یک مقام ستاد صیانت از حقوق شهروندی وزارت کشور عنوان کرده که در بحث حجاب، برخورد سلبی و انتظامی آخرین راهکار است. اما در همین روز و در جلسه شورای اسلامی شهر قم، رییس کمیسیون فرهنگی این شورا مسوولان را دعوت کرد تا از عربستان سعودی الگو بگیرند که حجاب را در مکه و مدینه با زور تحمیل می‌کند.
“در مکه و مدینه هم حجاب اعتقادی نیست”
از نخستین تابستانی که حسن روحانی در جایگاه ریاست جمهوری قرار گرفت، شکوه و اعتراض مقامات مذهبی و برخی مسوولان دیگر نسبت به وضعیت حجاب و پوشش در کشور، بلند بود. دولت جدید کوشید از گسترش و شدت عمل گشت‌های ارشاد جلوگیری کند اما مجلس وارد عمل شد و طرح “حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر” را در دستور کار قرار داد؛ همان طرحی که گفته می‌شد هنوز تصویب نشده، بستری مناسب برای اعمال خشونت و زور علیه زنان فراهم کرده است.
وقوع خشونت‌های سریالی علیه زنان در اصفهان و جهرم و احتمال انتساب آنها به موضوع حجاب و امر به معروف و نهی از منکر، همچنان یک احتمال قوی ولی ثابت نشده است. اما در صورت صحیح دانستن این فرض، نقش مقامات و چهره‌هایی که از تریبون‌های مختلف،استفاده از زور و خشونت را ترویج می‌کنند، نقشی کلیدی و تاثیرگذار خواهد بود. مقاماتی مانند احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد و احمد خاتمی، امام جمعه تهران که بارها کار فرهنگی در حوزه حجاب را ناکافی دانسته و تشویق به برخورد شدید و قاطع کرده اند و یا طباطبایی‌نژاد، امام جمعه اصفهان که در سال ۹۰ گفته بود با نصیحت کاری از پیش نمی‌رود و و برای مقابله با بدحجابی باید چوب تر را بالا برد و از نیروی قهریه استفاده کرد.
حالا و در ادامه چنین اظهاراتی، رییس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر قم هم اعلام آمادگی کرده تا مسوولیت مبارزه با بدحجابی در استان قم را برعهده بگیرد و مسئله حجاب را مدیریت کند. او این پیشنهاد را در جلسه صبح یکشنبه شورای شهر قم که با حضور معاون سیاسی و امنیتی استاندار قم برگزار شد، عنوان کرد.
معاون استاندار وقتی با انتقاد نسبت به وضعیت بدحجابی و درخواست برای جدیت بیشتر مواجه شد، پاسخ داد: “مسائل فرهنگی دستوری نیست. اینطور نیست که من دستور بدهم و فردا همه با حجاب شوند. من همواره کسانی که در مسئله امر به معروف و نهی از منکر انتقاد دارند را دعوت می‌کنم به اینکه مدتی کار را خودشان دست بگیرند تا ببیند چه می‌توانند بکنند.”
در پاسخ او بود که سعید روحانی، رییس کمیسیون فرهنگی شورای شهر قم برای پذیرش مسوولیت و مدیریت اعلام آمادگی کرد. اما مدیریت مدنظر او، الگو گرفتن از عربستان سعودی است: “اگر شما به ریاض و جده سفر کنید، می‌بینید شرایط به گونه دیگری است اما در مکه و مدینه همه زنان مجبورند با پوشیه در معابر تردد کنند و چون شهر مذهبی است هیچکس اعتراض ندارد.”
او توضیح داد: “واقعیت این است که حجابی که در مکه و مدینه می‌بینید همه با زور ایجاد شده و از روی اعتقاد نیست.”
روحانی منتقد بود که اگر در زمینه حجاب در محیط عمومی نمی‌توان کاری کرد، برای حجاب کارکنان ادارات که می‌شود حساسیت داشت.
طوبی حجازی، دیگر عضو این شوا هم در مورد “تعامل کارکنان زن و مرد در محیط‌های اداری” انتقاداتی داشت. او در توصیف وضعیت ادارات گفت: “ مرد و زن با هم صبحانه می‌خورند و می‌گویند و می‌خندند که این متناسب با شأن قم نیست.”
حجاب و حقوق شهروندی
“ستاد صیانت از حقوق شهروندی و عفاف و حجاب” نام نهادی است که در وزارت کشور تشکیل شده و در سراسر کشور فعالیت می‌کند. الصاق عنوان “عفاف و حجاب” به “حقوق شهروندی” از توافقات مجلس و دولت حسن روحانی بوده است. به گفته نیره اخوان بیطرف، نماینده مجلس، نمایندگان فراکسیون عفاف و حجاب و مدیران وزارت کشور معتقدند که “صیانت از عفاف و حجاب به عنوان یک درخواست مردمی و جزء حقوق شهروندی است”.
جانشین رییس بازرسی ستاد صیانت از حقوق شهروندی وزارت کشور هم در آخرین اظهارنظر خود تاکید کرده که “قطعا عفاف وحجاب در حقوق شهروندی نهفته است” و توضیح داده: “اگر فردی عمل ضد ارزشی در جامعه انجام دهد، موجب تضییع حقوق شهروندی می‌شود. موضوع عفاف و حجاب از این منظر جزو حقوق شهروندی است.”
علی ملازاده در جلسه استان تهران این ستاد گفته است: “رعایت حقوق شهروندی و توجه به مساله عفاف و حجاب در یک سال گذشته با توجه به بازرسی‌های انجام شده در دستگاه‌های مختلف به خوبی رعایت شده و خوشبختانه روز به روز وضعیت بهتری ایجاد می‌شود.”
او عنوان کرده که “اقناع در این حوزه جایگاه برجسته‌ای دارد و برخورد سلبی و ورود نیروی انتظامی باید در آخرین مرحله انجام شود”.
حجاب و عفاف در دولت روحانی
کنار گذاشتن گشت‌های ارشاد در سال‌های اخیر به یکی از خواسته‌های بسیاری از شهروندان، به ویژه زنان ایرانی تبدیل شده است. برخی کاندیداهای انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری نیز با توجه به همین خواسته، تلویحا یا صراحتا مخالفت خود را با دخالت نیروهای انتظامی در مساله حجاب و برخوردهای خشن اعلام کرده بودند. حسن روحانی هم در یکی از سخنرانی‌هایش گفته بود: “نخواهم گذاشت ماموری بی‌نام و نشان از کسی سئوال کند. دختران جامعه خود حافظ حجاب و عفاف هستند.”
روحانی اما در دوران ریاست جمهوری خود با انتقادات بسیاری از سوی مجلس و قوه قضاییه مواجه شد. از جمله در خرداد ماه امسال، ۱۹۵ نماینده مجلس شورای اسلامی بیانیه‌ای خطاب به حسن روحانی امضا کردند و خواستار پیگیری جدی مساله حجاب در کشور شدند. در این نامه “تلاش برای تغییرسبک زندگی مردم ایران درموضوع عفاف وحجاب” یکی از محورهای عمده‌ی “تهاجم فرهنگی علیه نظام اسلامی” توصیف شده و این نمایندگان نسبت به “پیامدهای جبران‌نشدنی” بی‌توجهی به وضعیت “حجاب و عفاف” هشدار داده بودند.
سید ناصر موسوی لارگانی، یکی از نمایندگان امضا کننده این نامه هم در گفت‌وگو با “روز” وضعیت حجاب در کشور را “زننده” دانسته و تاکید کرده بود که پوشش انتخابی معنا ندارد و همه مجبورند که حجاب اسلامی را رعایت کنند.
در نهایت هم کار به تصویب طرح “حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر” در مجلس انجامید؛ طرحی که به نظر می‌رسد اجرایی شدن آن، بیش از پیش عرصه را بر زنان ایرانی تنگ می‌کند و بستری مناسب برای زیرپا گذاشتن حریم خصوصی شهروندان فراهم خواهد کرد. در جریان بررسی این طرح بود که اسیدپاشی‌های اصفهان رسانه‌ای شد و بعد هم خبر رسید که در جهرم، مردی با چاقو به زنان حمله کرده است.
شاید در این روزها سردی هوا کمی از داغی بحث حجاب کاسته باشد اما سیر وقایع نشان می‌دهد که سال آینده باز هم این موضوع به صدر دغدغه بسیاری از مقامات و مسوولان صعود خواهد کرد.
