بعد از گذشت بیش از دو سال از اولین زمزمه های مربوط به فراخواندن احمدی نژاد به مجلس، روز سهشنبه علی مطهری، نماینده اصولگرای مجلس یک بار دیگر طرح سئوال از رئیس دولت را به خاطر”اظهارات وی و رئیس دفترش” پیش کشید. طرحی که به گفته خبرگزاری های دولتی یک روز پس از ارائه، به علت “عدم استقبال نمایندگان” باشکست مواجه شد.
پایگاههای خبری حامی دولت، این اقدام نماینده منتقد دولت را “جوسازی هدفمند” علیه محمود احمدی نژاد، همزمان با سفر وی به لبنان خوانده و نوشته اند مطهری، برای امضای این طرح، دیگر نمایندگان مجلس را تهدید کرده است.
تلاش بی فرجام مطهری
اولین ساعات روز گذشته، جهان نیوز، سایت نزدیک به علی زاکانی و نمایندگان اصولگرای تحول خواه، خبر از کلید خوردن طرحی در مجلس داد که بر اساس آن احمدی نژاد باید جهت پاسخ دادن به سئوالات نمایندگان به مجلس فراخوانده شود.
به گزارش جهان، “متن طرح سئوال از احمدی نژاد که توسط یک نماینده منتقد دولت از حوزه انتخابیه تهران، تهیه شده داری چهار محور اصلی است که روز سهشنبه در صحن مجلس با مراجعه به نمایندگان از آنها خواسته است تا این طرح را امضا کنند”.
“اظهارات رئیس جمهور در خصوص جایگاه مجلس و اینکه مجلس در راس امور نیست”، “عدم توجه به مسایل فرهنگی جامعه”، “اظهارات اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر رئیس جمهور در خصوص مکتب ایرانی به جای مکتب اسلامی” و “سیاست های لیبرال فرهنگی” از جمله محورهای این سئوال معرفی شده است.
به نوشته این سایت اگرچه برخی از نمایندگان از امضای آن خودداری می کردند اما تا قبل از پایان جلسه حداقل هشت نماینده آنرا امضا کرده بودند.
همزمان با انتشار این خبر رسانه های حامی دولت با حمله به علی مطهری به خاطر ارائه این طرح خبر دادند که به خاطر “بی اعتباری طرح کننده آن بین اصولگرایان” شکست خورده است.
طرح سئوال از رئیس جمهور، که در اصل 88 قانون اساسی بر آن تاکید شده در 30 سال گذشته حاکمیت نظام جمهوری اسلامی، یعنی در هشت دوره مجلس، سابقه نداشته است و روسای جمهور هیچ گاه مورد سوال نمایندگان مجلس واقع نشده اند.
برای طرح سئوال از رئیس جمهور، حداقل یک چهارم نمایندگان یعنی 73 نماینده باید موافقت خود را اعلام و این طرح را امضا کنند. مطابق ماده 196 آئین نامه داخلی مجلس، براساس اصل 88 قانون اساسی در صورتی که یک چهارم کل نمایندگان مجلس بخواهند درباره یکی از وظایف رئیس جمهور سئوال کنند، باید سئوال خود را به طور صریح، روشن و مختصر همگی امضا و به رئیس مجلس تسلیم کنند.پس از آن رئیس مجلس باید موضوع را در اسرع وقت به کمیسیون تخصصی ارجاع کند. کمیسیون موظف است حداکثر ظرف یک هفته با حضور نماینده معرفی شده رئیس جمهور و نماینده منتخب سئوال کنندگان تشکیل جلسه دهد. در این جلسه نماینده رئیس جمهور باید پاسخ مقتضی را از طرف رئیس جمهور ارائه کند تا به نمایندگان سئوال کننده گزارش شود. پس از یک هفته چنانچه هنوز حداقل یک چهارم نمایندگان مجلس که سئوال را امضا کرده اند، از سوال منصرف نشده باشند، رئیس مجلس موظف است در اولین جلسه سئوال آنان را قرائت و فورا برای رئیس جمهور ارسال کند و این سئوال ظرف 48 ساعت تکثیر و در دسترس نمایندگان قرار گیرد.
بر اساس ماده 197 آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، رئیس جمهور موظف است ظرف مدت یک ماه از تاریخ دریافت سئوال در جلسه علنی مجلس حضور یابد و به سئوال پاسخ گوید، تاخیر فقط با عذر موجه و با تشخیص مجلس امکان پذیرست. مدت طرح سئوال از طرف نماینده منتخب سئوال کنندگان حداکثر 15 دقیقه و مدت پاسخ رئیس جمهور حداکثر یک ساعت خواهد بود. به نتیجه رسیدن یا نرسیدن این طرح در مجلس یکی از بحث های میان نمایندگان است.
با این حال جهان نیوز با سیاسی خواندن هدف طرح سئوال از احمدی نژاد بعید دانسته است این طرح در مجلس به نتیجه برسد. به نوشته این سایت “مجلس هیچگاه تصمیم نداشته و ندارد که خود را در مقابل دولت قرار دهد، برای استیضاح یک وزیر که به امضای 10 نماینده نیاز است، تا کنون طرح استیضاح حداقل هشت وزیر مطرح و بیش از حد نصاب امضا داشت اما یا این طرحها اعلام وصول نشده همچون طرح استیضاح صادق خلیلیان وزیر جهاد کشاورزی و یا بهبهانی وزیر راه و ترابری و یا بعد از اعلام وصول از دستور کار مجلس خارج شده است؛ همچون استیضاح حاجی بابایی وزیر آموزش و پرورش که در ششم مهر ماه در مجلس اعلام وصول اما یک هفته بعد با پس گرفتن امضاها از سوی نمایندگان از دستور کار مجلس خارج شد.”
انتشار این خبر در جهان نیوز با واکنش شدید برخی از مخاطبین این سایت روبرو شد. تعدادی از کاربران در قسمت نظرات، انتشار این خبر را، آنهم در شرایطی که احمدی نژاد به لبنان سفر کرده نشانهای از “کج سلیقگی” و اقدامی “تامل برانگیز” دانسته اند.
اگر مردی امضا کن
واکنش ها به طرح سئوال از رئیس دولت تنها به کاربران اینترنتی محدود نشد. تعدادی از نمایندگان و شماری از رسانههای حامی دولت هم با حمله به علی مطهری، حرکت وی را به شدت محکوم و آن را تلاشی برای تحت الشعاع قرار دادن سفر احمدی نژاد به لبنان دانستهاند.
ایرنا، خبرگراری رسمی جمهوری اسلامی که معمولا بیش از دیگر سایت ها اخبار مربوط به مطهری و به ویژه واکنش های منتقدان به وی را پوشش می دهد، به نقل از یک نماینده مجلس نوشت: “در شرایطی که رییس‌جمهور در سفر خارجی به سر می‌برد و حضور ایشان در خارج از کشور نشان‌دهنده اقتدار نظام است و او می‌خواهد با صلابت و جدیت مواضع جمهوری اسلامی ایران را اعلام کند، چنین حرکت‌هایی صحیح نیست.”
روح‌الله جانی عباسپور، نماینده بویین‌زهرا در مجلس، با انتقاد از طرح علی مطهری و رویهای که علیه احمدی نژاد آغاز کرده است، گفت: “مطهری به من گفت اگر مردی این را امضا کن و من هم به وی گفتم اگر تو این را مردانگی می‌دانی، من نیستم.”
ایرنا ساعاتی بعد در خبری دیگر به نقل از یکی از نمایندگان مجلس که به نوشته خبرگزاری رسمی دولت نخواسته نامش ذکر شود، از انصراف علی مطهری از طرح سئوال احمدی نژاد به خاطر آنچه “مواجه شدن با پاسخ منفی نمایندگان” خوانده شده، خبر داد.
به گفتهی این نماینده مجلس “بسیاری از نمایندگان به خاطر اینکه این رفتار مطهری را مغایر با منویات رهبر معظم انقلاب مبنی بر ضرورت حفظ وحدت و انسجام در جامعه می‌دانستند از امضای این طرح سئوال امتناع کردند.”
البته دیگر سایتهای خبری اصولگرایان روز گذشته به خاطر تراکم اخبار مربوط به سفر احمدی نژاد به لبنان، فرصتی چندانی برای پرداختن به طرح سئوال از احمدی نژاد پیدا نکردند، هر چند برخی از سرسخت ترین سایت های اصولگرای مخالف مطهری در لابه لای اخبار از حمله به مطهری و انتقاد از طرح وی باز نماندند.
رجا نیوز، سایت حامی دولت، با انتشار مطلبی تحت عنوان “ناکامی مطهری در جوسازی علیه رئیس‌جمهور همزمان با سفر تاریخی لبنان”، نوشت: “علی مطهری که رفتارهای دور از بصیرت وی موجب فاصله گرفتن اصولگرایان مجلس از او شده است، در جوسازی علیه رئیس‌جمهور همزمان با سفر تاریخی فرزند ملت ایران به لبنان ناکام ماند.”
این سایت که اقدام مطهری را “تکاپوی ویژه و جوسازی هدفمند برای جمع آوری امضا علیه احمدی نژاد” توصیف کرده در ادامه مطلب خود آورده است که این طرح به به‌دلیل “بی‌اعتباری در میان اصولگرایان” با واکنش منفی روبرو شده و تعداد امضاهایی که تاکنون جمع کرده، به کمتر از 10 مورد می‌رسد.
رجا نیوز، در پایان مطلب خود علیه مطهری با اشاره به اینکه مطهری بارها به احمدی نژاد “توهین” کرده، این سوال را پیش کشیده است که: “مشخص نیست چنانچه فردی از جایگاه نمایندگی مجلس، همین ادبیات هتاکانه را در قبال رؤسای دو قوه دیگر از قوای سه‌گانه نیز به‌کار می‌برد، همین اغماض در قبال او صورت می‌گرفت یا خیر؟”
سابقه طرح سئوال از احمدی نژاد
تلاش برای فراخواندن احمدی نژاد به مجلس برای پاسخ دادن به سئوالات نمایندگان که اینک از سوی علی مطهری مطرح شده، تنها اقدام در این ارتباط نبوده است. چند سال پیش در زمان مجلس هشتم و تنها یک سال بعد از نشستن احمدی نژاد بر کرسی ریاست دولت هم این طرح از سوی جمعی از نمایندگان مجلس مطرح شد.
در اسفند ماه 1385، اکبر اعلمی، نماینده تبریز از اقدام جمعی از نمایندگان برای فراخوانی محمود احمدی نژاد به مجلس و سؤال از وی خبر داده بود.
آقای اعلمی آنزمان به نیابت از تعدای از نمایندگان مجلس هشتم اعلام کرده بود: “بنابر مصلحت و در جهت تامین حقوق ملت و حفظ مصالح ملی و عمل به سوگندنامه مندرج در اصل 67 قانون اساسی و با استناد به اصل 84 قانون اساسی تصمیم به فراخوانی رئیس جمهوری به مجلس جهت پاسخگویی به ابهامات موجود گرفته‌اند.”
آن زمان نیز ارائه دهندگان این طرح از سوی مدافعان احمدی نژاد به “سیاسی کاری” و “برخورد های خطی” متهم شدند، اما امضا کنندگان طرح سئوال رئیس دولت، اقدام خود را “تصمیمی ناشی از تعهد به به سوگندنامه‌ای” اعلام کرده بودند که در بدو ورود به مجلس دانسته بودند.
در پیش نویس این طرح 14 سئوال تدوین شده بود که عمده ترین آنها “نقض مکرر برخی از اصول قانون”، “اتخاذ دیپلماسی تنش‌زا و ایراد سخنرانی‌های حساسیت‌برانگیز”، “نادیده گرفتن خدمات گذشتگان” و “عدم پایبندی به شعارهای انتخاباتی” عنوان شده بود.
هنوز دو سال از ناکامی این طرح در مجلس نگذشته بود که رقبای سنتی احمدی نژاد، همزمان با نزدیک شدن به دور دهم انتخابات ریاست جمهوری، تلاش هایی برای فراخواندن احمدی نژاد به مجلس انجام دادند.
جهان نیوز، آنزمان گزارش داده بود که نماینده تالش وابسته به جریان مخالف احمدی نژاد با آگاهی از اینکه اگر تنها دو وزیر دیگر از دولت خارج شوند، احمدی نژاد مجبور است برای تمام اعضای کابینه رای اعتماد از مجلس بگیرد، اقدام به طرح استیضاح وزرا در ماههای پایانی دولت نهم کرده است.
به نوشته این سایت: “علی لاریجانی به نورا (نماینده سیستان) از دیگر اعضای این جریان که برای استیضاح وزیر کشاورزی تلاش می کند، توصیه کرده که پس از مشخص شدن وضعیت استیضاح وزیر آموزش و پرورش، استیضاح وزیر کشاورزی را عملیاتی کند.”
جهان نیوز، که آنزمان نیز اخبار مربوط به منتقدان احمدی نژاد را پوشش می داد نوشته بود: “علی لاریجانی در مصاحبه منتشر نشده ای با شبکه پرس تی وی در پاسخ به خبرنگار این شبکه طرح استیضاح رئیس جمهور را محتمل دانسته و گفته است این آمادگی را در مجلس شورای اسلامی برای استیضاح رئیس جمهور می بینم.”
ناظران سیاسی آن موقع این اقدام لاریجانی و جمعی از نمایندگان طیف سنتی مجلس را در راستای عزم جدی لاریجانی برای شرکت در انتخابات ارزیابی کرده بودند.
اینک اما پس از گذشت دو سال از اولین تلاشها، فراخواندن احمدی نژاد به مجلس در شرایطی مطرح می شود که اختلافات مجلسیان با رئیس دولت مستقر بیش از هر زمان دیگری عمیق شده است.
