مازیار رادمنش
به فاصله ای نزدیک با مذاکرات شرم الشیخ و یک هفته پس از انتصاب روح الله حسینیان به عنوان مشاور سیاسی احمدی نژاد، که نشان دهنده نزدیکی بیشتر دولت احمدی نژاد و وزارت اطلاعات و احتمال افزایش استفاده از این وزارتخانه در درگیری میان احمدی نژاد و مخالفانش( و عمدتا هاشمی رفسنجانی)، در روز یازدهم اردیبهشت، مصادف با روز اول ماه مه حسین موسویان توسط وزارت اطلاعات بازداشت شد و به زندان 209 اوین منتقل شد. اتهام وی از یک سو مسائل امنیتی و از سوی دیگر احتمالا مسائل اقتصادی عنوان شده است. محمد عطریانفر گفته است که “اتهام تائید نشده رسوائی مالی است.” وی گفت که موسویان پس از برکناری از موقعیت قبلی در سال 2005 اغلب به خارج سفر می کرد و حلقه ارتباطی با برخی لابی های ایران در سطح جهانی بود، به همین دلیل نیز ممکن است دستگیر شده باشد.
حسین موسویان کیست؟
حسین موسویان متولد 1336 در کاشان است. او خواهر زاده دکتر محلوجی وزیر سابق دوران هاشمی رفسنجانی است. وی از طرفداران هاشمی رفسنجانی بود و در دوران وی، هشت سال سفیر ایران در آلمان بود. در دوران سفارت او دادگاه میکونوس برگزار شد و اتهاماتی نیز متوجه وی گردید. موسویان در دوران ریاست جمهوری خاتمی به مدت هشت سال مدیر گروه سیاست خارجی شورای امنیت بود. وی پس از روی کار آمدن احمدی نژاد و اداره مرکز تحقیقات استراتژیک زیر نظر شورای تشخیص مصلحت نظام، مدت دو سال معاون بین المللی این مرکز بشمار می آمد. حسین موسویان در دورانی که حسن روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و سرپرست مذاکرات هسته ای جمهوری اسلامی بود، عضو ارشد گروه مذاکره هسته ای ایران بشمار می آمد و یکی از پنج دیپلمات شناخته شده بین المللی ایرانی است که در میان دیپلمات های جهان اعتبار ویژه ای دارند. وی پس از روی کار آمدن احمدی نژاد از کار برکنار شد و جواد وعیدی جانشین وی شد.
مقایسه دو دیپلماسی هسته ای
همزمان با بالاگرفتن مشاجرات لفظی و تهدید آمریکا به حمله ایران، موسویان از جمله کسانی بود که معتقد بود تهدیدات را باید جدی گرفت، اما با افتادن جریان مذاکره به دست گروه علی لاریجانی و کمرنگ شدن نقش احمدی نژاد در تولید تنش های بین المللی، مواضع موسویان به سیاست خارجی جاری در کشور نزدیک تر شد. اگر چه در همان مصاحبه، موسویان حالت خودش را به عنوان تبعیدی توضیح داده بود. حسین موسویان مدت کوتاهی قبل از دستگیری اش به ایسنا گفته بود که: “اگر در دور اول مذاکرات با اروپا، ایران توانست درچارچوب توافق پاریس، خواست خود را درزمینه بهره مندی از فن آوری هسته ای به کرسی بنشاند، در دور دوم توانسته است حق خود را در داشتن چرخه کامل سوخت هسته ای به دنیا بقبولاند.” وی از سیاست های هسته ای جمهوری اسلامی در دولت های خاتمی و احمدی نژاد به عنوان “دو بال هسته ای” ایران یاد کرده و “عبور مسالمت آمیز ایران از بحران، حفظ پرونده اتمی ایران درآژانس بین المللی انرژی اتمی، اعتماد سازی و جلوگیری از صدور قطعنامه علیه ایران” را به عنوان نقاط قوت هیات مذاکره قبلی نام برد. آقای موسویان شکست مذاکرات ایران با اروپا را نتیجه یک “خطای استرتژیک اروپا” توصیف کرده بود. وی این “خطای استراتژیک” را نیز “پیش شرط تعلیق عملیات غنی سازی” خوانده بود که اروپا برای ایران در نظر گرفته است. در این مصاحبه موسویان اظهار داشت که در دوره آقای روحانی، حرکت در زمینه پیشرفت فنی در برنامه هسته ای بکندی صورت گرفت اما، به گفته وی، فضای سیاسی، حقوقی و امنیتی در کنترل بود، در حالی که در زمان سرپرستی آقای لاریجانی، عملیاتی کردن توان غنی سازی سرعت گرفت، اما در مقابل، ارجاع پرونده هسته ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد کشور را با مشکلاتی مواجه کرده است. موسویان مدعی شد حتی اگر به جای احمدی نژاد، رفسنجانی به ریاست جمهوری برگزیده می شد، بازهم برنامه غنی سازی ادامه می یافت.
هسته ای شدن خاورمیانه و اروپا
موسویان به دلیل قدرت ارتباطی خود به عنوان دیپلمات شناخته شده، در بحران های اخیر تاکید داشت باید مانع از رسیدن کشور به نقطه خطرناک شد. وی در کنفرانس هسته ای شدن خاورمیانه و اروپا که در سوئیس برگزار شده بود، گفت: “ملت ایران و ملت‌های منطقه‌ی خاورمیانه نمی‌توانند باور کنند که اروپا و آمریکا واقعا به دنبال عاری سازی خاورمیانه از سلاح‌های کشتار جمعی هستند، مگر اینکه رفتار و استانداردهای دوگانه غرب و آمریکا متوقف شود.” وی گفت: “آمریکا با تمام کشورهایی که حاضر به پیوستن به معاهده ان. پی. تی نبوده و به سلاح‌های هسته‌یی دسترسی پیدا کرده و نیز آزمایش هسته‌یی انجام داده‌اند، رابطه نزدیک و استراتژیک برقرار کرده است.” موسویان گفت: “در منطقه‌ی ما هند، اسراییل و پاکستان، هیچ یک از معاهدات هسته‌یی را نپذیرفته و بمب هسته‌یی را نیز آزمایش کرده‌اند، در عین حال آمریکا با آنها روابط استراتژیک برقرار کرده و در مقابل با ایران خصومت می‌ورزد. با وجود اینکه ایران به تمام معاهدات بین‌المللی خلع سلاح اعم از هسته‌یی، شیمیایی و بیولوژیک پیوسته است و حتی در برنامه هسته‌یی ایران نیز هیچ نشانه‌ای ازانحراف به سمت ساخت سلاح مشاهده نشده است.” وی در همان کنفرانس گفت: “خاورمیانه‌ی امروز در زمینه سلاح‌های هسته‌یی با دو مشکل روبرو است. اول، سلاح‌های کشتار جمعی اسراییل و دوم سلاح‌های کشتار جمعی قدرت‌های بزرگ مثل آمریکا در منطقه.” او گفت: “ قدرت‌های جهانی باید سلاح‌های هسته‌یی و کشتار جمعی خود را از منطقه خارج کنند و سلاح‌های کشتار جمعی اسراییل نیز باید محو شود. این دو اقدام اساسی و تعیین کننده موجب خواهد شد تا زمینه برای تعهد جمعی کلیه کشورها به معاهدات خلع سلاحی، فراهم شده و طرح خاورمیانه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی تحقق یابد.”
چندی پیش مصاحبه مواضع موسویان که در 26 دی 83 در مصاحبه با روزنامه جمهوری اسلامی بیان شده بود و بر اساس آن وی گفته بود که “حاضریم فراتر از پروتکل الحاقی به اروپائی ها تضمین بدهیم”، موضوع یکی از درگیری های او با خبرگزاری مهرشد. اگرچه هنوز برای اظهار نظر در مورد عواقب دستگیری موسویان و دلایل دستگیری وی زود است، اما به نظر می رسد که وی جزو اولین قربانیان رقابت سیاسی احمدی نژاد با محافظه کاران میانه رو در رقابت های انتخاباتی دو سال آینده است.