جون لین
علی رغم آنکه اغلب رسانه های رسمی ایران تحت کنترل دولت و یا محافظه کاران تندرواست، اینترنت به ابزاراصلی مناسب برقراری ارتباط از سوی نسل جوانتر تحصیلکرده و کنجکاو ایران تبدیل شده است.
اگر در اینترنت ایران را جستجو کنید، با وبلاگ ها و وب سایت هائی روبرو می شوید که همه موضوع ها را تحت پوشش خود قرار داده اند.
سیاست، هنر، سینمای هالیوود، مسائل زنان، ورزش زنان، موسیقی پاپ … همه چیز به آهستگی نجوا می شود. حتی وب سایت های دوست یابی هم در جمهوری اسلامی وجود دارند.
جنگ فضای مجازی هر روز ادامه دارد. دولت بر طبل کنترل بیشتر اینترنت می کوبد، و وبلاگ نویس های ایرانی هم عکس العمل نشان می دهند.
در ایران حدود 000/56 وبلاگ نویس و حدود 22 میلیون کاربر اینترنتی وجود دارد. برای کشوری که هنوز در برخی نقاط دور افتاده اش جریان برق هم ندارند، این آمار بدی نیست.
حتی برخی از روزنامه نگاران در رسانه های اصلی کشور، از اینترنت برای چاپ مقاله هائی استفاده می کنند که امکان قرار دادن آنها در روزنامه و یا گذر از سد سردبیر وجود ندارد و یا اینکه با سانسور مقامات روبرو می شوند.
جاذبه اصلی برای وبلاگ نویس ها در فضای رعب آور سیاسی ایران این است که کسی به آنها گوش می دهد.
این دیدگاه سید وحید عقیلی، دستیار استاد ارتباط جمعی دانشگاه آزاد در تهران، است.
او می گوید: “اکنون نسل جدید برای ابراز عقاید و باورها و طرز تلقی خود به دنیا دسترسی دارد. اینترنت ابزار خوبی است که به مردم اجازۀ تعریف از خودشان را می دهد.“
آزادی بیان در ایران، حتی در اینترنت نیز حال و روز ناخوشی دارد.
امیر قبلاً یک وبلاگ سیاسی می نوشت. هرچند او اصرار داشت چیز “توهین آمیزی” در وبلاگش نمی نویسد، یک روز که رایانه اش را روشن کرد، دید وبلاگش از سوی مسؤولان مسدود شده است: فقط برای اینکه جرأت بحث گفتگ درباره سیاست را به خود داده بود.
خیلی از وب سایت ها برای دور زدن محدودیت ها، مجبورند مرتب آدرس اینترنتی خود را عوض کنند.
کاربران اینترنت در ایران آموخته اند چگونه با دانلود کردن نرم افزارهای ضد فیلتر و سایر تکنولوژی ها از این محدودیت ها فارغ شوند.
علیرغم مشکل بودن دسترسی به وبلاگ نویس ها، اخیراً گزارش هائی از بازداشت برخی از آنها به گوش می رسد.
چند ماه پیش بود که مجلس ایران کار بر روی تصویب یک قانون را شروع کرد که برای وبلاگ نویس هائی که از طریق اینترنت سبب اشاعه فساد و فحشا می شوند، مجازات اعدام را در نظر می گیرد.
هنوز معلوم نیست کار این لایحه به کجا کشیده است.
اخیراً دستورالعملی مبنی بر ثبت نام وبلاگ نویس ها با وزارت ارشاد بعد از امتناع برخی از افراد، به دست فراموشی سپرده شد.
شاید مسؤولان ایرانی به این نتیجه رسیده باشند که سخت گرفتن در این مورد، اثرات معکوسی خواهد داشت.
علیرغم همه این ها، مقامات هنوز نگران تأثیر اینترنت بر جامعه اسلامی و نوعی از فرهنگ هستند که آنها ترویج می کنند.
سپاه پاسداران انقلاب اخیراً دربارۀ “امپریالیسم اینترنتی” مطالبی به چاپ رساند و هشدار داد سازمان سیا از اینترنت برای به راه انداختن یک “انقلاب مخملی” در ایران استفاده می کند.
سپاه، رسانه های بین المللی از جمله بی بی سی، سی ان ان و نیویورک تایمز را متهم به دست داشتن در این توطئه کرد.
ولی نکته جالب آن است که اینترنت در ایران نشان تا چه حد غیرسیاسی است.
زندگی اینترنتی در ایران کاملاً با آنچه در کشور می بینید و یا از رسانه های رسمی می شنوید متفاوت است.
ابزار شیطانی
آنچه در اینترنت ایرانی ها می گذرد حتی اگر مستقیماً هیچ تهدید مستقیم سیاسی هم متوجه دولت نکند، بازتاب پیچیدگی جامعه ایرانی است. تصویری است که مدافعان انقلاب دل خوشی از آن ندارند.
برای مثال موسیقی راک و پاپ را درنظر بگیرید: نواختن گیتار الکترونیک در انظار ممنوع است (ابزار شیطانی). آواز خوانی به زبان انگلیسی با پاسخ مستقیم “خیر” روبرو می شود. اینکه یک زن به تنهائی آواز بخواند غیر ممکن است.
برای همین است که تمام اینکارها زیر زمینی می شوند.
صدها و شاید هزاران گروه موسیقی ایرانی، موسیقی خود از متال گرفته تا ترنس، از طریق اینترنت پخش می کنند. صدای این موسیقی را در دستگاه پخش تاکسی های تهران هم می شنوید.
اینطور نیست که نسل موسیقی راک ایران، به تنهائی صحنۀ اینترنت را در اختیار گرفته باشد.
اخیراً دولت اعلام کرده ده هزار وبلاگ بسیجی- شبه نظامیان وابسته به سپاه پاسداران- را در اینترنت قرار داده است.
شهر مذهبی قم هم یکی از بهترین امکانات اینترنتی کشور را در اختیار دارد. روحانیون به تحقیق درباره اسلام می پردازند و یافته های خود را در وب سایت های بیشمار خود به چاپ می رساند.
دولت هم به ابراز خواسته ها ی خود در اینترنت مشغول است. اخبار مربوط به محمود احمدی نژاد هم گاهی سر از وبلاگ خود او در می آورند.
ایرانی ها از باقی دنیا متأثر می شوند و از تماس با خارجی ها خوشحالند. این اتفاقی است که در فرهنگ روبه توسعه اینترنتی در ایران در بیشترین حجم رخ می دهد.
منبع: بی بی سی- 15 دسامبر