حزب ندای ایرانیان از وزارت کشور مجوز فعالیت خود را دریافت کرد. سایت رسمی این حزب که از چندی پیش فعالیت خود را آغاز کرده است،با شادی دراینباره نوشت: “ندای ایرانیان! این بار نه از «تشکل» خبری است و نه «در شرف تاسیس». بلکه باید گفت حزب «ندای ایرانیان». همین چند دقیقه پیش بود که حسینعلی امیری قائم مقام وزارت کشور در گفتگو با پایگاه خبری و تحلیلی ندای ایرانیان پایان جلسه امروز کمیسیون ماده ده احزاب را خبر داده و سرانجام اعطای مجوز به حزب اصلاح طلب ندای ایرانیان را رسماً اعلام نمود. وی گفت: کمیسیون ماده ده احزاب امروز با تاسیس حزب ندای ایرانیان موافقت کرد.”
پس از آن نیز اطلاعیه آغاز به کار رسمی این حزب که توسط هیات موسس آن صادر شده است، منتشر گردید. در این اطلاعیه آمده: “موسسان حزب قصد دارند با یاری خداوند متعال و با بهره گیری از تجربیاتی که در پرتو حرکت اصلاحی مردم ایران کسب کرده اند تشکیلاتی را پایه گذاری کنند، که گفتن، شنیدن، اجماع سازی و تعامل از دریچه منطق را سرلوحه خود قرار دهند، تا پلی باشند برای خدمت شایستگان به مردم.”
حزب ندای ایرانیان، همان حزب ندا (نسل دوم اصلاح‌طلبان) است که با محوریت صادق خرازی، از چند ماه پیش در صحنه سیاسی جمهوری اسلامی اعلام موجودیت کرد. اوایل شهریور ماه گذشته، بهروز شجاعی، مسئول کمیته اطلاع رسانی این گروه در گفتگویی با خبرگزاری مهر اعلام کرد که نام حزب تغییر کرده و اینکه: “ما قصد اختلاف میان اصلاح‌طلبان را نداریم و زیر چتر اصلاح‌طلبی قرار داریم و به همین دلیل برای آنکه حسن نیت خود را نشان دهیم به توصیه‌ای که از سوی بزرگان به ما شد عمل کردیم و اسم تشکیلات را تغییر دادیم و دیگر ندا مخفف نسل دوم اصلاح طلبان نیست و تشکیلات به نام ندای ایرانیان تغییر یافته است.”
اما اختلاف در میان اصلاح‌طلبان تنها به دلیل نام این حزب نبود. آنچه انتقادهای اصلاح‌طلبان را افزایش داده بود، اعلام مواضع مکرر صادق خرازی بود که از اشتباهات اصلاح‌طلبان و لزوم تعامل با نظام سخن می‌گفت. گفته می‌شود که خرازی با استفاده از رانت نسبت خانوادگی‌اش با آیت‌الله خامنه‌ای اجازه تاسیس این گروه را دریافت کرده و در واقع این گروه قرار است نماینده اصلاح‌طلبان “اهل پوست اندازی و تواب” در شرایط موجود باشد.
تیرماه گذشته، و پیش از رسانه‌ای شدن خبر این حزب، صادق خرازی در گفتگو با روزنامه آرمان به انتقاد از گذشته اصلاح‌طلبان پرداخته و گفته بود: “اگر قرار باشد که اصلاحات در صحنه اجتماعی و سیاسی باقی بماند چاره ای ندارد که رفتار خود را بازنگری کند و پوست‌اندازی کند، چاره‌ای ندارد که از موقعیت خودش و از موقعیت اصلاحات و اصلاح‌طلبان باز تعریف جدید ارائه کند. نمی‌توانیم از یک طرف مدعی دین و دولت باشیم و از یک طرف با تمام مظاهر دین و دولت مبارزه کنیم.”
او اضافه کرده بود: “ما باید بتوانیم با توجه به شرایط موجود تعریف جدیدی از اصلاحات را ارائه کنیم. عقلانیت و کارآمدی دو رکن مهم فعالیت جریان اصلاح‌طلبی را تشکیل می‌دهد. معتقدم رفتار و تصمیمات ما باید در چارچوب عقلانیت باشد. به هر حال برای اینکه تجربه تلخ هشت سال گذشته تکرار نشود لازم است جریان اصلاحات پوست‌اندازی کند.”
او چندی بعد در گفتگویی دیگر صریح تر بیان کرد که منظورش از پوست‌اندازی چیست. خرازی اوایل شهریور ماه به روزنامه اعتماد گفت: “من می‌خواهم بگویم پارادایمی با فتوای رهبری نظام ایجاد شده است. از درون این پارادایم تحول بزرگی به نام اصالت رای مردم رخ داده است. ما باید ببینیم در شرایط موجود چه می‌توانیم بکنیم. ما به دنبال این هستیم که بتوانیم با مجموعه حاکمیت تنش‌زدایی و موقعیت ممتاز اصلاح‌طلبی را دوباره باز تعریف کنیم و در چارچوپ قانون ایفای نقش کنیم.”
البته این تنها رویکرد صادق خرازی نبود، بلکه اساسا حزب با همین هدف تاسیس شده بود. در همان زمان، حسن یونسی فرزند حجت‌الاسلام علی یونسی، وزیر سابق اطلاعات هم که از اعضای هیات موسس ندای ایرانیان است و در جریان جنبش سبز نیز مدتی زندانی شد، در گفتگویی طولانی با خبرگزاری ایلنا درباره اشتباهات اصلاح‌طلبان سخن گفت: “به هرحال در دوران اصلاحات اشتباهاتی صورت گرفت و همانطور که گفتم نقد را ابتدا از خودمان شروع می‌کنیم. بالآخره از دل جنبش دانشجویی آن زمان، عبور از خاتمی مطرح شد. این یک استراتژی غلط بود یا در جای دیگر، اصراری که در تقدس‌زدایی و نقد رهبری به عنوان اولویت کاری خود داشتیم، این هم اشتباه بود. البته نقد رهبری حرف غلطی نیست و مقام معظم رهبری هم به این مسئله اشاره کرده‌اند ولی باید دید آن حرف و استراتژی در آن زمان، اثربخش و مفید بود؟” این سخنان موجب می‌شد که گروه جدید هر چه بیشتر متهم به توبه سیاسی شوند.
انتقادها آنقدر گسترش یافت که بالاخره شهاب طباطبایی، به عنوان یکی از موسسان حزب ندا در پاسخ به این پرسش که “به حزب ندا، حزب توابین هم گفته می‌شود”، اعلام کرد: “اگر عدم تکرار اشتباهات گذشته توبه از اصلاح‌طلبی است من می‌گویم مجموع عقلای اصلاح‌طلب تواب هستند. ما می‌گوئیم که در دوران اصلاحات اشتباهاتی رخ داد که می‌خواهیم از آنها درس بگیریم و تکرارش نکنیم و بر این باوریم که حرف مرد دوتاست چرا که هروقت به اشتباهش پی برد حرفش را اصلاح می‌کند.”
البته با وجود انتقادهایی که گروهی از اصلاح‌طلبان به این حزب جدید داشتند، گروهی دیگر از آنان کوشیدند تا مانند این حزب از گذشته خود فاصله بگیرند.
برای نمونه حجت‌الاسلام منتجب‌نیا قائم مقام حزب اعتماد ملی چندی پیش در گفتگویی با سایت رسمی این حزب، درباره اشتباهات اصلاح‌طلبان گفت: “اگر بخواهیم گذشته اصلاحات و اصلاح‌طلبان را نقد کنیم لازم است بگوییم؛ اولین اشتباه اصلاح‌طلبان نداشتن وحدت و انسجام بود.[…] دومین اشتباه، قطع شدن ارتباط اصلاح طلبان با مسئولین ارشد نظام بود، اصلاح‌طلبان شاخص امروز باید ازگذشته درس گرفته و اجازه ندهند کسی یا جریانی میان آنان و سران نظام قرار بگیرد.” او تاکید کرد: “بعد از تندروی‌هایی که عده خاصی از فعالین سیاسی در دوره اصلاحات و بعد ازسال ۸۸ انجام دادند رابطه ساختاری اصلاح‌طلبان با سران نظام دچار مشکل شد، اکنون زمان آن فرا رسیده است که اصلاح طلبان ارتباط ساختاری خود را با سران نظام بهبود ببخشند.”
اکنون به نظر می‌رسد روش سیاسی حزب ندای ایرانیان مورد قبول بخش بزرگتری از اصلاح‌طلبان قرار گرفته است. برای نمونه، می‌توان گزارش روزنامه اعتماد را مرور کرد. این روزنامه با انتشار گزارشی درباره صدور مجوز برای حزب ندای ایرانیان، نوشت: “حزب ندا اگرچه در ابتدای اعلام وجودش با نقدها، کنایه‌ها و تخریب‌هایی همراه بود اما رفته رفته توانست نظر مثبت قاطبه اصلاح‌طلبان را جلب کند. اعضای موثر این تشکل که احتمالا اعضای شورای مرکزی نیز خواهند بود بارها اعلام کردند هرگز حرکتی بر خلاف مصالح کلی جریان اصلاحات به رهبری سید محمد خاتمی انجام نخواهند داد.” نویسنده اعتماد اضافه کرده بود: “امروز ندا توانسته با حمایت کلی جریان اصلاحات نخستین حزب اصلاح‌طلبی باشد که در دولت روحانی مجوز فعالیت دریافت کرده است و حالا یکی از برگ‌های دولت برای نشان دادن توجه به تشکل‌های سیاسی اصلاح‌طلب است. از طرفی آنها در همان هفته‌های اولیه که برخی از اصلاح‌طلبان منتقد فعالیت‌شان بودند به یک‌باره با حمایتی شگفت‌انگیز از سوی اصولگرایان مواجه شدند که البته رفته رفته آن حمایت‌های اولیه که با امید اختلاف‌انگیزی میان اصلاح‌طلبان طرح می‌شد رو به سکوت گذاشت و حمایت اصلاح‌طلبان پر‌رنگ‌تر شد. ندا اگرچه پیش از دریافت مجوز حاشیه‌های متعددی داشت و اعضای موثرش فشارهای سنگینی را تحمل کردند اما حالا به عنوان یک تشکل اصلاح‌طلب مسوولیت‌های بزرگی دارد که درصدد اجرای آن است.”
