رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران از وجود گندم، برنج و چای آلوده در بازارهای کشور خبر داده و حتی توصیه کرده که خانواده‌ها به کودکانشان برنج ندهند. معصومه ابتکار این موضوع را در جلسه علنی شورای شهر مطرح کرده و گفته است که تعاونی‌ها و صنوف بخش‌های مختلف نسبت به واردات گندم آلوده و چای تاریخ گذشته ابراز نگرانی کرده‌اند. این نماینده پارلمان شهری، به منبع ورود این اقلام آلوده و میزان شیوع آن در بازارها اشاره‌ای نکرده اما همزمانی این هشدار با واردات گندم از پاکستان و هند که در قالب یکی از برنامه‌های طرح دورزدن تحریم‌ها صورت می‌گیرد، قابل توجه است. به ویژه اینکه سازمان حفظ نباتات کشور از تایید سلامت گندم وارداتی از پاکستان و هند خودداری کرده و یک نماینده مجلس هم خبر داده که سال گذشته گندم آلوده به نرخ بالا از هند و پاکستان وارد کشور شده است.
برنج‌های آلوده‌ای که وارد و مصرف شد
معصومه ابتکار با تاکید بر علمی بودن گزارشاتی که به او رسیده،مشکل چای‌ها را تاریخ گذشته بودن و ایراد گندم‌های آلوده را داشتن فلزات سنگین عنوان کرده است: “سال گذشته هم در مورد برنج این نگرانی ها وجود داشت. هم اکنون مجمع سرطان شناسی جهان معتقدند که برنج آلوده به آرسنیک را در ردیف اول سرطان کودک قرار دارد از این رو پیشنهاد دادند که به کودکان برنج ندهیم چرا که ممکن است آلوده باشد.”
او همچنین با اشاره به وفور بروز سرطان، آلودگی محیط زیستی به ویژه در خاک و آب را که منجر به آلودگی فرآورده‌های غذایی در سفره ایرانی می‌شود، یکی از علل اصلی بروز سرطان معرفی کرده است.
همزمان سکینه عمرانی عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی هم اعلام کرده که به دلیل بدهی‌های کشور، گندم آلوده از هند و پاکستان وارد می‌شود و خرید گندم به دو برابر قیمت هشداری برای مسئولان کشور است.
اشاره رییس سابق سازمان محیط زیست در مورد سابقه‌دار بودن آلودگی برنج مربوط به برنج‌های هندی وارداتی است که کمیسیون کشاورزی مجلس هم آلودگی آنها به آرسنیک راتایید کرده بود. مهر ماه سال ۸۸ سازمان استاندارد اعلام کرد که ۱۳ نوع برنج خارجی وارداتی، به فلزات سنگین از جمله سرب، روی و کادمیوم آلوده است و بیش از ۵ نوع برنج، آلودگی شدید دارند. با این وجود گمرک با اتکا به تایید سلامت این اقلام از سوی “ستاد ملی بررسی سلامت برنج” اقدام به ترخیص آنها کرد و برنج‌های آلوده که عموما از مقصد هند آمده بودند، وارد بازار شدند.
در اسفند ماه همان سال بود که رییس کمیسیون کشاورزی مجلس هم اعلام کرد: آلودگی برنج‌های وارداتی از کشور هند به سم آرسنیک ثابت شده و تایید سالم بودن برنج‌های وارداتی، بدون انجام آزمایش صورت گرفته بوده است.
در بهمن ماه سال گذشته هم به طور رسمی اعلام شد ۴۴۹ شهروند ایرانی بر اثر مصرف برنج آلوده و تنها طی ۹ماه گذشته از سال، جان خود را از دست داده‌اند. محمود خدادوست، رئیس مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی به وبسایت امنیتی تسنیم گفته بود که علت مرگ ۲۴۵ مرد و ۲۰۴ نفر زن طی این مدت مصرف برنج آلوده به “قرص برنج” بوده است. از این قرص وارداتی از هند در انبار‌ها برای جلوگیری از “شته‌زدگی” برنج استفاده می‌شود. این قرص مولد “گاز فسفید” است که استفاده از آن منجر به آلوده شدن برخی انبار‌های برنج شده است.
اما امسال نوبت به گندم‌های آلوده رسیده است که به نظر می‌رسد آنها هم پاکستانی و هندی باشند.
هند و پاکستان به دنبال آب کردن گندم آلوده
۲۷ اردیبهشت ماه امسال وزارت بازرگانی پاکستان اعلام کرد که اسلام‌‌آباد برای دورماندن از خطرات تحریم‌های غرب علیه ایران، در ازای واردات برق از این کشور، ۱۰۰ هزار تن گندم به جمهوری اسلامی صادر می‌کند. این میزان گندم در ازای خرید ۵۳ میلیون دلار برق از ایران، به صورت پایاپای مبادله شد.
اما تنها دو روز بعد سازمان حفظ نباتات ایران اعلام کرد که “تاکنون شرایط قرنطینه‌ای برای واردات گندم از هند و پاکستان اعلام نشده و گندم این کشور‌ها مورد تایید این سازمان نیست.”
سازمان حفظ نباتات مرجع تاییدکننده سلامت گیاهان وارداتی و صادراتی کشور است اما از آن پس خبر تایید شده‌ای مبنی بر ورود یا جلوگیری از ورود گندم‌های پاکستانی به ایران مخابره نشده است. خبرگزاری ایسنا در همان زمان گزارش داد که مسئولان هندی و پاکستانی خود به آلوده بودن گندم‌هایشان اذعان دارند اما با سوءاستفاده از وضعیت ایران در پی صادرات این گندم‌ها به ایران هستند در حالی که کشورهایی مانند کره جنوبی حتی برای تولید خوراک دام خود هم حاضر به دریافت این گندم‌ها نشده‌اند.
روزنامه خراسان هم در بهمن ماه سال گذشته خبر داد که بیش از ۱۰ هزار تن گندم آلوده توسط دولت در سال زراعی ۸۹-۹۰ خریداری شده است. از سرنوشت این گندم‌های آلوده اما هیچ خبری در دست نیست.
افزایش واردات بدون کنترل کیفی
گزارش گمرک ایران در اولین ماه بهار امسال نشان می‌دهد که در این مدت واردات کالاهای مصرفی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به شدت افزایش یافته، به طوری که واردات گندم از ۲۸۸ هزار تن در اولین ماه سال گذشته به ۴۴۰ هزار تن در فروردین ماه امسال رسیده، و واردات برنج که در فروردین ماه سال گذشته ۷۲ هزار تن بوده در فروردین امسال به ۱۱۳ هزار تن افزایش پیدا کرده است.
در این میان مشکلات حاصل از تحریم‌های بین‌المللی باعث شده تا جمهوری اسلامی به سوی معامله با کشورهایی همچون پاکستان و هند برود که برای دور زدن تحریم‌ها حاضر به همکاری هستند. شاید در این بین، صرف دور زدن تحریم و به ثمر رسیدن معامله بیش از تاکید و دقت بر حداقل استاندارد‌های لازم اهمیت پیدا کرده باشد. هنوز سندی از شیوع اقلام آلوده حاصل از واردات غلط در دست نیست اما سابقه به واقعیت پیوستن نگرانی‌ها و اخبار تایید نشده، آن هم پس از مصرف چندین ماهه برنج و گندم آلوده، میگوید که باید هشدارها را جدی گرفت.
