به کرات اتفاق افتاده است. دو نمونه ی بارز آن بازمی گردد به بازداشت تعدادی از روزنامه نگاران پس از توقیف فله ای مطبوعات یا دستگیری دانشجویان پس از حادثه ی کوی دانشگاه؛ آن گاه که کمترین تهدید انداختن پسران جوان در اتاق های دربسته ای بود که در آن ها متهمان خطرناک محکوم به اعدام یا حبس ابد زندگی می کردند که به قول بازجو و قاضی “سال هاست که زن و جوان به خود ندیده اند!”

 به دلیل این مسائل بود که وقتی سید محمود هاشمی شاهرودی ویرانه ی قوه ی قضائیه را از شیخ محمد یزدی تحویل گرفت یکی از اصلی ترین برنامه هایش کنارگذاردن سعید مرتضوی از مقام قضاوت دادگاه های مطبوعات بود که با این اعتراض مقام های مافوق مواجه شد که “ یک قاضی حزب اللهی در قوه ی قضائیه داریم و شما هم می خواهید وی را خلع کنید؟!”

 در شرایط که امید چندانی به اجرای عدالت در جمهوری اسلامی وجود ندارد و مجازات منصفانه جنایتکارانی چون دادستان پیشین تهران، شاید بتوان فرشته ی چشم بسته ی عدالت را در فضایی مجازی حاضر کرد و شاکیان فراوانی را در برابرش قرارداد تا یک به یک تعریف کنند که در آن دوران سیاه در بازداشتگاه ها و اتاق های در بسته ی ایران چه روی داده است که در بسیاری از موارد فجیع تر از برخورد جنسی نژادپرستانه ای بوده است که آن دو مامور خاطی عربستان در۸ فرورین ۹۳ با دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده داشته اند.