اختلاف فرماندهان نظامی؛ شایعه یا واقعیت

بهرام رفیعی
بهرام رفیعی

» تعریف و تمجید از قاسم سلیمانی

“همین امروز سردار سلیمانی می گوید و هفته گذشته هم ایشان گفت که سردار جعفری اگر نکته ای بگوید ما باید تبعیت کنیم. بله رابطه ایشان با مقام معظم رهبری قوی است ولی دلیل نمی شود فرمانده سپاه اگر چیزی را گفت تبعیت نکند…”. این اظهارات نماینده رهبرجمهوری اسلامی در نیروی قدس در رد اخبار و شنیده هایی از اختلاف بین فرمانده کل سپاه و قاسم سلیمانی است که دوسال پیش در هفته نامه ۹ دی منتشر شد.

با اینحال در یکسال اخیرو همزمان با اظهارات سرتیپ پاسدار حسین همدانی فرمانده سابق سپاه تهران درباره جنگ داخلی سوریه و همچنین اعزام و سازماندهی نیروهای بسیج و مبارزه با مخالفان بشار اسد،اخبار و شنیده ها درباره جابجایی در سطح فرماندهی نیروی قدس و جایگزینی حسین همدانی به جای قاسم سلیمانی پررنگ تر شده است؛موضوعی که نه به تایید مقامات ارشد سپاه رسیده است و نه در خبرگزاری های رسمی کشور ردی از آن یافت می شود.

همزمان با انتشار این اخبار وعکس هایی از قاسم سلیمانی در چند شهر عراق، تعدادی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران به تعریف و تمجید از وی پرداخته اند.

در تازه ترین این اظهارات محمدعلی(عزیز) جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران که به کرمان استان زادگاه قاسم سلیمانی سفر کرده است در جریان همایشی با نام(شکوه مقاومت) در حضور نیروهای سپاه این استان به تمجید از فرمانده نیروی برون مرزی سپاه پاسداران پرداخت.

محمدعلی جعفری با اشاره به تحولات منطقه، به ویژه در عراق و سوریه گفت: “حاج قاسم سلیمانی که یکی از رزمندگان دفاع مقدس است، خاری در چشم دشمنان شده و امروز دوست و دشمن به ایفای نقش این مجاهد کرمانی در عراق و سوریه پی برده‌اند که این هم از معجزات انقلاب اسلامی است..”

وی اضافه کرد که “این عظمت جمهوری اسلامی است و وعده الهی است که خداوند وعده داده اگر جامعه ای دین خدا را یاری کنند، خداوند چندین برابر آنها را یاری می کند و این اتفاق را همواره شاهد هستیم.”

همزمان سرتیپ پاسدار حمیدرضا مقدم فر مشاور فرمانده کل سپاه هم در این مراسم به تمجید از سرلشکر پاسدار قاسم سلیمانی پرداخت.

حمیدرضا مقدم فر گفت: “خوشحالیم از اینکه امروز تفکر و فرهنگ بسیجی به بیرون از کشور راه یافته است و مردم سایر کشورهای جهان از این تفکر الگو گرفته و بسیج جهان اسلام در حال شکل‌گیری است. اگر امروز حاج قاسم سلیمانی در دنیا به‌عنوان یک نماد معرفی می‌شود به این دلیل است که وی نماد بسیج جهان اسلام و نماد مقاومت است.”

پیشتر نیز سرتیپ پاسدار یدالله جوانی رییس سابق اداره سیاسی سپاه پاسداران و مشاور کنونی نماینده آیت الله علی خامنه ای در این نهاد نظامی در شماره ۱۰ شهریورماه هفته نامه صبح صادق در مقاله ای به تعریف و تمجید از قاسم سلیمانی پرداخته بود.

یدالله جوانی در این ارتباط با اشاره به حضور خود در میان اعضای سپاه در “آموزشگاه امام رضا مشهد” نوشته بود:“پس از پایان برنامه به رسم همیشه، چند نفر از پاسداران برای طرح سوالات فراجلسه‌ای اطرافم حلقه زدند و در این میان، یکی از برادران پاسدار جوان که به قول معروف در دهه اول خدمت بود، سوالی کرد با صدایی رسا، اما متفاوت از سوالات دیگران. او سوال کرد؛ این سرلشکر سلیمانی کیست و چه کار کرده و چگونه کار می‌کند که اینهمه موفق است و معروف شده؟”

او اضافه کرده بود: “کسانی که با حاج‌قاسم سلیمانی کار کرده‌اند و از نزدیک او را می‌شناسند، شهادت می‌دهند که ایشان پاسداری است با تمام آن ویژگی‌هایی که برای یک پاسدار، موردنظر حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری است. باخدا بودن، تقوا پیشه کردن، اخلاص، خودسازی، راز و نیاز با خدا، معرفت دینی و بصیرت سیاسی، عقلانیت و تدبیر، استقامت در راه خدا، خستگی‌ناپذیری، سخت‌کوشی، پرهیز از دنیاطلبی، تلاش برای جلب رضایت الهی، انضباط انقلابی، رعایت حقوق مردم، توجه به خانواده، مجموعه‌ای از ویژگی‌های‌ مورد نظر مقام معظم رهبری برای یک پاسدار است و این ویژگی‌ها در این مرد خدا در حد اعلی دیده می‌شود.”

او ۲۰ مهرماه نیز در مصاحبه ای با شبکه تلویزیونی العالم درباره انتشار عکس حضور فرمانده نیروی قدس سپاه در عراق گفت: “سرلشکر سلیمانی یک چهره شناخته شده جهانی و از یادگاران دوران دفاع مقدس است و سبک فرماندهی ایشان همان سبک فرماندهی در دوران دفاع مقدس است؛ و نگاهی به آن دوران نشان می دهد که فرماندهانی مانند قاسم سلیمانی و شهدایی مانند خرازی و همت و باکری حضور میدانی داشتند، و در عملیات و مواقع منطقه آزادسازی مناطق، در خط مقدم حضور پیدا می کردند.”

جوانی در این گفت و گو اضافه کرده بود که “امروز حمایت ما از مردم کشورهای عراق و سوریه صادقانه است و کسانی که در این عرصه کمک و پشتیبانی می کنند و مشاوره می دهند، به طور طبیعی در صحنه حضور می یابند و این هم به صفا و صداقت و روحیه جهادی و شهادت طلبی آنها بر می گردد که این راه را یک حرکت مقدس می دانند… افرادی چون سردار سلیمانی و دیگران که قدم در این عرصه گذاشته اند در حقیقت این راه را آگاهانه انتخاب کرده اند و می دانند که این مسیر خطرهایی جدی دارد و می تواند به شهادت و… منجر شود، لذا این صداقت و پایداری علاوه بر ایجاد انگیزه و روحیه باعث ایجاد جبهه ای واحد می شود.”

هرچند که تعریف و تمجید های مقامات ارشد سپاه از سرلشکر قاسم سلیمانی می تواند طبیعی و به خاطر حضور او در عراق باشد با اینحال اما همزمانی آن با انتشار اخبار و شنیده ها درباره جابجایی احتمالی در سطح فرماندهی نیروی قدس نیز در تکذیب تلویحی این موضوع بی ارتباط به نظر نمی رسد.

اخبار اختلافات میان محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران و سرلشکر قاسم سلیمانی از ابتدای تحولات در منطقه در سال ۱۳۹۰ منتشر شد. اخباری غیر رسمی و غیر موثق که دلیل اختلافات میان این دو فرمانده سپاه را عدم تبعیت قاسم سلیمانی از عزیز جعفری ورابطه خوب او با آیت الله علی خامنه ای و داشتن نظراتی مخالف درباره تحولات منطقه اعلام می کردند.

موضوعی که موجب شد در مهرماه ۱۳۹۱ حجت الاسلام علی شیرازی در گفت و گویی با هفته نامه ۹ دی متعلق به حمیدرسایی از اعضای فعلی مجلس،این اختلافات را تکذیب کند.

نماینده رهبر جمهوری اسلامی در نیروی قدس سپاه درباره اختلافات این دو فرمانده ارشد سپاه گفته بود: “سردار سلیمانی نیروی آقای عزیز جعفری است، آقای عزیز جعفری فرمانده نیروی زمینی بوده است و آقای سلیمانی فرمانده لشگر ثارالله یا فرمانده نیروی جنوب. بچه های جنگ یک ارادتی نسبت به همدیگر دارند، این ارادت قلبی است که فکر کنم تا قبر و بعد از قبر هم ادامه دارد.”

او تاکید کرده بود که “ آقای عزیز جعفری فرمانده است گرچه فرمانده دوران جنگ بحث بالا و پایین نیست. یک علقه ای ایجاد کرده است بین افراد. همین امروز سردار سلیمانی می گوید و هفته گذشته هم ایشان گفت که سردار جعفری اگر نکته ای بگوید ما باید تبعیت کنیم. بله رابطه ایشان با مقام معظم رهبری قوی است ولی دلیل نمی شود فرمانده سپاه اگر چیزی را گفت تبعیت نکند و این تبعیت و علاقه وجود دارد و علاقه طرفینی است؛ هم آقای عزیز جعفری به آقای سلیمانی ارادت دارد و هم آقای سلیمانی به ایشان. به هر حال بعضی ها وجود دارند که می خواهند این افراد را تضعیف کنند تا سپاه و نیروی قدس را تضعیف کنند که البته با این حرفها اختلافی به وجود نخواهد افتاد.”

هرچند علی شیرازی درباره این اختلافات در گفت و گوی خود توضیح بیشتری نداده بود اما درباره یکی از اظهارات محمدعلی جعفری درباره “قطعی بودن وقوع جنگ با اسراییل” بصورت تلویحی اشاره کرده بود که “فرمانده محترم کل سپاه اشاره کردند جنگی اتفاق می افتد اما این را هم گفتند که زمان و مکان آن مشخص نیست، پس نمی شود ما بگوییم الان اتفاق می افتد…جمهوری اسلامی روز به روز دارد قوی تر می شود خب وقتی اسرائیل خودش را در معرض نابودی می بیند، دست و پا می زند، کار احمقانه هم سهل است و دست به یک جنگی می زند که حداقل بتواند یک نیشی به ایران بزند. فرمانده کل سپاه هم که می آیند یک نکته ای را می گویند با اتکا به این تحلیل است که اینها یک کار احمقانه بالاخره می کنند. خود امریکایی ها می گویند ما در دنیا داریم افت می کنیم.”

البته اظهار نظر محمدعلی جعفری تنها جرقه اختلاف او با فرمانده نیروی قدس نبود بلکه حسن فیروزآبادی و مسعود جزایری رییس و معاون ستاد کل نیروهای مسلح و همچنین محمود احمدی نژاد رییس وقت دولت جمهوری اسلامی نیز به اظهارات او واکنش نشان داده بودند.

حسن فیروزآبادی ۱۷ مهر ماه ۱۳۹۱گفته بود: “برخی افراد به‌گونه‌ای صحبت می‌کنند که این تصور در بین مردم ایجاد می‌شود که گویی می‌خواهد جنگ شود؛ در حالی که این نوع حرف زدن «اشتباه» است. وقتی یک فرمانده نظامی حرف می‌زند «باید بداند» که از صحبت او برداشت سیاسی و امنیتی می‌شود و در صحبت کردن خود باید اینگونه مسایل را محاسبه کند.”

فرمانده کل سپاه پاسداران روز شنبه اول مهر۱۳۹۱ طی یک کنفرانس خبری که به بهانه سالروز شروع جنگ هشت ساله ایران و عراق برگزار شد، وقوع جنگ با اسراییل را قطعی دانسته و گفته بود که “تهدیدات آنها تنها ثابت می‌کند که دشمنی آنها با اسلام و انقلاب جدی است و نهایتا این دشمنی‌ها به درگیری فیزیکی ختم خواهد شد.” محمدعلی جعفری با بیان اینکه “جنگ رخ خواهد داد اما اینکه کجا و کی باشد معلوم نیست” تاکید کرده بود: “این اتفاق بالاخره رخ خواهد داد؛ چراکه انقلاب با این شتاب که به سمت اهدافش حرکت می‌کند، برای آنها قابل تحمل نیست و بالاخره روزی شرایط جنگی را به وجود خواهند آورد. حتی اگر عقلانیت هم به خرج داده شود اما این حادثه رخ می‌دهد.”

غیر از این واکنش های مقامات ارشد ستاد کل نیروهای مسلح و نماینده آیت الله خامنه ای درنیروی قدس سپاه سرلشکر قاسم سلیمانی اما واکنشی در این باره نداشت و خبر اختلافات میان این دو فرمانده سپاه تا مدتی دور از رسانه ها ماند.

در چندماه اخیر اما اینبارهمزمان با حضور پررنگ سرتیپ پاسدار حسین همدانی در رسانه ها و تاکیدات وی بر اعزام و ساماندهی نیروهای بسیج در سوریه و عراق اخباری از احتمال تغییرات در راس نیروی قدس سپاه پاسداران منتشر می شود.

با اینحال اما از آنجا که حضور حسین همدانی در سوریه و ساماندهی بسیج در این کشور زیر مجموعه فعالیت های نیروی قدس سپاه به عنوان شاخه برون مرزی این نهاد نظامی محسوب می شود به نظر می رسد که او با موافقت سرلشکرپاسدار قاسم سلیمانی در ماموریتی از سوی فرمانده کل سپاه فعالیت می کند، چرا که با توجه به شرایط منطقه و رابطه نزدیک قاسم سلیمانی با رهبر جمهوری اسلامی تغییر در این نیرو بعید و به نظر می رسد جمهوری اسلامی با توجه به تحولات اخیر در سوریه و عراق برای تقویت و تشدید حضور خارجی سپاه و بسیج برنامه ریزی کرده است.