مسئول روابط عمومی انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در مصاحبه با روز، ضمن اشاره به بازداشت فعالان دانشجویی در شهرهای استان اردبیل به بلاتکلیفی شمار زیادی از بازداشت شدگان حوادث اخیر و گسترش این بازداشت ها به سمت این استان خبر می دهد و میگوید مردم به صورت عمومی به تصمیمات دولت اعتماد ندارند.
بر اساس گزارش برخی منابع حقوق بشری تعدادی از فعالان سیاسی و مدنی آذربایجان که در یک مراسم افطاری در ماه رمضان بازداشت شده بودند، در مجموع به ۳۰ سال حبس تعزیری و تعلیقی محکوم شده اند؛ فعالان آذربایجانی اما با بیان اینکه اطلاع دقیقی از این محاکمه ها ندارند می گویند در صورت صحت این خبر، ممکن است حاکمیت بازداشت شدگان را در دادگاهی صحرایی و بدون هیچ تشریفات قانونی محاکمه کرده باشد.
بازداشت شدگان در بلاتکلیفی
دوم شهریورماه، نیروهای دولتی در محله قوم‌تپه تبریز در جریان مراسم افطاری، چندین تن از فعالان مدنی آذربایجان را بازداشت کردند.
هرانا، ارگان مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران گزارش داده است شعبه یکم دادگاه انقلاب تبریز پانزده تن از فعالین آذربایجانی را که در مراسم افطاری سوم شهریور بازداشت شده بودند هر یک به چهار ماه حبس تعزیری و ۲۰ ماه حبس تعلیقی به مدت ۴ سال محکوم کرده است.
احمد علیزاده، یوسف سلحشور، یاسر سلمانی رضایی، عبداله صدوقی، مصطفی عوض‌پور، ایلقار کریمی، فرزاد مهدوی، علی شیرناک، مهدی مهاجری، محمد علیمرادی، قادر نوروزی و…علی شیرناک، محمد علیمرادی، و فرزاد مهدوی از جمله افراد بازداشت شده در مراسم افطاری هستند.
صادق عوض‌پور، پدر مرتضی عوض‌پور که میزبان مراسم افطاری بوده همزمان با بازداشت ها به روز گفته بود: “هنوز مشخص نیست پسرم را به کجا برده اند. در طول این چند روز تنها یک تماس کوتاه تلفنی داشت و بدون ارائه هیچ توضیحی به ما گفت که بازداشت شده است. تلاش های ما هم در راستای پیگیری وضعیت مرتضی تا امروز بی نتیجه مانده است.”
چند روز بعد از این بازداشت ها و همزمان با اوج گیری اعتراضات هواداران محیط زیست به روند خشک شدن دریاچه ارومیه، خانواده های مصطفی و مرتضی عوض پور، عبدالله صدوقی، جمشید زارعی، عزیز پورولی و مهدی مهاجری گفته بودند: “نمی توان تمام مردم آذربایجان یا همه کسانی را که به وضعیت فعلی دریاچه ارومیه اعتراض دارند و خواهان تدبیری برای جلوگیری از خشک شدن این دریاچه هستند بازداشت کرد.”
یاشا حکاک پور، مسئول روابط عمومی آداپ- انجمن دفاع از زندانیان آذربایجانی که مقر آن در ونکور کانادا است به روز می گوید: “در پاره ای موارد افراد بازداشت شده با خانواده های خود تماس گرفته و از صدور احکام حبس خبر داده اند. در یک مورد، یکی از بازداشت شدگان به خانواده اش گفته به چهار ماه زندان محکوم شده است.”
او می افزاید: “ولی به صورت کلی اطلاع چندانی از محاکمه این افراد وجود ندارد و خانواده عموم آنها می گویند که بستگانشان در وضعیت بلاتکلیفی در بازداشت به سر می برند. محاکمه روندی است که باید به صورت قانونی از قبل به اطلاع وکلا برسد. بنابراین در صورتی که این محاکمه ها صورت گرفته باشد، مشخص است که بدون طی کردن مراحل حقوق انجام شده است.”
موج بازداشت های پیشگیرانه
برخی از گزارش ها حاکیست که در روز دوشنبه 21 شهریور فراخوان هایی برای اعتراض به وضعیت زیست محیطی دریاچه ارومیه در سطح شهر اردبیل پخش شده، اما اطلاعی دقیقی از برگزاری یا عدم برگزاری این اعتراض ها در دست نیست.
آقای حکاک پور در آخرین ساعات پایانی شب گذشته به روز گفت: “گزارشها از اردبیل حاکیست که فضای این شهر به شدت امنیتی بوده و ماموران در نقاط مرکزی شهر حضور بسیار پررنگی داشته اند. هنوز اطلاعی از برگزاری تظاهرات در این شهر در دست نیست، اما قبل از ساعات اعلام شده برای تجمع، تعدادی از فعالان شناخته شده این شهر بازداشت شده اند.”
ابراهیم رشیدی، در یکی از روستاهای مشکین شهر اردبیل در منزل پدری، عباس لسانی در محل کارش در شهر اردبیل و عسکر اکبرزاده، هنگام بازگشت از تهران در پلیس راه نمین در نزدکی اردبیل توسط مامورین بازداشت شده اند. برخی از این افراد در سالهای گذشته سابقه بازداشت و حبس داشته اند.
به گفته مسئول روابط عمومی آداپ، بازداشت شهروندان آذربایجانی بعد از ناآرامی های اخیر روندی فزاینده داشته در حال حاضر نیز موج بازداشت ها به سمت استان اردبیل در حال گسترش است.
او می گوید: “امکان دارد که حکومت یک موج بازداشت های پیشگیرانه را شروع کرده باشد وافراد بدون انجام اقدام خاصی جهت پیشگیری از هر گونه کنش اعتراضی بازداشت شده باشند. در این صورت تمامی این بازداشت ها غیرقانونی محسوب می شود، چون بر اساس قوانین یک فرد بعد از ارتکاب به یک جرم خاص دستگیر می شود.”
خواست مردم
به دنبال رد طرح دو فوریتی مجلس برای نجات دریاچه ارومیه، شهرهای مختلف آذربایجان از جمله تبریز و ارومیه در هفته های گذشته با اعتراض های خیابانی شدید هواداران محیط زیست ساکن روبرو شد و تعداد زیادی از شهروندان هم به علت شرکت در این اعتراضات بازداشت شدند.
نمایندگان مجلس روز ۲۵ مرداد، با طرح دو فوریتی جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه از طریق انتقال و پمپاژ آب از رودخانه های ارس و سیلوه، مخالفت کردند و قرار شد این طرح به صورت عادی در کمیسیون مربوطه بررسی شود.
بعد از اعتراضات شهروندان به رد این طرح و وضعیت کلی دریاچه ارومیه، دولت اعلام کرد ۹۰۰ میلیون دلار برای جلوگیری از خشک شدن آب دریاچه ارومیه اختصاص می دهد.
به گفته محمد جواد محمدیزاده، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست این مبلغ برای انتقال آب رودخانه های ارس و کردستان به دریاچه ارومیه تخصیص داده شد.
یاشار حکاک پور در مورد اختصاص بودجه از سوی دولت برای احیای دریاچه ارومیه می گوید: “مردم اعتمادی به تصمیم دولت ندارند. ارزیابی فعالان این است که این گونه تصمیمات در راستای آرام کردن فضای ملتهب آذربایجان صورت گرفته است. پیش بینی می شود تا عملی شدن تصمیم دولت مردم نتوانند بپذیرند که دولت بالاخره قصد حل معضل دریاچه ارومیه را دارد.”
دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین دریاچه ایران و یکی از 20 دریاچه پهناور جهان در طول سالهای گذشته و به ویژه از آغاز سال جاری با دشوارترین شرایط حیاتش روبه‌رو شده و به گفته کارشناسان محیط زیست در آستانه نابودی قرار گرفته است.
