گفت‌وگوها پیرامون برنامه هسته‌ای در لوزان هم‌چنان ادامه دارد٬ گرچه انتظار می‌رود دو طرف سه شنبه ۳۱ نتیجه نزدیک به ۱۸ ماه مذاکره را اعلام کنند. پیش از این دو طرف توافق کرده بودند که تا ۳۱ مارس به توافق سیاسی دست پیدا کنند.
طرفین مذاکرات در اظهارنظرهای خود گرچه گفت‌وگوها را مثبت و رسیدن به توافق را امکان‌پذیر می‌دانند٬ اما تاکید می‌کنند که برخی مسایل مهم هم‌چنان حل نشده باقی مانده. مخالفان توافق نیز در ایران و غرب٬ به نقد دو طرف گفت‌وگو می‌پردازند.
جان کری٬ وزیرامورخارجه آمریکا٬ به شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان گفت که او به همراه دیگر وزرای خارجه حاضر در لوزان٬ برای حل مشکلاتی که باقی مانده سخت کار خواهند کرد٬ زیرا “همه می‌دانند معنای فردا چیست”.
در روزهای گذشته چندین بار اخبار مختلفی درباره امکان رسیدن به توافق یا مفاد آن منتشر شد٬ اخباری که صحت هیچ‌کدام از آنها توسط منابع رسمی تایید نشد. برای مثال وب‌سایت پارس٬ نزدیک به اصول‌گرایان٬ به نقل از “یک دیپلمات نزدیک به تیم هسته‌ای ایران” خبری را منتشر کرد که به ادعای این وب‌سایت پیشنهادهای آمریکا به ایران در جریان مذاکرات هسته‌ای است.
براساس این خبر٬ آمریکا در بسته پیشنهادی خود آورده است که تحریمها در یک پروسه ۱۲ ساله لغو می‌شوند٬ ایران در فردو اجازه غنی‌سازی نخواهد داشت٬ مذاکرات پس از پایان ده سال درباره میزان غنی‌سازی ادامه پیدا خواهد کرد٬ بازرسی‌ها در حد پروتکل الحاقی خواهد بود٬ تمام ذخایر اورانیوم ایران باید به کشور ثالث منتقل شود و آمریکا می‌پذیرد که کل هزینه‌های بازطراحی رآکتور اراک را تامین نماید.
با این وجود روز گذشته ماری هارف٬ سخن‌گوی وزارت خارجه آمریکا٬ گفت ایران مجبور نیست ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود را به کشور دیگری منتقل کند: “الزامی ندارد که ایران در چارچوب یک توافق هسته‌ای با قدرت‌های بزرگ مجبور شود ذخیره اورانیوم با خلوص بالای خود را به کشوری دیگر منتقل کند”.
طی روزهای گذشته برخی مسوولان غربی گفته بودند که ایران باید برای رسیدن به توافق “تصمیمات سختی بگیرد”٬ مساله‌ای که با واکنش عباس عراق‌چی٬ عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده مواجه شد: “جمهوری اسلامی ایران به سهم خودش تصمیمات سخت را قبلا گرفته است. تصمیم قاطع ما تعامل سازنده است و ایجاد یک شرایطی که اعتمادسازی صورت گیرد و برای این کار انعطاف‌های لازم را داشتیم و تدبیرهای لازم را اندیشیده و راه‌حل‌های خلاقانه‌ای را معرفی کردیم. نوبت طرف مقابل است که آنها هم به سهم خود عمل کنند در رفع تحریمها و همه تحریمها باید در «چارچوب مشخصی» لغو شود”.
منتقدان مذاکرات هسته‌ای اما با وجود تعطیلی رسانه‌ها در ایران٬ از شدت انتقادهای خود نکاسته‌اند. حسین شریعتمداری٬ نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در موسسه کیهان٬ به فارس گفت: “برخی اخبار غیررسمی و البته قابل اعتنا از نزدیکی ایران و ۱+۵ به یک توافق حکایت می‌کنند. اخبار یاد شده اگر صحت داشته باشد می‌توان گفت این توافق با آنچه مورد نظر جمهوری اسلامی ایران بوده و هست فاصله داشته و در آن خطوط قرمز ترسیم شده، به گونه‌ای که مورد انتظار بود رعایت نشده است”.
آیت‌الله خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری‌آسلامی٬ در سخن‌رانی خود در نخستین روز سال جدید در مشهد٬ گفته بود: “رفع تحریمها جزو موضوعات مذاکره است، نه نتیجه‌ی مذاکرات؛ آن کسانی که دست‌اندرکار هستند، فرق این دو را بخوبی میفهمند. این یک خدعه‌ی آمریکایی است که میگویند قرارداد میبندیم، نگاه میکنیم به رفتارها، بعد تحریمها را برمیداریم! این‌جوری نیست؛ همین‌طور که مسئولین ما صریحاً گفته‌اند و رئیس‌جمهور محترم صریحاً گفت، رفع تحریمها باید بدون هیچ فاصله‌ای در هنگام رسیدن به توافق انجام بگیرد، یعنی رفع تحریم جزء توافق است نه چیزی مترتّب بر توافق”.
در تحولی دیگر مجید تخت‌روان‌چی٬ از اعضای تیم مذاکره‌کننده٬ در گفت‌و‌گویی چنین پیرامون این مذاکرات اظهارنظر کرد: “در مذاکرات لوزان نیز متذکر شده‌ایم که توافق دومرحله‌ای را نمی‌پذیریم و توافق را در قالب یک سند خواهیم داشت که در این سند جزییات و کلیات ذکر خواهد شد”.
این مساله نیز زمستان گذشته در یک سخن‌رانی عمومی اعلام شده بود. رهبر ایران در آن سخن‌رانی گفته بود که توافق دو مرحله‌ای را نمی‌پذیرد و توافق باید در یک مرحله و شامل تمام جزییات و کلیات باشد.
هم‌زمان رجانیوز٬ وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری٬ درباره این مذاکرات نوشت: “در شرایطی که رسانه های غربی و خصوصا رسانه های امریکایی، فضاسازی قابل ملاحظه و هیاهوی گسترده ای را برای حداکثری کردن امتیازات قابل دریافت طرف غربی با انتشار اخبار بعضا غیرواقعی در دستور کار قرار داده اند، اما برخی اظهارات غیررسمی به جزئیاتی از آنچه که در این توافق امریکا به دنبال آن است پرداخته که این جزئیات بسیار قابل توجه و تامل برانگیز است”.
امروز پایان ضرب‌الاجل دو طرف برای رسیدن به توافق سیاسی است. امروز مشخص می‌شد مذاکراتی که نزدیک ۱۸ ماه است تبدیل به خبر اول بسیاری از رسانه‌های دنیا شده٬ آیا به نتیجه خوبی ختم خواهند شد یا خیر.
