حسین شریعتمداری٬ مدیرمسوول روزنامه کیهان و نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در این موسسه٬ روز شنبه در سرمقاله کیهان از به بن‌بست رسیدن مذاکرات وین ابراز خشنودی کرد.
شریعتمداری از جمله منتقدان دیرپای مذاکرات هسته‌ای است. روزنامه تحت سرپرستی او چه در زمان دولت خاتمی و چه در زمان دولت روحانی٬ به مخالفت با مذاکرات پرداخته است.
وی در آخرین یادداشت خود در این روزنامه درباره گفت‌وگوها میان ایران و گروه ۱+۵ در وین نوشت: “مذاکرات سه روزه ایران و ۱+۵ در وین، خوشبختانه بی‌نتیجه مانده است. شاید تصور شود استفاده از قید «خوشبختانه» برای اعلام شکست و بی‌نتیجه ماندن مذاکرات هسته‌ای وین۴، نامتعارف و «بدبینانه» است ولی این واقعیت قابل تردید نیست که مذاکرات هسته‌ای به دلایلی که پیش از این بارها گفته و نوشته‌ایم، هرگز به نتیجه مطلوب نمی رسد”.
نماینده ولی‌فقیه در موسسه کیهان٬ از توافقنامه ژنو هم با عنوان سندی یاد کرد که در آن جمهوری‌اسلامی “مجموعه‌ای از امتیازها” را با “گشاد‌ه‌دستی آمیخته به وادادگی” به غرب داده و در مقابل جمهوری‌اسلامی تنها دل‌خوش به “وعده‌های نسیه” است.
بررسی مواضع حسین شریعتمداری در روزنامه کیهان از آن جهت اهمیت دارد که بسیاری از فعالان سیاسی٬ معتقدند روزنامه کیهان٬ منعکس‌کننده نظریات بخش قدرتمندی از حاکمیت درباره مسایل مختلف است. هم‌چنان که برخی عقیده دارند این روزنامه در مواردی نیز نقطه‌نظرهای رهبر جمهوری‌اسلامی را به شکل غیررسمی بیان می‌کند.
این مساله نه تنها درباره برنامه هسته‌ای٬ که درباره بسیاری از موارد دیگر هم صادق است. برخی از فعالان سیاسی و حقوق‌بشری بازداشت شده٬ بارها گفته‌اند که حمله به آنها از روزنامه کیهان آغاز شده و مسایل مطرح شده دراین روزنامه٬ از جمله مفاد بازجویی‌های آنها بوده است. هم‌چنان که تاکنون بارها برخی از بازداشت‌شدگان به حضور حسین شریعتمداری در زندان و به عنوان بازجو اشاره کرده‌اند.
اکبر گنجی٬ روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب٬ در دوران اصلاحات مدعی شده بود که شریعتمداری در دوران وزارت علی فلاحیان در وزارت اطلاعات٬ معاونت اجتماعی این وزارت‌خانه بوده است. نیروهای اصلاح طلب بارها مدعی شده‌اند که این روزنامه به دلیل نزدیکی با نهادهای امنیتی و مراکز قدرت در جمهوری‌اسلامی٬ دسترسی به مدارک محرمانه‌ای دارد و از این مدارک برای حمله به مخالفان استفاده می‌کند. شریعتمداری خود اما تمام این مسایل را تکذیب کرده است.
شریعتمداری از زمان آغاز مذاکرات هسته‌ای بارها نتیجه این مذاکرات را به ضرر جمهوری‌اسلامی دانسته٬ دولت را متهم کرده که بیش از گرفتن امتیاز٬ به غرب امتیاز داده و ادامه چنین روندی را نیز باعث نگرانی توصیف کرده است.
شریعتمداری٬ مذاکرات هسته‌ای و دولت روحانی
شریعتمداری از زمان روی کار آمدن دولت روحانی و آغاز مذاکرات پیرامون برنامه هسته‌ای جمهوری‌اسلامی٬ همواره از منتقدان این مذاکرات بوده است. شریعتمداری همچنین از منتقدان برخی وزرای معرفی شده توسط حسن روحانی بود و در کیهان نوشت که انتخاب آنها به ناچار بوده و به همین دلیل روحانی خوشحال خواهد شد که نمایندگان به برخی از وزرای وی رای‌اعتماد ندهند.
گرچه روزنامه کیهان در ۹ ماه گذشته از جمله منتقدان اصلی دولت و به طور خاص٬ منتقد برنامه هسته‌ای بوده٬ اما حسین شریعتمداری عقیده‌ی دیگری در این زمینه دارد. به گفته او: “ما علیه گروه مذاکره کننده حرفی نزدیم و رهبر معظم انقلاب نیز با صراحت فرمودند که این گروه فرزندان انقلاب هستند و از آنها حمایت می کنیم؛ همچنین ایشان فرمودند که همه با چشمان باز باید مراقب اوضاع باشند”.
اشاره‌ی وی به سخنانی از رهبر جمهوری‌اسلامی است که در آن اعضای تیم مذاکره‌کننده را از “فرزندان جمهوری‌اسلامی” توصیف کرده و خواستار حمایت از آنها شده بود.
دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان جمهوری‌اسلامی و غرب٬ پس از مطرح شدن تز جدیدی از سوی آیت‌الله خامنه‌ای با عنوان “نرمش قهرمانانه” رخ داد. پس از سخن‌رانی رهبر جمهوری‌اسلامی٬ شریعتمداری درباره این مفهوم نوشت: “نگاهی - هر چند گذرا- به آنچه رهبر معظم انقلاب از دهها سال قبل تاکنون درباره مفهوم «نرمش قهرمانانه» بیان کرده‌اند، نشان می‌دهد رسانه‌ها و محافل یاد شده داخلی و خارجی… مفهوم واژه یاد شده را از آرزوهای تاکنون بر زمین مانده خویش گرفته و برای تایید آن به بیان حضرت آقا استناد کرده‌اند و این در حالی است که رهبر معظم انقلاب واژه «نرمش قهرمانانه» را بدون تعریف دقیق رها نفرموده‌اند”.
پس از آن و پس از توافقنامه ژنو٬ شریعتمداری ابتدا معترض محرمانه بودن مفاد این موافقت‌نامه شد و در این زمینه نوشت: “در مقابل امتیازهایی که داده‌ایم و یا قول داده‌ایم و قرار است بدهیم، هیچ امتیازی نگرفته‌ایم. این واقعیت تلخ واضح‌تر از آن است که «محرمانه» بماند! به بیان دیگر، ذوق‌زدگی بی‌سابقه حریف نشان می‌دهد در جریان مذاکرات ژنو، امتیازات برجسته‌ای که برای آنها غیرمنتظره بوده است، دریافت کرده و یا قول دریافت آن را گرفته‌اند”.
وی در این یادداشت حسن روحانی و مححمدجواد ظریف را متهم کرده بود که درباره محرمانه بودن مفاد توافقنامه ژنو مرتکب “اشتباه فاحش” شده‌اند.
وی بعد از آن نیز چندین بار از به بن‌بست رسیدن مذاکرات استقبال کرده بود: “حتما نباید به یک توافق دست پیدا کرد، چراکه تنها توافق ارزشمند نیست، زمانی که شما به دلیل ایستادگی و پایداری بر ارزشها تن به توافق نمی دهید، خود یک ارزش است”.
این‌ها اما همه‌ی انتقادهای شریعتمداری از تیم مذاکره‌کننده نیست. اودر دی ماه سال گذشته در سرمقاله روزنامه کیهان٬ در واکنش به سخنان حسن روحانی که توافقنامه ژنو را به معنای تسلیم غرب برابر جمهوری‌اسلامی توصیف کرده بود٬ چنین نوشت: “وقتی به متن توافقنامه مراجعه می‌شود، آنچه «داده‌ایم» در مقابل آنچه «گرفته‌ایم» نه فقط قابل مقایسه نیست، بلکه بسیار کم‌اهمیت‌تر و ناچیزتر از آن است که با واژه «برد- برد» کمترین تناسبی داشته باشد، چه رسد به این که، توافقنامه یاد شده را «تسلیم قدرت‌های بزرگ جهان در مقابل ملت ایران» بدانیم… شواهد موجود حکایت دیگری دارند و این بیم جدی هست که حریف در مقابل برخی از کوتاه آمدن‌های ما، گام‌های بیشتری به جلو بردارد”.
وی سپس در واکنش به سخنان حسن روحانی و نزدیکان وی درباره منتقدان توافق ژنو نیز چنین اظهارنظر کرد: “دولت محترم در توافق ژنو، کدام دستاورد قابل ارائه و امتیاز درخور توجهی را برای ملت به ارمغان آورده است که به قول ایشان، برای برخی از منتقدان این توافقنامه «حسادت برانگیز»! باشد؟! «امتیاز نقد» دادن و وعده نسیه گرفتن، افتخار نیست که حسادت دیگران را در پی داشته باشد؟! تا آنجا که با ارائه شواهد و مستندات برگرفته از متن توافقنامه ژنو قابل دیدن است، تنها دستاورد درخور توجه توافقنامه یاد‌شده، اثبات «غیرقابل‌اعتماد بودن» آمریکاست… به جناب آقای روحانی و برخی دیگر از دولتمردان محترم که توافقنامه ژنو را «بزرگترین توافق قرن»! و «نتیجه تسلیم قدرت‌های بزرگ»! می‌دانند پیشنهاد می‌کنیم زمینه‌ای برای یک نشست مشترک میان برخی از منتقدان و حامیان توافقنامه یاد‌شده فراهم آورند و هر دو طرف با این شرط که فقط به شواهد مستند از متن توافقنامه تکیه کنند، درباره آن به اظهارنظر بنشینند. باور ما این است که در آینده‌ای نه چندان دور، واقعیت تلخی که این توافقنامه در پی دارد، آشکار خواهد شد، اگر چه نشانه‌های آن از هم‌اکنون نیز قابل دیدن است”.
وی در آغاز سال جدید نیز هم‌زمان با دور جدیدی از مذاکرات هسته‌ای نوشت: “این نوشته در پی آن نیست که تلاش بی‌وقفه تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان را نادیده بگیرد و یا در انگیزه آنان برای حفظ و حراست از دستاوردهای نظام خدشه‌ای وارد کند ولی شواهد و نشانه‌هایی در دست است که نشان می‌دهد آنچه تاکنون و در جریان مذاکرات اخیر با گروه کشورهای ۵+۱ به دست آورده‌ایم با آنچه وعده داده شده بود و انتظار می‌رفت فاصله زیادی دارد تا آنجا که می‌توان گفت تنها دستاورد دور جدید مذاکرات اثبات بی‌خدشه این واقعیت بوده است که آمریکا قابل اعتماد نیست”.
وی در آخرین یادداشت خود در این روزنامه درباره گفت‌وگوها میان ایران و گروه ۱+۵ در وین نوشت: “مذاکرات سه روزه ایران و ۱+۵ در وین، خوشبختانه بی‌نتیجه مانده است. شاید تصور شود استفاده از قید “خوشبختانه” برای اعلام شکست و بی‌نتیجه ماندن مذاکرات هسته‌ای وین۴، نامتعارف و “بدبینانه” است ولی این واقعیت قابل تردید نیست که مذاکرات هسته‌ای به دلایلی که پیش از این بارها گفته و نوشته‌ایم، هرگز به نتیجه مطلوب نمی رسد”.
این‌ها البته تنها بخشی از مواضع شریعتمداری پیرامون برنامه هسته‌ای است. مرور مواضع وی از آن جهت حائز اهمیت است اگر این موضع‌گیری‌ها در کنار نقل‌قول‌های تکذیب نشده اصول‌گرایان از آیت‌الله خامنه‌ای درباره عدم رضایت از توافق‌نامه‌ژنو و مذاکرات هسته‌ای قرار داده شود٬ احتمالا می‌توان تصویری اجمالی از نگاه رهبر جمهوری‌اسلامی به این مذاکرات را به دست آورد.
