مارک هینریش
ایران در نشست این هفته آژانس بین المللی انرژی اتمی با انتقادهای شدیدتری در خصوص افزایش فعالیت های هسته ای خود روبرو خواهد شد. هدف از این نشست، سنجش نبض تحریم های گسترده تر بر علیه ایران خواهد بود.
نشست ماه ژوئن شورای حکام آژانس اتمی که روز دوشنبه آغاز خواهد شد، بر برنامه به سرعت رو به گسترش غنی سازی اورانیوم ایران و کاهش همکاری های این کشور با بازرسان آژانس اتمی تأکید خواهد کرد. به گفته یک دیپلمات آسیایی “از آنجا که ایران هم به گسترش غنی سازی پرداخته و هم همکاری های خود را با آژانس اتمی کاهش داده است، انتقاد از این کشور شدیدتر از قبل خواهد بود. این نشانه خوبی نیست و این بن بست تشدید خواهد یافت.”
در گزارش 23 ماه مه بازرسان آژانس اتمی آمده است ایران نه تنها ضرب الاجل سازمان ملل را در خصوص توقف غنی سازی اورانیوم نادیده گرفته، بلکه از شروع سال جاری گام های بلندی در برنامه هسته ای خود برداشته است. یک مقام آژانس اتمی می گوید ایران در حال حاضر 2000 سانتریفیوژ فعال دارد و این رقم تا ماه آینده به 3000 سانتریفیوژ افزایش خواهد یافت. این تعداد سانتریفیوژ مبنای غنی سازی اورانیوم در “مقیاس صنعتی” خواهد بود و به ایران این امکان را خواهد داد تا ظرف یک سال به اورانیوم مورد نیاز یک بمب اتم دست پیدا کند.
محمد البرادعی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی ماه گذشته با اعلام اینکه حوادث و وقایع از تلاش های قدرت های غربی برای ممانعت از دستیابی ایران به تکنولوژی مورد نیاز هسته ای پیشی گرفته اند، غربی ها را مأیوس کرد. به گفته البرادعی، خواسته قدرت های غربی در خصوص تعلیق فعالیت های هسته ای ایران به عنوان مبنایی برای مذاکرات، دیگر معقول بنظر نمی رسد.
این در حالی است که واشنگتن اظهارات البرادعی را مداخله گرانه دانسته است و احتمال می رود با تحت فشار گذاشتن شورای حکام آژانس اتمی و با حمایت متحدان غربی خود، خواستار اقدام سریع شورای امنیت سازمان ملل در خصوص اعمال تحریم های گسترده تر بر علیه ایران شود. از سوی دیگر روسیه و چین احتمالا ً در بدو امر بر دوراندیشی و دیپلماسی بیشتر تأکید خواهند کرد.
اعضای شورای حکام آژانس اتمی همچنین نگرانی عمیق را در خصوص “اطلاعات ناقص” آژانس اتمی در مورد دامنه فعالیت های هسته ای ایران اعلام خواهند کرد. ایران در ماه آوریل از ارائه اطلاعات در خصوص طرح پیشرفته سایت های طراحی شده هسته ای از قبیل رآکتور آب سنگین سر باز زد. بیش از یک سال است که بازرسی های بعمل آمده از سایت های اعلام شده هسته ای ایران محدود شده است.
به گفته یک دیپلمات ارشد اروپایی، هیچ یک از کشورهای عضو شورای حکام آژانس اتمی، از جمله جنبش غیرمتعهدها نسبت به مسائل عنوان شده در گزارش هفته گذشته آژانس اتمی اعتراض نکرده اند. یک مقام ارشد آژانس اتمی می گوید: “رفتار ایران در حال حاضر دارد به شدت این کشور را تنها می گذارد، مگر اینکه ایران به سرعت رویکرد خود را تغییر دهد. در غیر اینصورت گزینه ای جز ازسرگیری رویکرد شورای امنیت وجود نخواهد داشت.”
به گفته یک دیپلمات غربی، ایران همچنین توافق خود را برای انجام بازرسی های مختصر از نیروگاه زیرزمینی نطنز نادیده گرفته و به بازرسان اجازه ورود و عکسبرداری نداده است. در همین حال دو دیپلمات دیگر می گویند، ایران برخی از سفرهای بازرسان آژانس را به نیروگاه نطنز به تعویق انداخته است. از سوی دیگر به گفته مقامات بلندپایه سازمان ملل، هیچگونه مشکلی در خصوص دسترسی به نیروگاه نطنز وجود نداشته است.
منبع: واشنگتن پست، 10 ژوئن، 2007