فرهاد معتمد
سهمیه بندی بنزین روی همه چیز تاثیر گذاشته؛ حتی روی روابط مردم با همدیگر. این موضوع را می توان در زوایای مختلف زندگی دریافت، اما با این حال مسوولین آن را نفی می کنند و اساسا سهمیه بندی بنزین را مستقل از پدیده گرانی می دانند.
رئیس مجلس شورای اسلامی در حالی در گفت و گو با خبرنگاران گفت “موضوع افزایش قیمت کالاها ربطی به سهمیه بندی بنزین ندارد” که به دنبال سهمیه بندی بنزین، در روزهای اخیر اکثریت قریب به اتفاق کالا ها و خدمات تغییرات قیمتی محسوسی کرده اند.
هزینه حمل و نقل اولین رقمی بود که در سراسر کشور به طور سرسام آوری افزایش یافت و هنوز هم در حال افزایش است.
کرایه خودروهای شخصی مسافرکش در مشهد، شیراز، تهران، یاسوج، تبریز و بسیاری از شهرهای دیگر ایران تقریبابه دو برابر و حتی بیشتر افزایش پیدا کرده و کمبود خودروهای مسافرکش در شهرها کاملا مشهود است.
یکی از مسافربرهای شخصی در این ارتباط به روز گفت: “مسافربرهای شخصی به علت اینکه مجبور به استفاده از سهمیه عادی هستند و هنوز سهمیه ویژه مسافربرها و آژانس ها معلوم نشده، اجبارا بر اساس طول مسیر کرایه ها را افزایش داده اند.”
وی افزود: “علاوه بر این چون اکثر خودروهای مسافربر شخصی دوگانه سوز نیستند، برای تأمین سوخت مورد نیاز خود با مشکل مواجه خواهند شد و برای همین ناگزیرند کرایه بیشتری بگیرند.”
یکی دیگر از این رانندگان نیز می گوید: “ما از این راه امرار معاش می کنیم؛ با اعلام سهمیه بندی بنزین و بلاتکلیفی تحویل سوخت مازاد به مسافربرهای شخصی، زندگی ما با مشکلات فراوانی مواجه شده است.”
کاهش قدرت رقابت
یک عضو اتاق بازرگانی در این ارتباط به خبرگزاری موج گفته است: “با توجه به اینکه حجم عمده ای از مسافران درکشور ما به وسیله مسافربرهای شخصی جابجا می شوند با سهمیه بندی بنزین طبیعتا نرخ کرایه ماشین ها افزایش یافته که این امر موجب گرانی سایر کالاها و خمات خواهد شد.”
مهدی دانشمند تصریح کرده: “افزایش نرخ حمل ونقل یکی از عواملی است که گرانی سایر کالاوخدمات را به دنبال دارد.”
وی سپس نتیجه گرفته است که: “سهمیه بندی بنزین به این شکل موجب ایجاد تورم در اقتصاد کشور می شود و با افزایش تورم نرخ کالاهای صادراتی ایران دردنیا افزایش یافته و این امر موجب کاهش قدرت رقابتی کالاهای صادراتی ایران در دنیا می شود. کاهش صادرات وافزایش تورم هم از عمده ترین پیامدهای سهمیه بندی بدون منطق وبرنامه ریزی بنزین در کشور است.”
به اعتقاد وی “به منظور جلوگیری از ایجاد تورم در کشوربا اجرای طرح سهمیه بندی بنزین باید این طرح با برنامه ریزی و بسیار دقیق ومرحله به مرحله انجام می شد تا چنین پیامد هایی برای اقتصاد در کشورنداشته باشد.”
عضو هیئت رییسه اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه سعی در کاهش قیمت تمام شده کالاهای صادراتی و وارداتی که به دست مصرف کنندگان می رسد از مهترین برنامه های ما بود، افزوده: “با ارائه و اجرای طرحی که برنامه ریزی و هدفمند نیست تمام زحماتی که برای بهبود اوضاع اقتصادی کشور کشیده شده است یک شبه از بین می رود.”
بازار سیاه بنزین
اما در شرایطی که یکی از اهداف طرح سهمیه بندی بنزین، کوتاه شدن دست قاچاقچیان معرفی شده بود، در حال حاضر بنزین قاچاق در کشور به قیمت 500-300 تومان در هر لیتر به فروش می رسد.
یکی از رانندگان آژانس مسافربری به روز می گوید: “چون هنوز سهمیه خاصی برای ما که در آژانس کار می کنیم در نظر نگرفته اند، ما مجبوریم بنزین خود را از راه های دیگری تامین کنیم.”
وی می افزاید: “من در چند روز اخیر با مراجعه به جایگاه…. توانستم بنزین با قیمت 300 تومان بزنم. در جایگاه های دیگر هم این کار به صورت پنهانی انجام می شود.”
وی در پاسخ به این سئوال که مگر عرضه بنزین تنها با کارت هوشمند سوخت صورت نمی گیرد، می گوید: “همین طور است. ولی احتمالا متصدی پمپ بنزین از کارت های سوختی که در پمپ جا مانده اند استفاده کرده و بنزین را با قیمت آزاد به فروش می رساند و مازاد پول را هم به جیب می زند. البته تعداد کارت ها هم که کم نیست!”
همچنین بسیاری از رانندگان نیسان که نیازی به سهمیه 20 لیتری روزانه خود ندارند نیز بنزین خود را با قیمت بسیار زیادی به فروش می رسانند.
خرید و فروش کارت
خرید و فروش کارت سوخت نیز آغاز شده است. فردی که در یکی از جایگاههای بنزین برای فروش کارت سوخت خودرو شخصی اش در جمع حاضرین اعلام آمادگی کرد، در این خصوص اظهار داشت: “فرزندم در تصادف دچار سانحه شده است و من مجبورم برای تامین مخارج بیمارستان وی حالا که بازار بنزین داغ است کارت سوخت خود را بفروشم.”
این راننده در ادامه افزود: “قیمت پیشنهادی من یکصد و پنجاه هزار تومان بوده است. مشتری صد هزار تومانی هم دارم. طبق بررسیهایی که کردم در کارت بنده 400 لیتر وجود دارد. مجبورم به بالاترین قیمت کارت سوخت خود را بفروشم. برای آیندهه م فکری خواهم کرد.”
وی در خاتمه گفت: “لااقل برای هر کس خوب نبود، با فروش این کارت موقتاً مشکل من حل خواهد شد. در حالی که کار یک نفر دیگر که کارت ندارد نیز راه می افتد.”