کراوات، جدیدترین موضوع مجادله دولت و صدا و سیماست. تلویزیون عکسی از محمود سریع‌القلم در مجمع جهانی اقتصاد نشان داده که کراوات به گردن دارد و انتقاد کرده که چرا مشاور رییس‌جمهوری اسلامی کراوات دارد. حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی حسن روحانی اما در نامه‌ای اعتراض‌آمیز مشاور بودن سریع‌القلم را تکذیب کرده است. این در حالی است که پیش از این، خبرگزاری رسمی دولت از سریع‌القلم به عنوان مشاور رییس‌جمهوری نام می‌برد.
اعتراض آشنا از کدام جایگاه؟
شانزدهم بهمن ماه، چیزی نمانده بود که گفت‌وگوی زنده تلویزیونی حسن روحانی به دلیل اختلاف بر سر انتخاب مجری، لغو شود اما عزت‌الله ضرغامی در نهایت تن به خواسته دولت داد و پس از برگزاری برنامه، ماجرا را به شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما گزارش کرد؛ شورایی شش نفره که دولت در آن دو سهم دارد و یکی از آنها، حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رییس‌جمهور است. حالا پس از انتقاد برنامه تلویزیونی “درگوشی” از کراوات سریع‌القلم و استفاده از عنوان مشاور رییس‌جمهوری برای او، آشنا در نامه‌ای به خطاب به رییس سازمان صدا و سیما نوشته: “از آنجا که بارها به‌صورت شفاهی و کتبی به آن سازمان محترم تذکر داده شده است انتصابات ریاست محترم جمهوری صرفا از طریق سایت رسمی دفتر ریاست جمهوری اعلام می‌شود، اصرار بر خلق مشاور و سپس همراه کردن وی با هیات همراه رئیس جمهور در داووس و در نهایت نقد پوشش ایشان را نمی‌توان اشتباهی عادی تلقی کرد.”
او این نامه را با عنوان “نماینده قوه مجریه در شورای نظارت بر صدا و سیما” امضا کرده و خواسته است که نسبت به اصلاح مصداق طرح شده “اشاعه اکاذیب” و “اصلاح رویه”، “اقدام عاجل” صورت بگیرد.
رادیو و تلویزیون حکومتی ایران هنوز به این نامه واکنشی نشان نداده اما دبیر شورای نظارت بر صدا و سیما، اقدام آشنا را غیرقانونی دانسته است. بیژن نوباوه گفته است: “بر اساس قانون تمامی نامه‌های شورای نظارت بطور رسمی از سوی ریاست محترم شورا و در مواردی با امضای دبیر شورا تهیه و ارسال می‌شود. ارسال نامه هر یک از اعضای شورا به هر نهاد و یا سازمان دولتی و غیره که در آن عضویت اعضای محترم در شورای نظارت قید شده باشد هیچگونه وجاهت قانونی ندارد و خلاف مقررات است.”
به گفته این نماینده مجلس، این موضوع هیچ گاه در شورای نظارت مطرح نشده است.
سریع‌القلم، حجاریان روحانی است؟
دکتر محمود سریع‌القلم، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، فارغ‌التحصیل رشته روابط بین‌الملل از دانشگاه های آمریکاست. همان گونه که حسام‌الدین آشنا گفته است، خبر انتصاب سریع‌القلم به سمت مشاور رییس‌جمهور در وبسایت رسمی دفتر و نهاد ریاست‌جمهوری موجود نیست اما ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت تاکنون چندین بار از او به عنوان مشاور رییس‌جمهوری در امور بین‌الملل نام برده است.(عکس)
پیش از این هم اظهارنظری از سریع‌القلم، جنجال‌آفرین شده بود. او پس از توافق ژنو در یک سخنرانی گفته بود: “یک راننده تاکسی که از ۵ صبح تا ۱۲ شب باید در این خیابان ها بدود تا هزینه سه بچه دانشجویش را درآورد، سر چهارراه از او می پرسند که نظر شما درباره برنامه هسته‌ای و مذاکرات ژنو چیست؟ او چه دانشی دارد که یک واکنش منطقی به این سئوال بدهد؟”
در واکنش به این اظهارات، تعدادی از رانندگان تاکسی مقابل نهاد ریاست جمهوری و همچنین استانداری خراسان رضوی تجمع کردند که از سوی رسانه‌های اصولگرا بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد و آن را واکنش به “توهین‌های مشاور روحانی” نامیدند اما در آن مقطع، مشاور بودن سریع‌القلم تکذیب نشد.
او همچنین در گفت‌وگویی که با خبرگزاری تسنیم داشت و در آن اشاره شده بود نه به عنوان مشاور رییس‌جمهور بلکه به عنوان استاد دانشگاه به سئوالات پاسخ می‌دهد، از رواج حسادت بین مردم ایران انتقاد کرد: “به عنوان کسی که فرصت مشاهده و مطالعه از نز دیکِ ۱۱۴ کشور جهان را طی ۲۸ سال گذشته داشته‌ام معتقدم باید حسادت را در جامعه خودمان درمان کنیم چون افراد خیلی به هم حسادت می‌کنند.”
این بار محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج در مقام پاسخگویی برآمد و سریع‌القلم را فرد “خبیثی” خواند که به “ملت ایران توهین” می‌کند. اما حالا انتشار عکس او با کراوات در مجمع جهانی اقتصاد، ابتدا در وبسایت اصولگرای مشرق و سپس تلویزیون، دولت را به صرافت تکذیب ارتباط با او انداخته است.
مشرق نوشته بود: “باید از آقای روحانی پرسید که چگونه از مشورت‌های چنین مشاوری، استقلال ملی، عزت ملی و روح ایرانی - اسلامی قابل استخراج است؟ آقای روحانی باید پاسخ دهد مشاوری که هنوز پروتکل‌های ابتدایی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران را در پوشش اسلامی -ـ ایرانی را رعایت نمی‌کند، چگونه می‌تواند حافظ منافع مردم ایران باشد؟”
وبسایت محمود سریع‌القلم که در پیشانی آن تاکید شده توسط “هواداران” او مدیریت می‌شود نیز موضع صریحی در این زمینه نگرفته و روز شنبه نوشته است: “اینکه آقای سریع القلم رسما مشاور رئیس جمهور هست یا نه برای ما خیلی اهمیت ندارد. مهم این است که آقای سریع القلم شخصی تاثیر گذار در اتفاقاتیست که پیرامون دولت و شخص رئیس جمهور به وقوع می‌پیوندد.”
وبسایت “پارسینه” هم آذر ماه امسال، این استاد دانشگاه را “مشاور ارشد” روحانی نامیده و نقش او را برای روحانی با نقش رحیم مشایی برای احمدی‌نژاد، سعید حجاریان برای خاتمی، و عطالله مهاجرانی برای رفسنجانی مقایسه کرده بود. این وبسایت با اشاره به “فشار فزاینده مخالفان دولت” چنین طرح سئوال کرده بود: “آیا روحانی مثل هاشمی، جای مهره خود را عوض می کند و سعی می کند با سیاست صبر و سکوت و مخفی کردن، فشارها را از مشاور ارشدش دور کند؟ آیا چون خاتمی حتی در مقابل حذف فیزیکی مشاورش کوتاه می آید؟ آیا مثل احمدی نژاد محکم بر بقای مشاورش می ایستد و هزینه می دهد؟” جواب این سئوال تا اینجا تکذیب مشاور بودن سریع القلم بوده است.
کراوات، از خمینی تا خامنه‌ای
محمود سریع‌القلم تاکنون در مجامع مختلفی با کراوات ظاهر شده است، از جمله در پنلی که در داووس ۲۰۱۴ برگزار شد هرچند در آنجا هیچ اشاره‌ای به سمت دولتی او نشد و او را تنها به عنوان استاد دانشگاه شهید بهشتی معرفی کردند. با این حال، واکنش سریع دولت به تلویزیون نشان می‌دهد که آنها از حساسیت موضوع کراوات در جمهوری اسلامی آگاه اند و از آن ساده عبور نمی‌کنند. آیت‌الله خمینی و انقلابیون اگرچه در ابتدا دولت را در اختیار مسلمانان کراواتی قرار دادند اما خیلی زود این پوشش همراه کت و شلوار به نمادی “طاغوتی” و غربی مبدل ودر ادارات و نهادهای رسمی ممنوع شد. حتی در مقاطعی نیروی انتظامی و بسیج با استفاده کنندگان از کراوات در مراسم و خیابان‌ها برخورد کرده‌اند.
برخی از نزدیکان آیت‌الله خمینی نقل کرده‌اند که او هیچ گاه کسی را نسبت به کراوات زدن منع نمی‌کرده اما موضع آیت‌الله خامنه‌ای در مورد کراوات کاملا صریح و واضح است و به کرات اعلام شده. از نظر او، کراوات “یک پدیده غربی” است که “وحشی های ادکلن زده” از آن استفاده می کنند و استفاده از آن برای مسلمانان “جایز نیست”. و یا اینکه “بستن کراوات و پاپیون” را “تقلید و ترویج از فرهنگ مهاجم غیر مسلمین” دانسته است.
رهبر جمهوری اسلامی فتوا داده است: “پوشیدن کراوات و دیگر لباس‌هایی که پوشش و لباس غیرمسلمانان محسوب می‌شوند به‌طوری که پوشیدن آنها، منجر به ترویج فرهنگ منحطّ غربی شود، جایز نیست.”
پیش از این یک بار انتشار عکسی با کراوات از صادق خرازی -از نزدیکان سید محمد خاتمی و دارای مسئولیت‌های دیپلماتیک در دولت اصلاحات- هم خبرساز شده بود. این دیپلمات سابق که به روال دیپلمات های جمهوری اسلامی، پیراهن مشهور به “یقه آخوندی” می‌پوشد، مهر ماه امسال در اظهارنظری از “مشکل بینش” انتقاد کرده و گفته که “سال‌های سال دچار خودسانسوری‌های شدید بوده‌ایم مثلاً هر کسی که کراوات می‌زده را به سادگی کنار گذاشته‌ایم و به همین دلیل اتفاقات ۸ سال گذشته تلخ‌ترین و سخت‌ترین حوادثی بود که هم به اقتصاد کشور ضربه زد و هم تولید فکر را مختل کرد.”
