حسن روحانی، رئیسجمهوری اسلامی در سخنرانی خود در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد خبر از آغاز فصل جدید روابط ایران با دنیا پس از توافق هستهای داد، از دخالت غرب و آمریکا در منطقه انتقاد کرد، خواستار پاسخگویی عربستان سعودی درباره حادثه منا شد و در نهایت سفر خود را پیش از موعد مقرر به پایان رساند.
روحانی در سومین سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تقریبا همان سخنانی را بیان کرد که پیش از این انتظار میرفت. او رسیدن به توافق هستهای را شامل نقشآفرینی “همه مذاکرهکنندگان، سران و رهبران دولتهای آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه، آلمان، چین و جمهوری اسلامی ایران” دانست؛ به گفتهی وی طرفین تلاش کردند “با حفظ اصول خود، فضایی تازه” ایجاد کنند و در نهایت “آنجا که لازم بود جلو رفتیم و آنجا که لازم بود شهامت انعطاف را داشتیم”.
روحانی پیش از این بارها مذاکرات هستهای را بازی برد - برد توصیف کرده بود، اصطلاحی که در سخنرانی خود بار دیگر از آن استفاده و اعلام کرد ایران قصد دارد روابطی مبتنی بر این قاعده را با همسایگان خود ایجاد کند.
انتقاد از دولت عربستان در مساله منا، انتقاد از حمله نظامی و دخالت آمریکا در منطقه و انتقاد از زرادخانه اتمی اسرائیل، از دیگر مسایلی بودند که مورد اشاره حسن روحانی قرار گرفتند.
پیش از سخنرانی روحانی، منابع خبری اعلام کرده بودند که وی سفر خود را نیمهکاره رها و به ایران باز خواهد گشت تا مساله زائران ایرانی کشته شده در عربستان را از نزدیک پیگیری کند. مسالهای که پیش از این مورد اشاره اصولگرایان قرار گرفته بود. آنها عدم بازگشت روحانی را توهین به مردم ایران توصیف کرده بودند.
ایرنا، خبرگزاری متعلق به دولت، نوشت که روحانی “پنج برنامه مهم خود در نیویورک” را لغو کرد تا در “مراسم انتقال پیکر حاجیان جان باخته ایرانی شرکت کند”. برنامههایی که به نوشته ایرنا شامل “دیدار با رییس جمهوری ونزوئلا، نخست وزیر تونس، نخست وزیر عراق و نشست با نخبگان سیاست خارجی” بود. به نوشته ایرنا “یکی از برنامههایی که احتمال لغو آن بود ملاقات با نخستوزیر انگلیس بود” که به آخرین ساعات قبل از بازگشت روحانی موکول شد؛ بنا بر این گزارش “نخستوزیر انگلیس از رییس جمهوری درخواست وقت ملاقات” داشت.
با این حال منتقدان روحانی نظر دیگری در این زمینه دارند. به عقیده آنها روحانی “روغن ریخته را نذر امامزاده” کرده. رجانیوز، وبسایت نزدیک به جبهه پایداری، در اینباره نوشت: “پیش از این خبرگزاری رسمی دولت (ایرنا) از ۵ روزه بودن سفر رییس جمهور خبر داده بود و با این اوصاف، به نظر می رسد عملا بعد از سخنرانی آقای روحانی در سازمان ملل، بازگشت وی از آمریکا مصادف با همان روز پنجم سفرش خواهد شد و این به معنای آن است که عملا بازگشت رییس جمهور بر اساس برنامه قبلی بوده و هیچ ارتباطی با حادثه منا ندارد و حکم نذر کردن روغن ریخته بر زمین برای امام زاده است چرا که اگر قرار بود در راستای فاجعه آل سعود اقدامی از سوی رییس جمهور صورت بگیرد بهتر بود ایشان همان روز اول یا نهایتا دوم و قبل از ایراد سخنرانی در سازمان ملل به ترک خاک آمریکا اقدام می کرد تا با این کار، توجه جهانیان را نیز بیش از پیش به این فاجعه انسانی جلب کند”.
دولت بهار، وبسایت حامی احمدینژاد نیز درباره این خبر نوشت: “انتشار خبر نیمه تمام ماندن سفر رئیسجمهور در حالی که ایشان اکثر برنامه های در نظر گرفته خود را در نیویورک اجرا نمودهاند در نوع خود قابل تامل میباشد”.
جهاننیوز - نزدیک به علیرضا زاکانی، نماینده مجلس - این خبر را “دروغ” توصیف کرد و نوشت: “در حالی صبح امروز معاون رسانه ای دولت از نیمه تمام ماندن سفر روحانی گفت، که خبر ایرنا در روز اول مهر نشان می دهد این سفر از ابتدا قرار بود در همین روز به اتمام برسد”.
روحانی پیش از سخنرانی در مجمع عمومی، گفتوگویی با شبکه خبری سیانان انجام داد. او در این گفتوگو به انتقاد از نامزدهای جمهوریخواهان برای انتخابات ریاستجمهوری پرداخت و سخنان آنها را “عجیب و غریب” توصیف کرد.
روحانی همچنین گفت که امکان آزادی آمریکاییهای بازداشت شده در ایران وجود دارد، به آن شرط که ابتدا دولت آمریکا ایرانیانی را که به اتهام نقض تحریمهای بینالمللی علیه ایران در این کشور زندانی شدهاند آزاد کند.